Het museummysterie - Leesbevordering in de klas

Het museummysterie Ted gaat met zijn moeder en zus Kat op bezoek bij zijn tante en neef Salim in New York. Zijn tante is sinds kort curator in het Guggenheim Museum en natuurlijk leidt ze hen graag rond in dit bijzondere museum. Maar dan wordt er een schilderij van Kandinsky gestolen. Eigenlijk interesseert het Ted heel weinig… totdat tante Gloria de schuld krijgt en wordt gearresteerd. Samen met Kat en Salim gaat hij op onderzoek uit om het mysterie van het verdwenen schilderij op te lossen.

Dit boek is het zelfstandig te lezen vervolg op Het reuzenradmysterie. Dat boek is al in 2007 geschreven door Siobhan Dowd. Zij overleed helaas slechts enkele maanden nadat het werd uitgebracht aan kanker. Ze had wel al een idee voor het vervolg en in 2015 is Robin Stevens gevraagd om dit idee uit te werken tot een boek. Zodoende heeft Het museummysterie een andere auteur dan het eerste deel.

Vertaald door Lidwien Biekmann.

Recensie

De lat lag hoog voor Robin Stevens: Siobhan Dowd had haar hoofdpersoon Ted Spark zo treffend neergezet dat het niet makkelijk moet zijn geweest om een verhaal te schrijven waarin zijn karakter geloofwaardig overeind bleef staan. Ted heeft namelijk ‘een syndroom’, zoals hij in Het reuzenradmysterie vertelt. In dit boek wordt dit ook gelijk op de eerste bladzijde duidelijk. Ted heeft ‘speciale hersens’, waardoor hij alles waar een patroon in zit, belangrijk vindt en dingen ziet die verder niemand ziet (blz. 5). Kortom: Ted heeft een Autisme Spectrum Stoornis.

Ook in dit boek speelt Teds andere manier van denken een cruciale rol. In het eerste boek loste hij met zijn analytische denkvermogen een vermissingszaak op; in dit boek probeert hij het ‘museummysterie’ op te lossen.

Hoe vreemd dit mysterie ook leek: ik wist dat ik het kon ordenen tot iets wat ik op kon lossen. Toen Salim vermist was, had ik geleerd dat mijn hersens zo werken: daardoor ben ik speciaal en anders, en anders is niet hetzelfde als verkeerd. (blz. 75)

Net als in het eerste boek heeft Kat het af en toe bepaald niet makkelijk met haar broer. Ted heeft moeite met figuurlijke uitspraken, wat voor buitenstaanders af en toe voor erg grappige situaties zorgt, maar wat voor iemand die hier dagelijks mee te maken heeft heel frusterend kan worden:

‘Ted, hoe kom ik toch aan zo’n broer als jij?’
Ik deed mijn mond open om het te gaan uitleggen.
‘Niet letterlijk opvatten, Ted!’ riep Kat uit. ‘Ik bedoelde niet dat je dat echt moest vertellen!’ (blz. 135)

Tegelijkertijd heeft Ted in dit boek ineens een fascinatie voor vergelijkingen en metaforen. Daar heeft hij over geleerd, maar opvallend genoeg kan hij ze ook direct perfect toepassen. Hij vergelijkt zichzelf regelmatig met Odysseus – ‘voelt’ zich zelfs zo (blz. 138) – en dat is wel wat vreemd ten opzichte van zijn gedrag in het eerste boek. Dowd beschreef Teds autisme regelmatig tussen de regels door; bij dit boek legt Ted zijn gedrag en gedachten veel meer uit. Handig voor lezers die niet zo bekend zijn met autisme, maar net iets minder sterk.

Stevens is echter wel heel sterk in het neerzetten van een stevige detective! Als echte rechercheurs maken Kat, Ted en Salim een lijst van verdachten en gaan ze op zoek naar alibi’s om uiteindelijk bij de dader uit te komen. Lekker puzzelen! Tijdens het lezen pik je bovendien nog leuke wetenswaardigheden over kunst en New York op. Ted omschrijft alles zo gedetailleerd dat je het zo voor je kunt zien. Bovendien werkt zijn analytische en nuchtere kijk op dingen regelmatig op je lachspieren. Dit boek moet je dus vooral zien als een zeer onderhoudende detective, die door zijn bijzondere hoofdpersoon nóg interessanter wordt. Heerlijk leesvoer voor liefhebbers van speurdersverhalen!

Lestips

Een van de opvallendste kenmerken van dit boek is natuurlijk de autistische hoofdpersoon Ted. Zijn manier van denken en zijn gedrag zijn bepalend voor het verhaal. En hoewel Het reuzenradmysterie autistisch gedrag beter over wist te brengen, vertelt dit boek wel een belangrijke boodschap: het is de moeite waard om te luisteren naar mensen met autisme en hun ideeën serieus te nemen. Daarmee sluit het boek naadloos aan op de boodschap van de Autismeweek 2018 met het thema: Luisteren naar autisme.

Het is goed om in de klas aandacht te besteden aan Autisme Spectrum Stoornissen. Mensen met autisme worden toch al snel bestempeld als vreemd en misschien zelfs een beetje eng en kennis over hun gedrag kan bijdragen tot begrip. Het is goed om de positieve kanten van autisme te belichten en dat kan dus heel goed met dit boek!

Om het boek te promoten, kun je simpelweg het eerste hoofdstuk voorlezen, want hierin geeft Ted een beschrijving van zichzelf en een korte samenvatting van wat er is gebeurd: een kunstroof, waarvan hij, Kat en Salim willen bewijzen dat tante Gloria niet degene was die het schilderij had weggenomen. Hij sluit af met de woorden:

Ik zal vertellen hoe Kat, Salim en ik dat hebben gedaan. (blz. 7)

Dat is een mooie uitnodiging om het boek te gaan lezen!

Kunst en musea

Wil je iets over het Guggenheim Museum vertellen? Dan kun je zo een paar fragmenten uit dit boek voorlezen! En om het vervolgens echt goed voor je te kunnen zien… even googelen en alles wordt duidelijk!

Om rustiger te worden (…) in het midden. (blz. 11 t/m 12)

Toen wees tante (…) was niet zo. (blz. 29 t/m 32)

Met het nieuwsgierig-makende zinnetje in dit laatste fragment doe je ook meteen aan boekpromotie!

Een ander interessant fragment gaat over bekende kunstroven. Ted leest hierover in een boek:

Ik zag een (…) zo mooi vond. (blz. 158)

Ik kwam erachter (…) te gaan zoeken. (blz. 159-160)

Kandinsky

Het museummysterie draait om het schilderij In het zwarte vierkant van Wassily Kandinsky. De promotie van dit boek kun je het natuurlijk heel goed combineren met een les kunstbeschouwing, waarbij je de klas laat kijken naar dit schilderij.

Begin met de kunstbeschouwingsles (hier lees je hoe je dat aanpakt).
Laat kinderen hun mening geven en vertel daarna dat er een boek is waarbij de hoofdpersoon ook voor het eerst dit schilderij ziet. Het is erg leuk om zijn mening ook te horen. Het is wel handig om te weten dat de hoofdpersoon autistisch is. (Meteen ook aandacht voor luisteren naar autisme!)
Lees het volgende fragment voor:

Toen zag ik (…) een prachtig schilderij. (blz. 35/36)

In het fragment maakt Ted overigens ook nog een grappige opmerking over een ander schilderij (‘Ik droom nooit zoiets.’). Dat gaat over een schilderij waarop een groene vrouw door een rode lucht zweeft. Hoogstwaarschijnlijk gaat dat over dit schilderij van Chagall. Heb je meteen nog een kunstbeschouwingsles!