Hoge beren vangen veel wind - Leesbevordering in de klas

Hoge beren vangen veel wind In deze bundel vind je 25 licht-filosofische dierenverhalen.

Over een beer die dacht dat hij een boom was.
Over de nieuwe schoenen van de duizendpoot.
Over de dag waarop de mammoet voorgoed het bos verliet.
Maar ook over de regenbui die vreemd genoeg alleen de hond nat maakte.
En over wat er allemaal gebeurde toen de ezel op de rode knop drukte (je zult het niet geloven).

Recensie

Net als voorganger Waarom een bos geen ramen heeft, bevat deze licht-filosofische bundel 25 korte, grappige en verrassende dierenverhalen. De verhalen doen denken aan de dierenverhalen van Toon Tellegen, maar waar je bij Tellegen nog wel eens met grote vraagtekens aan het einde van het verhaal blijft zitten, is de moraal van het verhaal bij Korneel De Rynck vaak wat duidelijker. De Rynck heeft bovendien een prettig leesbare, soepele schrijfstijl, met een zeer droge ondertoon die enorm op de lachspieren werkt.

Sommige verhalen zijn werkelijk hilarisch, maar andere zijn tegelijkertijd ook een beetje wrang. Zo beschrijft het eerste verhaal Woorden in de wind meteen een enorme misser op liefdesgebied… Het is zo’n pijnlijk misverstand, je zou er kromme tenen van krijgen. Toch zijn ook die verhalen interessant, want welke les kun je hieruit leren? Soms staat de moraal er letterlijk in, al zorgt De Rynck dan vaak toch weer voor een verrassende twist. Zo is de moraal van De rode knop ‘Wie het eerst lacht… heeft niet goed nagedacht!’ – een mooie variant op ‘Wie het laatst lacht, lacht het best.’

Dat originele taalspel is kenmerkend voor deze bundel. Zo vinden de dieren in het verhaal Een speciale schat een ‘woordenschat’, waarna ze de mooie woorden verdelen onder de dieren (De Koekkoek kreeg ‘synoniem’ en was daar tevreden, blij en gelukkig mee.) Maar ook het verhaal waarin alle dieren hun kleur verliezen – Appelblauwzeegroen – is erg goed geschreven: hier zitten zoveel mooie dubbelzinnige uitspraken in!

‘Op deze manier is iedereen gelijk’, stelde de neushoorn. ‘Het is beter zo.’
‘Zwart en wit zijn veel mooier dan kleuren’, zei de panda. ‘Dat kun je niet ontkennen.’
‘Zwart-wit is ook gewoon duidelijker’ sprak de zebra. ‘Kleuren kunnen van alles betekenen.’
Het nijlpaard wilde iets slims zeggen en sprak: ‘De vergrijzing in ons bos is een feit waar we niet omheen kunnen.’ Hij had geen idee wat hij zonet had gezegd.
‘Over kleuren valt niet te discussiëren,’ zei de duif, ‘en dat is saai. Geef mij maar grijs. Daar kun je urenlang over praten.’
‘Ik ben zeker niet racistisch,’ zei de zwarte beer, ‘maar ik ben altijd tegen kleurlingen geweest.’ (blz. 53/54)

Het boek geeft duidelijk veel stof om over te praten, waarbij er vooral aandacht is voor sociale thema’s als vriendschap, omgangsvormen, eerlijkheid en geluk. Elk verhaal is prachtig geïllustreerd door Naomi Christiaens, in stemmige, sfeervolle kleuren, waardoor het niet alleen een mooie bundel is om uit voor te lezen, maar waarin kinderen ook graag zelf zullen lezen.

Lestips

Net als de bundel Waarom een bos geen ramen heeft, kun je dit boek uitstekend gebruiken voor het voeren van filosofische gesprekken, als introductie van een sociaal-emotionele les of om te praten over taal.

Ook als je het hebt over fabels, is dit boek natuurlijk een mooi voorbeeld: het staat vol met dierenverhalen met een moraal. Toch is niet ieder verhaal te bestempelen als fabel.

Zo heeft het eerste verhaal – Woorden in de wind – niet echt een moraal of wijze les die je eruit kunt leren (afgezien van: voorzichtig zijn met gevoelige briefjes…). Toch is het een verhaal waar je goed over door kunt praten met de klas, want er zitten wel ‘verborgen boodschappen’ in het verhaal. Na het lezen zul je namelijk vast veel medelijden krijgen met de kikker. En eigenlijk ook met de gorilla! Maar hoe komt dat eigenlijk? Er staat namelijk helemaal niets over pijnlijke gevoelens in de tekst – die moet je zelf invullen en dat vraagt inlevingsvermogen. Niet ieder kind kan dat van nature, dus je kunt hier heel mooi gesprekken over voeren in de klas.

Waarheid en werkelijkheid

In deze bundel staat een aantal verhalen waarin het gaat over eerlijk zijn en de waarheid vertellen. Want wat ís eigenlijk waar? En moet je wel altijd eerlijk zijn om anderen gelukkig te maken? Duurt eerlijkheid het langst? Verhalen die hierbij aansluiten zijn:

De beer dacht dat hij een boom was (8)
Mag ik eerlijk zijn? (15)
De brilkrokodil (16)
Koetjes, kalfjes en kunst (21)

Mooie woorden en taal

‘Wauw!’ riep de kever uit.
‘Ongelooflijk!’ zei de mier.
Ze hadden een schat gevonden.
Een woordenschat.
(blz. 67/68)

Geweldig dit! De woordenschat bestaat uit blinkende en prachtig klinkende woorden die ze nog nooit hadden gehoord. Hoe leuk is het om met de kinderen in je klas ook zo’n woordenschat aan te leggen? Laat ze maar eens lekker bladeren in een woordenboek en woorden opschrijven die ze mooi vinden klinken, maar waarvan ze niet weten wat ze betekenen.

In dit verhaal De speciale schat staan nog veel meer woordgrapjes – kunnen de kinderen die eruit halen? Waarschijnlijk pas als ze de betekenis van de moeilijke woorden kennen…

Ook leuk is het verhaal Neerslachtig, waarin woorden ineens wel heel letterlijk worden genomen (neerslachtig vs neerslag en geen wolkje aan de lucht…).