Niet voor softies! - Leesbevordering in de klas

Niet voor softies! Sanne heeft het naar haar zin in groep 8. Na school is ze met haar vriendinnen vaak op de manege te vinden of bij haar te gekke opa en oma. Maar op een dag verandert dat allemaal, wanneer Sanne te horen krijgt dat ze met spoed geopereerd moet worden. Ze blijkt een hersentumor te hebben. Voor Sanne het weet, ligt ze met een groot verband om haar hoofd in het ziekenhuis te herstellen van een zware hersenoperatie. En alles wat ze eerst kon – lachen, praten, lopen, denken – is opeens een uitdaging. Gelukkig sleept haar stoute pup Kasper haar erdoorheen.

Niet voor sofies! is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Tonja Elbers. Het boek is mede-geschreven door Victoria Farkas.

Recensie

Op de achterkant van dit boek vertelt Tonja Elbers:

Het is niet mijn eigen verhaal. O nee, dat zou veel te saai zijn. Dit is de feelgood-versie van mijn verhaal. In het echt is het leven met een hersentumor veel saaier, frustrerender, eenzamer, onzekerder, viezer, lelijker en een neverending-story.

Een merkwaardig citaat voor een boek over een hersentumor. Een feelgood-versie? Saai om een écht verhaal te vertellen? Het komt erop neer dat de angst en het verdriet die gepaard gaan met het hebben van een hersentumor wat afgevlakt zijn.

Tonja Elbers was zelf acht jaar toen er een hersentumor bij haar werd gevonden en dit lijkt eigenlijk ook de leeftijd van hoofdpersoon Sanne. Sanne is verbaasd door de reactie van haar moeder op het slechte nieuws van haar tumor, snapt niets van de ernst van de situatie en stelt hier ook geen vragen over. Erg vreemd voor een bijna 12-jarige achtste-groeper. Op haar verjaardag wordt ze verder in een prinsessenjurk gehesen en dit vindt ze prachtig. Niet geloofwaardig voor het oudste meisje van de basisschool, maar wel kenmerkend voor een achtjarige. Waarom de keuze gemaakt is om Sanne ouder te maken dan Tonja in werkelijkheid was, is onduidelijk. Deze onnodige aanpassing maakt het verhaal juist minder authentiek.

Het verhaal heeft een mooie insteek: het vertelt vooral over het herstel na de hersenoperatie en dat is niet bepaald makkelijk. Tijdens de operatie is het spraakgedeelte in de hersenen van Sanne beschadigd en daardoor kan ze bijna niet meer praten. De frustratie die dit oplevert, wordt goed overgebracht en het informeert lezers over de gevolgen die een hersentumor kan hebben. Dit is zeker een heel sterk punt uit het boek: het laat je stilstaan bij het feit dat ondanks dat mensen een ernstige ziekte kunnen overleven, hun leven voorgoed veranderd kan zijn. Het boek zorgt ook voor begrip voor mensen met een afwijking – wie weet wat diegene heeft meegemaakt!

Het gebrek aan zware emoties en de positieve houding van de mensen om Sanne heen maken dit boek volgens de auteur dus tot een feelgood-versie. Inderdaad: als je het vergelijkt met een boek als Lente of Achtste-groepers huilen niet, dan zou je het zo kunnen noemen. Het is fijn dat er een boek over dit onderwerp is dat niet zo hard binnenkomt als voornoemde boeken. Dit maakt het onderwerp toegankelijk voor jongere kinderen.

De uitgebreide beschrijvingen van de liefde voor paard Bram en hondje Kasper (op de achterflap ‘Casper’ – slordig) zorgt er waarschijnlijk voor dat het verhaal vooral meisjes van 9 t/m 11 jaar zal aanspreken. Het feit dat het een waargebeurd verhaal is, zal er echter voor zorgen dat ook oudere kinderen (en volwassenen) het verhaal met interesse lezen.

Lestips

Normaal kies ik een fragment uit het begin van het boek uit om een boek te presenteren, maar in dit geval vind ik een hoofdstuk aan het einde van het verhaal juist wel geschikt: het vertelt namelijk over alle facetten van dit boek: Sanne komt voor het eerst weer op school en vertelt haar klasgenoten wat er gebeurd is. Althans.. dat probeert ze. Ze komt echter niet uit haar woorden – erg confronterend natuurlijk. In het fragment wordt verteld dat Sanne de tumor heeft overleefd, maar tegelijkertijd wordt duidelijk dat haar leven niet meer hetzelfde is. Het fragment zal er vast voor zorgen dat kinderen willen weten wat eraan vooraf is gegaan.