Like me! - Leesbevordering in de klas

Like me! Zilver is best een beetje zenuwachtig voor de brugklas. Maar dat het zo erg zou worden, had ze nooit gedacht. Geen idee waarom, maar Lizz heeft het meteen al op haar gemunt. Zilver wordt getagd in vervelende foto’s op Instagram en uitgescholden via Whatsapp. Bijna de hele klas doet mee, want Lizz maakt wel duidelijk dat wie nog met Zilver omgaat, er meteen uit ligt. Het pesten wordt alleen maar erger, totdat Lizz zelf ineens slachtoffer wordt…

Recensie

Zilver is een leuke, jonge meid. Ze gaat voor het eerst naar de brugklas en vindt het erg spannend: een nieuwe school, waar ze bijna niemand kent. Gelukkig helpt haar oudere zus Zonne haar met tips. Toch wordt Zilver meteen al de eerste dag uitgelachen, belachelijk gemaakt en buitengesloten door een groep meisjes. Zou het komen door haar rode haar? Haar aparte naam? Ze weet het niet, en dat is wat Caja Cazemier dan ook ontzettend goed duidelijk maakt in dit boek: je kunt gewoon vreselijk veel pech hebben en er gewoon helemaal niets aan doen als iemand jou uitkiest als slachtoffer.

Het doet echt een beetje pijn om dit verhaal te lezen: de pesterijen die Zilver moet doorstaan zijn echt vreselijk. Ze wordt uitgescholden in Whatsapp-groepen, en als ze – superknap – uit de groep stapt of nummers blokkeert, wordt ze gewoon weer toegevoegd. Nog pijnlijker is dat steeds meer meiden haar links laten liggen. Niet alleen omdat ze merken dat Lizz niet populair is. Haar vriendinnen worden ook bedreigd door Lizz en Mila: als je met haar omgaat, weten we jou ook te vinden…

Waarom lieten ze anders zo weinig van zich horen? Er kwam alleen af en toe een appje, of een foto van Pien en Charley: kijk eens hoe gezellig wij het hebben? Hordes meiden om hen heen. Meiden die zij niet kende. Hoorde ze dáár maar bij, had ze óók maar voor die school gekozen. Of was ze dan ook gepest? Zou daar ook een Lizz zijn? Pien en Charley werden niet gepest. Waren overal meiden als Lizz en Mila? Waar lag het aan als je gepest werd? Waarom nu wel en vroeger nooit? (blz. 109)

Cazemier beschrijft uitstekend hoe moeilijk het is om deze cirkel te doorbreken en hoe schadelijk pesten is voor je zelfvertrouwen. Zilver is absoluut geen zielig muisje en bijt geregeld van zich af. Ze doet eigenlijk alles wat je hoort te doen als je gepest wordt: ze negeert vervelende opmerkingen, confronteert de pester met het vervelende gedrag en meldt het bij de leerkracht. Juist het feit dat het pesten niet ophoudt, maakt het boek allesbehalve zoetsappig en heel boeiend. Het boek roept veel spanning op en laat jonge lezers nadenken over hun eigen rol in het echte leven. Wat Cazemier bovendien mooi in het verhaal heeft verwerkt, is dat oude vriendschappen kunnen verwateren als je verschillende interesses krijgt – iets wat veel voorkomt op deze leeftijd.

Het hele boek komt daardoor ontzettend écht over. Je voelt continu het ongemak van de personages, de spagaat waar sommigen in terechtkomen. Ook de relatie met de ouders speelt een belangrijk rol: Zilver schaamt zich te erg om het met haar moeders te delen. Bovendien wil ze voorkomen dat de pestkoppen te weten komen dat ze twee moeders heeft, want dan hebben ze misschien nóg iets om haar mee te pesten…

Het verhaal krijgt echter een zeer interessante wending als Lizz ineens zelf slachtoffer wordt van pesterijen. Zilver wordt plotseling met rust gelaten, maar de sfeer in de klas is nog steeds om te snijden. Pas als Zilver nogmaals een leraar in vertrouwen neemt, wordt er écht actie ondernomen.

‘Wat erg. We hebben niet gezien dat het zo groot was…’
Dat was het eerste wat meneer Nijenhuis zei toen ze klaar was met haar verhaal.
‘We wisten dat de sfeer bij jullie in de klas een probleem was,’ ging hij verder, ‘maar dat het zó heftig was… Wat verschrikkelijk. Het is dus al vanaf het begin van het schooljaar aan de gang.’
Zo groot, zo verschrikkelijk, zo heftig, zo erg. Op weg naar huis dacht Zilver daar steeds aan, én aan de schrik op zijn gezicht. Hij had een paar keer gezegd: ‘Dit is absoluut fout. Dit gaan we aanpakken. En nu echt. Met iedereen. Wat enorm moedig dat je alles verteld hebt.’ (blz. 144)

De klas krijgt een serieuze pesttraining en ook dat wordt zo geloofwaardig beschreven, dat dit boek ook het vertrouwen geeft dat het weer goed kan komen. Je voelt in alles dat Caja Cazemier echt wel weet waar ze het over heeft. Mooi zijn ook de brieven aan het einde van het boek, waarin alle personages hun verhaal doen. Ineens komen hun persoonlijkheden nog beter tot leven en ook al is het misschien niet helemaal geloofwaardig dat al die tieners ineens zo openhartig zijn, het geeft de lezer een heel mooi beeld van hoe bepaald gedrag tot stand komt. Het is dan ook een geweldig boek om in de klas voor te lezen en samen over te praten.

Lestips

Je kunt dit boek promoten door schrijfster Caja Cazemier zelf een stukje voor te laten lezen:

Zelf een fragment voorlezen, werkt waarschijnlijk nog beter. Dan kun je ook kiezen voor het volgende fragment. Hier begint duidelijk te worden dat Zilver heel bewust wordt buitengesloten, terwijl ze wel haar best doet om erbij te horen en voor zichzelf opkomt.

De leraar had (…) niet mee, Mitch.’ (blz. 55 t/m 57)

Bovenstaand fragment geeft al flink wat stof om met de klas over te praten!

Pesten

Wat is dit een goed boek om voor te lezen en te bespreken als je het over pesten hebt. Het is heel herkenbaar, realistisch en zal voor veel kinderen in groep 8 mooi aansluiten bij hun belevingswereld: ook zij krijgen te maken met een nieuwe school, nieuwe klasgenoten en dit boek geeft ze veel mooie inzichten mee en voorkomt hopelijk dat ze zullen gaan meelopen met een pestkop.

Het sluit ook nog eens heel mooi aan bij het thema van de Week tegen Pesten 2021: Buitensluiten? Uitgesloten!