Emma gaat vega

door Josh Lacey

Hoi! Mijn naam is Emma.
Ik stop met vlees eten om de wereld te redden!

Sparkle, sorry, ik weet dat je teleurgesteld zult zijn.
Ik ben geen goede veganist.
Mam zegt dat ik met niet zo druk moet maken, want ik eet veel minder vlees en zij ook, en de rest van onze familie ook. Niemand is perfect, maar we maken tenminste een verschil.

Vertaald door Jonna Angenent.

Recensie

Nadat Emma in Emma redt de wereld de wereld al wilde verbeteren door geen plastic meer te gebruiken, gaat ze in dit boek nog een stapje verder: ze stopt met vlees eten, want vlees eten vindt ze niet alleen zielig, het is vooral niet goed voor het milieu. Dit leert ze van Sparkle, een tiener waarvan – als je het eerste boek niet gelezen hebt – niet helemaal duidelijk is wat voor relatie zij met Emma heeft. Klaarblijkelijk heeft Emma (in Emma redt de wereld) een boek van haar gekregen over het klimaat, waarvan ze leert dat de vleesindustrie een belangrijke oorzaak is van klimaatverandering.

De onduidelijkheid over Sparkle komt door een slechte start van het boek: het lijkt wel of er een bladzijde ontbreekt, want na een korte introductie waarin Emma vertelt dat haar familie tegenwoordig alleen nog maar boodschappen doet in lokale winkels, is ze ineens erg verbaasd ‘haar’ te zien bij de winkel van Mitch. Dat gaat niet over lokale bakker Katya, maar over Sparkle, die aan het protesteren is. Wie is Sparkle? Wie is Mitch? Wat heeft dit te maken met Katya? Het roept nogal veel vraagtekens op, maar gelukkig is Emma’s blog verder goed te volgen en is de rest van het boek zeker de moeite waard.

Emma besluit in navolging van Sparkle te stoppen met het eten van vlees. Sterker nog: na een week besluit Emma nog een stapje verder te gaan en veganist te worden. Haar zus Becca doet ook mee, maar de rest van de familie ziet het nog niet zo zitten.

Ik vroeg aan pap of hij zou overwegen vegetariër te worden.
‘Absoluut,’ zei hij. ‘Zolang ik maar steak, hamburgers, worstjes en clubsandwiches met spek kan blijven eten.’
Ik wilde dat hij eens wat vaker serieus kon doen.
Ik vroeg mam of ze vegetariër wilde worden. Ze zei: ‘Misschien. We zullen wel zien. Ik zal erover nadenken als ik het niet zo druk heb.’ Wanneer ze zo praat, bedoelt ze meestal nee.
Ik vroeg het aan Finn. Hij zei ‘in geen miljoen jaar’, wat duidelijk ook nee betekent. (blz. 12)

Dit soort tegengeluiden zorgt niet alleen voor een humoristische toon, ze maken dit boek ook heel boeiend. Hoewel je misschien het idee krijgt dat het een zeer activistisch verhaal is om iedereen vegan te laten eten, geven diverse personages zeer realistische tegenargumenten, die niet alleen Emma maar ook de lezer aan het denken zullen zetten. Zo gelooft opa niet in de klimaatverandering, is Finn bang dat hij niet goed meer kan sporten als hij stopt met het eten van vlees en geeft de slager aan dat er een verschil is tussen het eten van fabrieksvlees en het vlees van een biologische boerderij.

Het is erg leuk om alle discussies te lezen over de voor- en nadelen van veganistisch eten. Emma oordeelt niet snel en doordat ze met diverse mensen spreekt, zullen kinderen die dit lezen vanzelf snappen dat het allemaal niet zo zwart-wit is als Sparkle deed voorkomen. Alles wat Emma doet en hoort, vertelt ze in haar blog. Soms is het taalgebruik wel iets te formeel voor een schoolmeisje, maar de vele illustraties maken van het boek toch tot een speels geheel.

Dat het verhaal zich niet in Nederland afspeelt, blijkt als Emma door haar nieuwe dieet te maken krijgt met smakeloze, vegetarische schoollunches. Toevallig zijn er net verkiezingen voor de schoolraad en Emma besluit zich kandidaat te stellen.

Als ik gekozen word voor de schoolraad, ga ik de wereld redden. En onze schoolmaaltijden wat lekkerder maken. (blz. 52)

Dit boek laat daardoor ook mooi zien hoe je campagne kunt voeren voor je ideeën, legt uit wat een democratie is en laat zien hoe je een petitie kunt gebruiken. Afgezien van het feit dat dit boek je goed laat nadenken over klimaatverandering en de vleesindustrie, maakt het je bewust van je eigen keuzes. Het laat zien dat je met kleine stapjes al een groot verschil kunt maken en het boek spoort de lezer duidelijk aan om zelf ook iets te doen voor het milieu. Achter in het boek vind je daarvoor een lijst met tien manieren waarop je zelf kunt helpen.

Alles bij elkaar is dit speels opgezette verhaal vol boeiende discussies een erg mooie manier om zo’n actueel onderwerp als veganistisch eten bespreekbaar te maken!

Lestips

Als je dit boek gaat promoten, zou ik eerst eens vragen in de klas wie van de kinderen vegetarisch of veganistisch eet (en waarom). Zijn er ook kinderen in de klas die er wel eens over nadenken en twijfelen of ze vegetarisch zouden willen eten?

Vervolgens kun je een paar korte fragmenten uit het boek voorlezen van mensen die niet vegetarisch willen eten, zoals de ouders en broer van Emma (blz. 12) of de buurman (blz. 11) – zo stoot je kinderen die niet vegetarisch eten niet direct af, maar worden zij misschien juist ook wel nieuwsgierig naar het verhaal.

Vertel dat Emma zich zorgen maakt over het milieu en graag iets wil doen om de wereld te redden. Je kunt dan ook meteen verwijzen naar het eerdere boek, waarin ze actie voerde om minder plastic te gebruiken. Nu heeft ze gehoord dat vlees eten slecht is voor het milieu en denkt ze erover na wat zij kan doen om de opwarming van de aarde te stoppen.

Lees vervolgens het volgende fragment voor. Leg uit dat het hele boek geschreven is als een blog, waardoor Emma eigenlijk tegen jou als lezer praat. Laat ook zeker even zien hoeveel illustraties er in het boek staan.

We moeten het (…) grote opluchting. (blz. 19 t/m 22)

Vegetarisch of veganistisch eten

Alle argumenten in dit boek om wel of geen vlees te eten en de discussies die daardoor ontstaan, zijn ontzettend interessant om te lezen! Je kunt enkele fragmenten uit dit verhaal prima gebruiken als stelling in een les over klimaatverandering.

Allereerst kun je het pamflet van Sparkle gebruiken op blz. 7. Daarop worden ‘de bekende’ argumenten gegeven om geen vlees te eten. Snappen de kinderen deze argumenten?

Wel nog even opletten: er is natuurlijk een groot verschil tussen vegetarisch en veganistisch eten. Sparkle legt het uit op blz. 28.

Lees vervolgens de tekst van de slager voor en laat de kinderen hierop reageren. Wat vinden ze van wat hij zegt?

‘Ik ben slager. (…) het vandaan komt.’ (blz. 34)

Verderop in het boek bezoekt Emma ook nog een boerderij. De boer heeft soortgelijke argumenten:

We hadden een heel (…) ik moest denken. (blz. 128/129)

Ook heel interessant is de manier waarop de opa van Emma reageert. Hij is totaal anti-vegetarisch eten en gelooft niet in klimaatverandering.

Vandaag gingen we (…) vind het afschuwelijk. (blz. 37 t/m 41)

Wat vinden de kinderen van de reactie van Emma’s opa? Emma wil haar opa graag overtuigen dat het belangrijk is om iets te doen voor het klimaat. Hoe kan ze dat het beste aanpakken? Hebben de kinderen ideeën?

Een mooi boek dat hierbij aansluit is het informatieve kinderboek Klimaat in gevaar – Waar wachten we op?! – ook daarin lezen de kinderen allerlei argumenten én tegenargumenten om iets aan klimaatverandering te doen. Hoe ga je daarmee om?

Tijd voor actie

De tips achterin het boek kunnen de kinderen een goed idee geven van wat zij kunnen doen om de wereld te verbeteren. Staan er ideeën bij die je met de klas kunt uitvoeren? Hebben de kinderen nog aanvullende ideeën?

Een van de tips is het lezen van de klassieker Charlotte’s web van E.B. White (‘het meest inspirerende vegetarische boek in de geschiedenis‘ blz. 23 – dat is grammaticaal dan wel weer een wat gekke zin… maar we snappen wat Emma bedoelt, toch?). Handig om (de cover van) dit boek ook meteen even te laten zien! Misschien kennen sommige kinderen de film ook al wel?

Recepten

Verder kun je nog ingaan op het argument dat sommige mensen geen vlees eten vanwege hun geloof. Voor hen is vegetarisch eten de normaalste zaak van de wereld en ze zijn zo gewend om vegetarisch te eten, dat ze ook veel lekkere recepten kennen.

Tijdens de lunch (…) heel erg lekker. (blz. 58)

Het kan een mooie aanleiding zijn om de kinderen thuis een recept te gaan laten zoeken van een vegetarische maaltijd die hen lekker lijkt. Kunnen jullie gezamenlijk een kookboek met vegetarische recepten maken?

Politiek

Zoals gezegd, gaat Emma campagne voeren om in de schoolraad te komen. Ook legt het verhaal uit wat een democratie is en wordt duidelijk wat een petitie is.

Weet jouw klas wat het verschil is tussen een democratie en een dictatuur?
De juf van Emma vraagt bovendien:

‘Wat is beter, een democratie of een dictatuur?’ (blz. 79)

Een goede vraag om in je klas te bespreken!

Ook de stelling van Harry die daarop volgt is interessant. Kun je spreken van een (plaatselijke) dictatuur in een schoolsituatie?

Harry stak zijn vinger (…) heel land gaat. (blz. 79 t/m 81)

---

Columbus, 2022

---