Rijmsoep

door Roald Dahl

Pas op: ‘Gevaarlijk leesvoer’ in dit boek! Roald Dahl zette een aantal bekende verhalen op rijm en geeft daar een heel eigen draai aan. O.a. ‘De nieuwe kleren van de keizer’, ‘Ali Baba en de veertig rovers’, ‘Hans en Grietje’ en ‘De schildpad en de haas’ worden vanuit een compleet eigen invalshoek beschreven. De langere gedichten worden afgewisseld met een aantal korte rijmpjes. Om rode oortjes van te krijgen…

Vertaald door Huberte Vriesendorp.

Recensie

Misschien ken je al het boek Gruwelijke rijmen van Roald Dahl, waarin hij bekende sprookjes met een twist op rijm heeft gezet. Niet geschikt voor al te jonge lezertjes, want de sprookjesfiguren zijn geen lieverdjes. Zo trekt Roodkapje ‘in een wipje een revolver uit haar slipje’.

In Rijmsoep kun je soortgelijke gedichten verwachten. De sprookjesfiguren nemen geen blad voor de mond en zijn keihard voor elkaar. Juist die tegenstelling van deze grofheid en de schattigheidsfactor van sprookjes maken deze gedichten erg grappig. Neem bijvoorbeeld het sprookje van Hans & Grietje; de vader is net zo’n rotzak als de stiefmoeder die de kinderen wil achterlaten in het bos. Niks ‘zielig voor de kinderen, maar het kan niet anders’:

‘En als,’ vraagt pa, ‘dat kleine grut
per ongeluk verdronk in de waterput?’
‘Nee,’ zei ma, ‘onder geen beding.
Geen waterverontreiniging.
We kunnen beter als volgt handelen:
we gaan heel ver het bos in wandelen
en laten ze achter tussen de bomen,
te ver om nog thuis te kunnen komen.’
‘Dat doen we!’ roept de vader vlug.
‘Die krengen zien we niet meer terug!’
(blz. 57/58)

Het boek is natuurlijk al lang geleden geschreven (in 1989; Roald Dahl leeft immers al jaren niet meer), maar heeft dit jaar een fris, nieuw jasje gekregen.

De vertaling van Huberte Vriesendorp is ongelooflijk knap, want zie het verhaal maar eens kloppend te krijgen, de humor te behouden en het ook nog eens te laten rijmen! De woordkeuze is daardoor echter soms wel wat lastiger dan gebruikelijk in een kinderboek. Maar dat is, nog afgezien van de snoeiharde humor, waarschijnlijk niet de enige reden dat dit boek wordt aangeraden vanaf 11 jaar…

Rijmsoep is namelijk opvallend seksueel getint! En niet alleen in de sprookjesgedichten – zoals Aladdin die de grot in wordt gelokt door het vooruitzicht aan blote meisjes; en met hofdames die ‘met gretige blikken gleden over des keizers heerlijkheden’. Vooral de korte gedichten tussen de langere verhalen zijn nogal … tja, hoe zullen we het eens netjes zeggen… ondeugend. Over een ‘grabbelende dominee’ en een kennis die al haar kleren uittrekt en het dan ‘reuze heet’ heeft. Of over een gymjuffrouw die wat lichamelijke oefeningen gaat uitvoeren met een leerling… Oeps. Dat gaat wel wat ver voor kinderen op de basisschool.

Niet voor niets staat op de voorkant de waarschuwing: Pas op, gevaarlijk leesvoer.
Ja… pas op, juffen en meesters, weet wat er in dit boek te lezen is! De jaren 80 waren toch wel andere tijden dan nu!

Lestips

De langere sprookjesrijmen in dit boek kun je prima voorlezen in groep 8 van de basisschool. Kinderen in die leeftijd zullen de humor van dit boek wel begrijpen.
Het is bovendien erg leuk om te zien hoe Dahl een twist heeft gegeven aan de verhalen. Zo maak je sprookjes allesbehalve kinderachtig! (Zie ook het artikel Sprookjes voor de bovenbouw).

Of je dit boek ook in de schoolbibliotheek moet zetten om zelfstandig te laten lezen… Daar moet je even over nadenken.
Jongere kinderen zullen de dubbelzinnigheid van de gedichten waarschijnlijk niet eens snappen. En kinderen in groep 8 zullen misschien met rode oortjes achter hun boek kruipen.
Maar het moet wel bij je school passen. Wees eventueel voorbereid op vragen (van ouders)!

Uitgeverij De Fontein, 2018