Jeugdboekenmaand 2025: TIJD

Stap in het nu. Beleef het verleden. Bezoek de toekomst. Vertraag de tijd en voel het verhaal.

Jeugdboekenmaand 2025 draait rond het thema ‘Tijd’. In boeken, strips en graphic novels reis je naar het verleden en de toekomst, droom je weg en denk je na…

Wat word ik toch altijd blij van de thema’s en invulling van de Jeugdboekenmaand in Vlaanderen. Elk jaar staat de maand maart in het teken van lezen en boeken en ieder jaar krijg je op de website jeugdboekenmaand.be weer een berg inspiratie over je heen gestort, waarmee je zonder veel moeite niet alleen jezelf maar ook de kinderen in de klas enthousiast kunt maken voor het lezen van kinderboeken.

Zo is er een prachtige inspiratietekst geschreven, mét bijbehorende boekentips, die je heel eenvoudig hier als PDF kunt downloaden. In deze inspiratietekst lees je dat je bij dit thema bijvoorbeeld kunt denken aan filosoferen over het beleven van tijd, maar ook over het maken van een tijdreis met behulp van verhalen – of dat nu naar het verleden of naar de toekomst is.

Maar niet alleen de verhalen kunnen gaan over tijd; ook het lezen zelf kun je zien als een tijdreis:

Boeken zijn magische tijdscapsules. Terwijl je naar het verleden reist, in de verre toekomst tuurt of diep in het nu blijft hangen, verstrijken de seconden, minuten of soms zelfs uren. Terwijl jij pagina’s omslaat, vertoef je in een wereld die op dat moment alleen in jouw hoofd zit. De tijd om je heen bestaat niet. Die komt pas terug wanneer je het boek dichtslaat.

Lesideeën

Naast de geweldige, inspirerende tekst kun je op de website van Jeugdboekenmaand.be ook lesideeën, spellen en handleidingen vinden voor in de klas! Hieronder zie je al een mooi filmpje bij het boek Dichter bij de seizoenen van Bette Westera en Henriëtte Boerendans: een prachtige dichtbundel met voor iedere maand een gedicht.

Er zijn meer gedichten uitgezocht over het thema TIJD, voor alle leeftijden: van Hans & Monique Hagen, Erik van Os & Elle van Lieshout, van Katelijne Brouwer en van André Sollie.

Er zijn mooie posters van gemaakt. Ook deze kun je downloaden, printen en dan bijvoorbeeld in de klas hangen en bespreken. Misschien kun je samen met de kinderen op zoek naar nog meer gedichten waarin ’tijd’ een rol speelt. Laat ze daar dan ook een mooie poster van maken!

Boekentips

Alleen al voor de leeftijd 9 t/m 12 jaar vind je op Jeugboekenmaand.be maar liefst 36 boekentips voor het thema TIJD. Er zijn ook boekenlijsten voor de leeftijden 3 t/m 6, 6 t/m 9 en 12 t/m 15 jaar. Er is ook een aparte lijst voor strips en graphic novels (al staan deze ook al tussen de andere boekentips).

En natuurlijk is er nog veel meer te bedenken; soms brengt een bepaald boek je ook weer op een idee voor een ander boek! Hieronder licht ik er een paar titels uit, met daarbij ook nog wat eigen tips. Als het boek op deze website besproken is, kun je via de link in de titel of de cover doorklikken naar de recensie.

Wel of niet echt gebeurd?

Er was misschien eens
Kamiel De Bruyne & Yarne Daeren
Pelckmans

Het eerste boek dat uitgelicht moet worden, is natuurlijk het boek van de peter van Jeugdboekenmaand 2025! Kamiel De Bruyne is samen met Maurane Proost het gezicht van de campagne. Maar ook als hij dat niet was geweest, had ik zijn boek graag genoemd! Het is perfect om kinderen warm te maken voor geschiedenis en om hen te laten nadenken over wat er wel of niet gebeurd is. In dit boek lees je namelijk steeds een kort verhaal en moet je gaan bedenken of het WAAR of NIET WAAR is. In het 2e deel – Er was misschien eens 2 – vind je nóg meer leuke geschiedenisverhalen die misschien wel echt zijn gebeurd.

Feit of fake – Geschiedenis
Sonya Newland
Corona

Een boek dat er wel een beetje op lijkt, is dit boek vol weetjes. In dit compacte boekje lees je niet een heel verhaal, maar moet je over een bepaalde stelling bedenken of deze waar of niet waar is (feit of fake). Het gaat over van alles: van de kortste oorlog (van een uur) tot de Titanic (die niet kon zinken… toch?), van Dracula tot Albert Einstein. Met stoere zwart-wit illustraties en een blauwe steunkleur (zie het inkijkexemplaar bij bol). Een leuk boek om met elkaar bij de geschiedenis stil te staan.

Echt of fake: een te gekke geschiedenis
Benjamin Goyvaerts, Yasmina Faid en Wendy Panders (ill.)
Lannoo

In dit boek gaan de auteurs voor je op zoek naar de waarheid. Een aantal onderwerpen uit de geschiedenis wordt nader bekeken. Zijn ze waargebeurd of fake? Waarom geloven zoveel mensen dit nog? Zoals in de tiplijst al staat: verhalen gaan in de loop van de tijd soms hun eigen leven leiden… En dat is natuurlijk een mooi passend onderwerp voor het thema tijd! Erg leuk geschreven, met humoristische illustraties. (zie het eerste hoofdstuk over de Maya’s in het inkijkexemplaar op bol).

Op zoek naar de waarheid
Julie de Graaf
Lannoo

En als we zo even doorassociëren, komen we vanzelf uit bij dit boek! Daarin maakt Julie de Graaf duidelijk dat wat ‘waar’ is soms ook afhankelijk is van de tijd waarin je leeft. Zo zie je (in het inkijkexemplaar op bol) dat het boek begint in ‘de Vallei der Verzinsels’: met legendarische en mythische verhalen waarmee bijv. natuurverschijnselen vroeger werden verklaard. Het is interessant om te lezen hoe onze ideeën in de loop van de tijd zijn veranderd. Maar hier is ook een brug naar de toekomst: hoe zullen we in de loop van de tijd aan gaan kijken tegen ai-ai-AI? De tijd zal het leren…

Filosoferen over de tijd

Nu is later vroeger
Joke van Leeuwen
Querido

Wat tijd nu eigenlijk is, daar kun je ook mooi over praten met elkaar. Joke van Leeuwen is wat dat betreft de koningin van de prikkelende gedachten. In dit boek vind je dan ook heel veel filosofische gedachteprikkels. Lees over tijdzones en de biologische klok; over de geschiedenis van het meten en vastleggen van tijd; over beleving van tijd, het geheugen en nog veel meer!

De hele tijd
Toon Tellegen en Geerten Ten Bosch (ill.)
Querido

Hét boek over de tijd is natuurlijk dit filosofische boek met een typerend verhaal van Toon Tellegen, in een heel bijzonder formaat. Egel vraagt zich allerlei dingen af over de tijd. Waarom gaat de tijd altijd maar door? Kan de tijd moe worden? Is dat waarom hij soms kruipt? De egel begrijpt het niet, maar als hij midden in de nacht wakker schrikt, ziet hij voor zijn huis de hele tijd staan – alle seconden, minuten en uren. Nu kan hij ze al zijn vragen stellen!

Haast
Rébecca Dautremer (ill.) en Stephane Servant (vertaling: Ed Franck)
Infodok

Een geweldig verhaal om over de tijd en het leven te filosoferen! Stéphane Servant zet je aan het denken over hoe jij zelf in het leven staat. Zou je graag iets meer willen zijn zoals Haast, Berg of Nu? Ben jij bang voor Einde?

Was de aarde vroeger plat?
Bette Westera & Sylvia Weve (ill.)
Gottmer

In deze geniale dichtbundel filosofeert Bette Westera over tijd, ruimte en ontstaan. Denk aan vragen als Wanneer begint iets? of Waar blijft de tijd? Geweldig! Hopelijk heb je het boek al in de kast staan, of kun je het vinden in de bibliotheek, want het is helaas uitverkocht.

Wegdromen in de tijd

Alles is dromen, dromen is alles
Stine Jensen en Marijke Klompmaker (ill.)
Kluitman

Nog een prachtig filosofisch boek, maar dan niet over de tijd zelf, maar over hoe mensen in de loop van de tijd hun dromen verwezenlijken (of niet); hoe toekomstdromen kunnen veranderen in werkelijkheid. Eigenlijk kun je dit complete boek zó inzetten in je klas. Voorlezen, filosoferen, knutselen, schrijven… wat een schat aan ideeën heb je met dit boek in handen.

Treinen verdwalen niet
Winny Ang, Marijn Brouckaert en Eleni Debo (ill.)
Lannoo

Met dit boek kun je filosoferen over de beleving van tijd. Als je een treinreis maakt, doe je dat in een bepaalde tijd – de trein en vertrekt op tijd. Maar je gedachten kunnen alle kanten op, zonder enige begrenzing van ruimte en tijd. De prachtige illustraties zijn ook om mee weg te dromen! (Bekijk het inkijkexemplaar bij bol)

Veranderingen in de tijd

De lange weg van Slak
Tom Marien & Eleni Debo (ill.)
Pelckmans

Nog een filosofisch prentenboek met fantastische prenten van Eleni Debo: Slak doet alles lekker rustig aan, maar wel altijd volgens zijn eigen, vaste pad. De dieren om hen heen dagen hem uit om eens uit te breken. Lukt het Slak om de dingen in de loop van de tijd meer los te laten? Het boek staat op de tiplijst voor 6-9 jaar, maar dit boek is ook mooi voor oudere kinderen! (zie Prentenboeken in de bovenbouw).

Metamorfose
Geert-Jan Roebers en Merlijne Marell (ill.)
Lannoo

De tijd heeft ontzettend veel invloed om alles en iedereen: mensen veranderen van baby in volwassenen, maar dieren veranderen soms nog wel ingrijpender. Daarover gaat dit boek: over de veranderingen in natuur – van larve tot bij, van kikkervisje tot kikker, van rups tot vlinder. Ook weer prachtig geïllustreerd, met linosnedes van Marlijne Marell, en smakelijk verteld door Geert-Jan Roebers.

Tijdreizen

Welkom thuis, chrononauten
Dirk Weber
Querido

Boeken over tijdreizen passen natuurlijk prachtig in dit thema. Wat ik mooi vind aan dit boek over kunst en tijdreizen, is hoe Barend over alles nadenkt; hoe bewust hij is van de verbinding tussen het verleden en het heden. Door zijn filosofische gedachten word je als lezer enorm geprikkeld om ook na te denken over tijd en ruimte.

Films die nergens draaien
Yorick Goldewijk
Ploegsma

In 2023 won dit prachtige boek de Gouden Griffel. In de hoop meer over haar overleden moeder te weten te komen, begint er een onvoorstelbaar avontuur, waarin Cato wordt meegesleurd op een reis door tijd en herinneringen. Je kunt met de kinderen een mooi gesprek aangaan: naar welk moment in het verleden zouden zij graag terug gaan?

Een huis als tijdcapsule

Het huis aan de Prinsengracht
Thomas Harding (vertaling: Annelies Jorna) en Britta Teckentrup (ill.)
Querido

Ook in dit boek maak je een soort reis door de tijd, maar dan door te kijken naar de prenten: je ziet hoe een huis aan de Prinsengracht in Amsterdam ontstaat, verandert en uiteindelijk heel bekend wordt, als het huis waar Anne Frank heeft ondergedoken. Zo zie je dat een huis een soort tijdcapsule is: er is een hele geschiedenis in te ontdekken.

Ik heet Reinier en ons huis is afgebrand
Joke van Leeuwen
Querido

Ook in dit boek ontdek je wat er allemaal in de loop van de tijd in een huis is gebeurd. Weer een boek van Joke van Leeuwen… dus dat betekent nog een boek vol grappige tekeningen, stripjes, associaties en zijsprongetjes. De lezer wordt continu geprikkeld en visueel verrast. Als kinderen in je klas zelf in een oud huis wonen, is het leuk om hen te laten bedenken wat er allemaal in dat huis gebeurd zou kunnen zijn. Als je het boek voorleest, is het natuurlijk ook leuk om hier klassikaal over te praten.

Zomaar een straat door de eeuwen heen
Anne Millard & Steve Noon
Gottmer

Deze – inmiddels – klassieker laat ook heel mooi zien hoe huizen (en dorpen en steden) zijn veranderd in de loop van de tijd. Een geweldige visuele ontdekkingsreis. Wat is er allemaal veranderd? Welke gebeurtenissen hebben invloed gehad op onze huizen? En hoe zou een stad in de toekomst eruit kunnen zien?

Tijdlijn

Tijdlijn
Peter Goes
Lannoo

Denk je aan tijd, dan denk je natuurlijk ook aan een tijdlijn door de geschiedenis. En dan denk ik meteen aan het indrukwekkende boek Tijdlijn van Peter Goes! Het was lange tijd uitverkocht, maar deze maand verschijnt een gloednieuwe jubileumeditie. Ontdek de wereldgeschiedenis van de oerknal tot het heden in een beeldverhaal!

Een kleine wereldgeschiedenis in 100 grote data
Barbara De Munnynck & Isabelle Geeraerts (ill.)
Pelckmans

Een boek vol gele ‘markeerstreepjes’ en een tijdlijn waar je ‘u’ tegen zegt. Alleen de inhoudsopgave telt al 7 pagina’s. Niet echt een boek dat lekker wegleest… zou je denken! Maar het tegendeel is waar: dit boek leest juist heel fijn! Dit boek bestaat uit geschiedenislessen die je wél wilt krijgen: vol sterke verhalen en interessante weetjes. Het boek is chronologisch opgebouwd, maar achterin staat nog een speciaal overzicht voor leerkrachten (en kinderen die een spreekbeurt willen houden), waarin bruggetjes, verbanden en samenhang inzichtelijk worden gemaakt. SUPERFIJN! (bekijk bij bol)

Een kleine geschiedenis van de mens door dierenogen
Joukje Akveld & Djenné Fila (ill.)
Lannoo

Nog een ‘kleine’ geschiedenis in een nogal indrukwekkend groot boek. Dit boek werd in 2023 bekroond met het Gouden Penseel. De prenten van Djenné Fila zijn dan ook echt waanzinnig mooi. In dit boek vertellen 29 dieren hun verhaal, van 200.000 jaar geleden tot nu. Het gaat over de mens, en hoe die steeds meer invloed kreeg op het leven op aarde.

De mens
Susan Schädlich, Michael Stang (vertaling: Rob de Ridder) en Bea Davies (ill.)
Van Holkema & Warendorf

Dit boek gaat nog net iets verder terug in de geschiedenis. Het wisselt stripjes af met mooie infographics; de strip is een futuristisch verhaal over een meisje dat haar voorouders vanuit de prehistorie gaat ophalen voor het verjaardagsfeestje van haar oma. Tussendoor krijg je veel info over archeologie: wat er gedaan wordt en wat de vondsten ons vertellen. Een geweldige reis door de evolutie van de mens! Ik moest meteen ook nog aan andere boeken denken – zie dit blog.

Zo komen we onderhand aan bij de boeken over geschiedenis, en dat zijn er echt te veel om op te noemen! In 2020 was het thema van de Kinderboekenweek ‘Geschiedenis’ en daar maakte ik ook al flink wat boekenlijstjes voor. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar Boeken voor de Kinderboekenweek 2020 – Tijdlijnen, prehistorie en oudheid.

Onze toekomst

Word jij de eerste mens op Mars?
Stijn Ilsen, Fran Franseveren en Yannick Pelegrin (ill.)
Lannoo

Ten slotte hoort denken over de toekomst ook echt bij het thema ’tijd’. Dit boek, dat je ook op de tiplijst van Jeugdboekenmaand vindt, staat vol met interessante vragen (en antwoorden) over onze toekomst: over klimaat, vervoer, ruimtevaart, computers, robotica en nog veel meer! (zie het inkijkexemplaar bij bol)

Ik heb een vraag II – wetenschappers over de toekomst
Bart Coenen & Stephanie Dehennin (ill.)
Pelckmans

Ja, dit vragenboek over de toekomst hoort er dan ook bij natuurlijk, al staan er eigenlijk net zoveel vragen in dit boek die níet met de toekomst te maken hebben. ‘Hoe zag de aarde eruit toen de dino’s leefden?’ of ‘Hoe is de tv ontstaan?’ zijn zelfs duidelijk vragen over het verleden! En toch kun je ook daar weer een link met de toekomst zien; zoals het interview met een geoloog kopt: je moet vaak het verleden onderzoeken om de toekomst te zien.

Het uurwerkmysterie
Sam Sedgman (vertaling: Merel Leene)
Condor

Ik sluit af met een superspannende detective, met een interessant toekomstrandje: wat zou er gebeuren als we onze tijdsindeling veranderen in een decimale tijd, waarbij een dag nog maar uit tien uur bestaat en een uur uit honderd minuten? In dit intrigerende, raadselachtige verhaal lees je over klokken, tijd, macht en politiek. Het is een race tegen de klok om niet alleen de vader van de hoofdpersoon, maar ook de hele wereld te redden…