De stiefzussen - Leesbevordering in de klas

Assepoester [maar dan anders]

Reuzeltje en Kitty hebben een nieuw stiefzusje: Anne. Maar Reuzeltje heeft haar een nieuwe naam gegeven en die bleef hangen. Assepoester. De stiefzussen doen er alles aan om Assepoester zoveel mogelijk te pesten. Ze laten haar allerlei klusjes doen in huis en lachen haar uit als ze van hun moeder niet naar het bal in het paleis mag. Net goed, voor die perfecte troela. En toch krijgt Assepoester uiteindelijk de prins. Het leven is niet eerlijk, vinden Reuzeltje en Kitty.

Dit is Assepoester, maar dan helemaal anders…

Boek uit de serie Piraatjes: een serie voor kinderen die moeite hebben met lezen. Het verhaal heeft een dyslexie-vriendelijk lettertype en is geschreven op AVI M5-niveau.
Het boek is ook met cd (meeluister-versie) te koop.

Vertaling door Charlotte Bakker.

Recensie

Tegenwoordig worden de oude volkssprookjes van Grimm en Andersen veelvuldig bewerkt en herschreven. Ze worden geschreven in moderner taalgebruik, in een eigentijdse setting of met menselijker personages dan in het oorspronkelijke sprookje het geval was. Sommige bewerkingen gaan nog een stapje verder en veranderen zelfs het perspectief – zoals in dit boek. Het verhaal van Assepoester wordt verteld door de stiefzussen!

Je moet ervan houden natuurlijk, want de sprookjessfeer is in dit verhaal ver te zoeken. De stiefzussen – in dit verhaal Reuzeltje en Kitty genaamd – komen om beurten aan het woord en vertellen de lezer wat er gebeurd is. De jaloezie en hatelijkheden druipen van de bladzijden af en dit wordt op zo’n openlijke, humoristische manier gedaan dat dit verhaal je wel aan het lachen móet krijgen.

Ik hoef je niet te vertellen hoe de rest van de avond ging. Prins Florian danste de hele avond met die onbekende troela. (blz. 47)

Reuzeltje en Kitty hebben bovendien niet alleen een hekel aan Assepoester, maar ook aan elkaar en ze lopen dus ook continu op elkaar te vitten. Elk hoofdstuk begint met een sneer naar de andere stiefzus, waardoor beide karakters heerlijk karikaturaal worden neergezet.

Een paar dingen voor ik aan het hoofdstuk begin. Kitty heeft geen zwanennek. Ze heeft een nek als een reiger, dat is heel anders. En haar jurk was veel minder mooi dan die van mij. Maar laat ik met het verhaal verdergaan. (blz. 40)

Het verhaal volgt het oorspronkelijke sprookje behoorlijk goed, maar wat beduidend anders is, is dat in dit boek de vader van Assepoester een beetje een zielige man is die niet tegen zijn dominante vrouw op kan (en niet een rijke man die zijn dochter ook minderwaardig vindt). Kenners van de Disney-variant zullen misschien überhaupt niet weten dat er een vader in het sprookje thuishoort. Zij zullen echter wel het zingen en dansen herkennen uit het volgende fragment, wat het weer extra grappig maakt:

Ze zong zelfs terwijl ze werkte. Dat vonden we maar niks. We zeiden dat ze vals zong. En ze mocht ook niet met de bezem dansen. (blz. 19)

De enige vreemde eend in de bijt van het verhaal is butler Bob, die waarschijnlijk uit een (mij onbekende) bewerking van het sprookje komt.

Achterin het boek staat dat deze serie óók erg leuk is voor kinderen die moeite hebben met lezen. Een vreemde opmerking, aangezien het boek duidelijk laat zien dat het speciaal bedoeld is voor kinderen die lezen lastig vinden: het AVI-niveau staat op de band! Erg jammer, want daardoor laten kinderen die goed kunnen lezen dit boek waarschijnlijk staan. Ik zou het eerder omdraaien: deze dyslexie-vriendelijke uitgave is óók geschikt voor kinderen die totaal geen moeite hebben met lezen, want het is gewoon een heel grappig en vermakelijk geschreven verhaal!

Lestips

Echt een boek om te promoten: door het predikaat ‘dyslexie-vriendelijk’ en AVI M5 8+ zullen kinderen dit boek eerder laten staan, dan dat ze het zullen pakken. Terwijl het dus wel echt een boek is dat bedoeld is voor de bovenbouw van de basisschool: de spottende humor wordt door jongere kinderen waarschijnlijk niet goed genoeg begrepen.

Lees om het boek te promoten het volgende fragment voor:

Weet je waar (…) blij. Nog wel. (blz. 7 t/m 11)

Ook kinderen die op zich prima kúnnen lezen, maar het niet zo graag doen, zullen dit boek waarschijnlijk toch met veel plezier lezen. Het is niet dik (slechts 69 pagina’s) en heeft veel witruimte en illustraties. Heel toegankelijk dus! En weer eens wat anders!

Moderne sprookjes

vertaling Ria van Hengel, Lemniscaat, 2005

Het is erg leuk om deze versie van het sprookje te vergelijken met het oorspronkelijke verhaal. In een project over sprookjes of volksverhalen kun je dit heel gemakkelijk klassikaal doen: het voorlezen van dit boek kost weinig tijd en het voorlezen van het oorspronkelijke sprookje heb je ook zo gedaan. Een goede versie kun je vinden in het prachtige boek Grimm: een complete uitgave van alle (200) door hen verzamelde sprookjes.

Je kunt vervolgens ook een uitdagende schrijfopdracht aan de klas geven: lees nog een sprookje voor uit het boek Grimm en laat de kinderen dat verhaal ook herschrijven, waarbij ze het ‘kwade’ personage aan het woord laten. In het Engels zijn hier diverse voorbeelden van te vinden: