Wanneer Nadima bij brugklasser Jaz op school komt, voelt Jaz meteen een klik. Ze laat het nieuwe meisje maar wat graag naast haar zitten en weet zeker dat ze vriendinnen zullen worden. Er is alleen één probleempje: ze spreken elkaars taal niet!
Daar laat Jaz zich echter niet door tegenhouden – met een reep chocola weet ze het ijs te breken. Het is het begin van een bijzondere vriendschap, met een hoop emoji’s, lol en gezelligheid. Maar helaas zorgen de verschillen tussen Nadima en Jaz ook voor de nodige misverstanden…
Vertaald door Sofia Engelsman.
Recensie
Wat een prachtige en sprankelende cover! Een boek dat er zo uitziet, maakt meteen nieuwsgierig! En gelukkig blijkt het uiterlijk ontzettend goed bij het verhaal te passen. Al vanaf de eerste bladzijde weet je dat hoofdpersoon Jaz een net zo sprankelende persoonlijkheid heeft. Ze is een impulsieve, enigszins brutale en vrolijke meid, die goed weet wat ze wil. Zij vertelt dit verhaal en dat resulteert in een zeer vlotte schrijfstijl en grappige, lekker directe pubertaal.
Mama zegt dat ik Engels moet zien als ‘een interessante uitdaging voor mijn enorme doorzettingsvermogen.’ Tja, ik zou Engels graag zien als ‘een interessante uitdaging voor mijn enorme doorzettingsvermogen’ als ik niet zo’n ongelooflijke sukkel als leraar had. Meneer Y denkt geloof ik dat lesgeven hetzelfde is als zijn leerlingen langzaam dood martelen. (blz. 12)
De reden dat Jaz zoveel moeite heeft met haar leraar Engels, is omdat ze dyslectisch is en dus ook nogal moeite heeft met het vak zelf (waar haar leraar haar dus niet in steunt). Zij vindt spellingregels gewoon STOM en ziet haar dyslexie vooral positief. Het hele verhaal strooit ze met de voordelen ervan.
Zie je wel? Daarom zijn dyslectische mensen dus goede ondernemers. We denken aan alles. Dat heet ‘ het hele plaatje zien’. (blz. 114)
Het is erg verfrissend dat in dit boek dyslexie in een positief daglicht wordt gezet. Ook in haar ontluikende vriendschap met Nadima is Jaz’ dyslexie geen enkel probleem: ze verstaan elkaar toch al niet. Appen in geschreven taal heeft dus geen enkele zin. Daar verzint Jaz echter iets op: beeldtaal! Ze appen met emoticons. Toch zorgt de taalbarrière ook voor problemen, want als Jaz in haar enthousiasme zichzelf en Nadima in de problemen brengt, kan ze Nadima niet goed uitleggen wat er aan de hand is en ontstaat er dus ruzie. En zie die dan maar weer bij te leggen, zonder dat je er goed over kunt praten…
Ruzie en vriendschap is duidelijk het hoofdonderwerp van dit boek en dan met name het echte ‘meidengedoe’. Jaz’ beste vriendin van de basisschool heeft een nieuwe vriendin, waar Jaz helemaal niets van moet hebben. Jaz is steeds bang om haar oude BFF kwijt te raken, maar vindt het ook moeilijk als de andere meiden bevriend raken met Nadima. Jaloezie, onzekerheid en angst voor veranderingen… herkenbare puberproblemen!
Jaz’ vriendschap met Nadima is gelukkig heel sterk en daardoor komt Jaz ook meer te weten over Nadima’s achtergrond. Ze blijkt Koerdisch te zijn en uit Syrië te zijn gevlucht. Het verhaal gaat echter nauwelijks over de problemen van het Koerdische gezin, maar focust op de positieve kant: op lekker eten, vriendelijke mensen, ondernemerschap. Toch zet de schrijfster je door korte opmerkingen of gedachten van Jaz wel even aan het denken over de vluchtelingenproblematiek.
Maar ze waren niet net als iedereen, toch? Nadima’s verhaal was niet gewoon, toch? En niemand kende het. (blz. 100)
Spreek je chocola? blijft echter vooral een lekker luchtig meidenverhaal, over BFF’s, slaapfeestjes, een hoop drama (zelfs 2 hoofdstukken met die titel), ‘stomme’ schoolvakken, rare leraren en heerlijk eten. Het boek sluit zelfs af met drie recepten. Een heerlijk boek voor meiden in groep 8!
Lestips
Hoewel sommige jongens dit boek vast ook erg grappig zullen vinden, is dit toch echt vooral een meidenboek. Zij zullen zich eerder herkennen in Jaz of de problemen met vriendschappen.
Toch kun je dit boek prima klassikaal promoten, door het volgende grappige fragment voor te lezen. Leg er lekker veel (puber)drama in!
‘Goedemorgen klas 1R’ (…) wist het gewoon. (blz. 16 t/m 23)
Verschillende talen
Bovenstaand fragment is ook een mooie aanleiding om het te hebben over moedertalen. Welke talen spreken de kinderen in de klas eigenlijk, behalve Nederlands?
In het boek wordt trouwens Engels genoemd, omdat het verhaal zich in Engeland afspeelt.
Een mooi, inspirerend filmpje over verschillende culturele achtergronden en taal is dit promotiefilmpje van het project Taal yn byld. In dit Friese project inventariseerden scholen welke talen er allemaal thuis werden gesproken en maakten kinderen met behulp van hun ouders posters in hun moedertaal, met een mooie uitspraak in die taal.
In dit filmpje wordt het project erg mooi laten zien:
Beeldtaal
Wat erg leuk is om met de hele klas te doen, is het ‘ontcijferen’ van de emoticon-conversatie op blz. 47/48.
Laat kinderen vervolgens zelf ook eens in tweetallen met emoticons praten.
Woorden en letters zijn verboden!
Lukt het hen om een zinnige conversatie te voeren?
Eten uit verschillende culturen
Lees hoofdstuk Spas dikum eens voor in een les of project over culturen of eten.
Een heerlijke geur (…) in het Koerdisch! (blz. 97-100)
In dit hoofdstuk leert Jaz allerlei lekker Koerdisch eten kennen.
Zijn er kinderen in de klas dit ook een andere culturele achtergrond hebben dan de Nederlandse? Welke gerechten zijn typisch voor hun cultuur?
Laat kinderen eens recepten meenemen van thuis van hun favoriete gerecht of familiegerecht.
Denk ook aan de recepten achterin het boek!
Dyslexie
Dit boek is niet speciaal geschreven voor dyslectische kinderen in de zin van een speciaal lettertype of een makkelijk woordgebruik. Maar het gaat wel over een dyslectisch meisje en dat kan voor dyslectische kinderen natuurlijk wel ontzettend fijn zijn om over te lezen! Zeker omdat Jaz een heel positief rolmodel is, die steeds maar weer vertelt hoe succesvol je kunt worden ondanks of zelfs dankzij je dyslexie!
Tegelijkertijd zal het voor dyslectische kinderen een verademing zijn om zich te herkennen in de problemen waar Jaz mee te maken krijgt bij bijv. een schoolopdracht.
Ik opende een (…) met iemand praat. (blz. 134)
Google Translate / vertalen
Kinderen die een vreemde taal moeten leren en dit moeilijk vinden, zullen vast wel eens zeggen: ‘Wat een onzin. Daarvoor heb ik toch Google Translate!’
Nou, lees dan maar eens dit (grappige) fragment voor!
Ik opende Google (…) dan onze klas.) (blz. 135-139)
Zeer overtuigend!
Ruzie oplossen
Jaz heeft zich in de nesten gewerkt. Je kunt dit mooi gebruiken in de klas in een sociaal-emotionele les over ruzie oplossen. Hoe zou Jaz het moeten aanpakken, denk je?
Omschrijf eerst het probleem / de situatie. Dit doe je door het hoofdstuk Nablijven voor te lezen. (Blz. 119 t/m 122)
Vervolgens kun je ook nog voorlezen wat Jaz probeert te doen als ze weer op school komt. Er heeft zich echter ook een nieuw probleem voorgedaan, doordat Jaz een dag afwezig is geweest.
‘Ik hoop dat (…) anders moest oplossen. (blz. 132-134)
Hoe moet Jaz de ruzie met Nadima nu oplossen? Praat erover met de klas.
Na afloop van het gesprek lees je natuurlijk nog even voor hoe Jaz het heeft opgelost (verder lezen t/m blz. 141)
Uitgeverij Gottmer, 2018
Onderwerpen: 2018, Beeldtaal, Culturen, Dyslexie, Engeland, Eten, Middelbare school, Multicultureel, Recepten, Ruzie, Taal, Tip van Lisa, Vertalen, VK & Ierland, Vluchtelingen, Vluchtelingen & vrijheid, Voeding, Vriendschap
Geïllustreerd door Kate Forrester
