De vloek van de Vliegende Olifantes - Leesbevordering in de klas

De vloek van de vliegende olifantes Dit is het verhaal van Louise Olifante. Haar ouders waren trapeze-artiesten, haar overgrootvader was een goochelaar. Op een dag zaagde die haar overgrootmoeder doormidden en weigerde haar weer heel te maken. Op dat moment ontstond er een vloek, een splijtvloek. En die vloek moet haar oma, als dit verhaal begint, eindelijk onder ogen zien. Het is het begin van een bizarre vlucht, die het leven van Louise volledig op zijn kop zal zetten…

Vertaald door Harry Pallemans.

Dit boek is het tweede boek in een trilogie. In het eerste boek Neem mijn hand ontstaat er een vriendschap tussen drie meisjes: Louise, Raymie en Billie. Dat boek is geschreven vanuit het perspectief van Raymie; in dit boek vertelt Louise haar verhaal. Raymie en Billie spelen in dit boek slechts een rol op de achtergrond. Het is niet nodig om het eerste boek gelezen te hebben om dit boek te begrijpen, maar je kunt de persoonlijkheid van Louise en haar levensverhaal wel beter plaatsen als je dat boek gelezen hebt. In het laatste boek, zal Billie als vertelster optreden.

Recensie

In sommige opzichten is dit een verhaal van narigheid en verwarring, maar het is ook een verhaal van vreugde en vriendelijkheid en gratis pinda’s.
(blz. 21)

De twaalfjarige Louise vertelt in dit boek haar verhaal, ‘zodat mensen weten wat er met me gebeurd is.’ Louise wordt namelijk halsoverkop, midden in de nacht door haar oma meegenomen. Waarheen, wil oma niet vertellen, maar ze vertelt wel dat ze nooit meer terug zullen keren. Ze rijden vanuit Florida in één keer door naar de staat Georgia. Louises vertrouwde wereld staat volledig op zijn kop!

Ook voor de lezer is het totaal onduidelijk wat er aan de hand is. Het wordt helemaal vreemd als oma begint te kreunen in de auto, vanwege pijn in haar kies.

Ik vroeg: ‘Oma, wat is er?
Ze zei: ‘O, mijn kies, mijn kies. O, dat is de vloek van mijn vader.’
Wat nergens op sloeg. Want de vloek van oma’s vader gaat niet over kiezen. Het is een splijtvloek.
Maar daar zullen we het nu niet over hebben. (blz. 25)

Als lezer snap je er daardoor nog minder van dan Louise. Wat is een splijtvloek?! En wat is er met die oma aan de hand? Maar het verhaal wordt nog veel gekker. Louises oma heeft zo’n kiespijn, dat Louise het stuur over moet nemen om op zoek te gaan naar een tandarts. Daar blijkt de situatie van haar oma zo ernstig te zijn, dat ze in een motel moet herstellen van de ingreep. Maar – en dat had je ook al kunnen weten uit het boek Neem mijn hand – Louise en haar oma hebben geen geld. Het is fascinerend om te lezen op welke creatieve manieren Louise toch dingen voor elkaar weet te krijgen. Hoe het verhaal verder verloopt, is op geen enkele manier te voorspellen.

Het is fantastisch hoe Kate DiCamillo met haar schrijfstijl Louises fladderige en nogal bijzondere persoonlijkheid over weet te brengen. Ondanks vreselijke situaties kan zij bijvoorbeeld volledig afgeleid worden door een schilderij of een snoepautomaat en intens genieten van kleine dingen, zoals gratis pinda’s of een stuk taart. De reacties van Louise zijn vaak zo nuchter en verrassend, dat ze werkelijk hilarisch zijn.

Ik liet de auto stoppen. (…)
En toen de auto helemaal stilstond, draaide ik het raampje omlaag en riep de mevrouw met het hondje aan. Ik vroeg: ‘Pardon, mevrouw, hoe heet uw hond?’
Oma kreunde op de achterbank.
De vrouw keek me aan. Ze was, denk ik, verrast om een kind achter het stuur van een auto te zien zitten. Nou, ik was ook verrast.
Tot nu toe was het een zeer verrassende dag geweest.
(blz. 36)

Het boek leest heel gemakkelijk door de korte, heldere zinnen. De bladspiegel is heel ruim (héél ruim), dus ook al lijkt het boek vrij dik; je bent zo door de 210 pagina’s heen. Je kunt je wel afvragen of dit boek kinderen net zo zal aanspreken als (jong)volwassenen. De taal is prachtig, maar het is de vraag of de subtiele humor en alle onderliggende boodschappen overkomen voor iedereen. Ook de bijzondere persoonlijkheid van Louise zal voor veel kinderen misschien lastig te plaatsen zijn.

Lezers die Louise wel goed aanvoelen, zullen echter enorm genieten van dit bizarre, creatieve en prikkelende verhaal. Dit boek neemt je mee naar een compleet andere leefwereld, laat je kennismaken met fantastische personages en weet naar het einde toe steeds meer te ontroeren. Tel daar nog een aantal fascinerende wendingen en een heel aantrekkelijke vertelstijl bij op en je snapt: dit is absoluut een uniek boek.

Lestips

Mijn ervaring is dat kinderen vaak niet zo enthousiast zijn over boeken waarin ze niet goed weten waar ze aan toe zijn. Wat dat betreft is dit dus wel een boek om goed te introduceren. Zo is het goed om te weten dat dit boek in geen enkel opzicht gaat over het circus of over circusartiesten, wat de cover wel doet vermoeden. Eigenlijk is het raar dat er zelfs een pijltje met de naam Louise bij het meisje op de cover staat. Lezers van Neem mijn hand, zullen de link wel snappen (de Vliegende Olifantes waren de ouders van Louise), maar als je dat boek niet gelezen hebt, is het erg vaag.

De keuze voor de cover is eigenlijk wel vreemd, want het origineel is TOTAAL anders. De titel is óók compleet anders: Louisiana’s way home. Ergens is het wel weer jammer dat Louise op deze manier een gezicht krijgt, maar met name de Engelse cover geeft wel veel beter weer wat voor verhaal dit is.

Cover VS

Cover VK

Verder kun je vertellen dat het verhaal zich afspeelt in Amerika. Dit wordt weliswaar duidelijk doordat Louise en haar oma de grens van Florida met Georgie oversteken, maar dan moeten kinderen die staten wel kennen. Eventueel kun je het meteen even laten zien op een kaartje.

Het verhaal heeft sowieso een heel erg Amerikaanse setting, met een motel, slaperige dorpjes en een kermis met een taartenwedstrijd. De Amerikaanse cultuur druipt werkelijk van het boek af; dat was in het eerste boek Neem mijn hand ook al zo. Daarnaast speelt het verhaal zich in het verleden af; dat wordt duidelijk doordat de oma van Louise in 1910 acht jaar oud was (blz. 99). Dat betekent dat dit boek zich waarschijnlijk ergens in de jaren zeventig van de 20e eeuw afspeelt. Ook belangrijk voor het verhaal, want dat is dus een tijd zonder internet en mobiele telefoons. Voor volwassenen is dit veel makkelijker te plaatsen, want zij hebben zelf in die tijd geleefd; voor kinderen is dit een stuk lastiger voor te stellen! Een korte toelichting is dus ook in dat opzicht handig.

Om het boek te promoten, zou ik het eerste hoofdstuk voorlezen. Het geeft al een goed beeld van Louises persoonlijkheid, is erg raadselachtig en maakt waarschijnlijk wel heel nieuwsgierig naar het vervolg (mits de vertelstijl aanspreekt).