Zeemeermeisje - Leesbevordering in de klas

Zeemeermeisje Miki ontdekt op het dak van haar nieuwe huis in Amsterdam een oude vrouw. Het is Chris, die daar een tent heeft gebouwd en samen met haar hond Bux een geheim leven leidt.

Miki woont nog niet zo lang in de stad, ze komt uit Dedemsvaart en daar hebben ze geen dames op daken. Ze moet er dus even aan wennen.

Wat het allemaal niet makkelijker maakt, is dat de moeder van Miki op het punt staat om alleen op reis te gaan. Haar vader lijkt zijn jeugd weer te herleven en Miki voelt zich erg alleen. Totdat ze ontdekt dat de blinde Chris haar nodig heeft. Ze besluit in het diepe te springen en samen met Chris en Bux op een boot te stappen, de vrijheid tegemoet. Een zeevrouw, een zeehond en een zeemeermeisje.

Recensie

Het is voor Miki (bijna 13) even wennen in Amsterdam. Samen met haar vader betrekt ze zijn oude appartement midden in de binnenstad. Haar vader is vervolgens regelmatig in de kroeg of met een kater in bed te vinden. Daardoor is Miki vaak alleen. En dan hoort ze ook nog gescharrel boven haar hoofd! Is het ‘het Spook van de Nieuwmarkt’ of woont er echt iemand bovenop het dak? Het verhaal wordt best even spannend als Miki op onderzoek uitgaat op de zolder van haar nieuwe huis!

Ik val! Mijn heup raakt iets hards! En opeens iets zachts – twee sterke handen breken mijn val, zodat ik alsnog op de grond kom, maar niet neerstort.
‘Auw!’ roep ik alweer, nu vooral van schrik.
‘Gaat het?’ fluistert een stem in mijn oor.
‘Aaaah!’ gil ik.
‘Mijn oor!’ zegt de stem boos. En ik hoor nóg iets, iets wat snuift. Ik wil alweer gillen. Waar is mijn zaklamp, waar is mijn telefoon? Ik voel aan mijn schoen – niets! Mijn telefoon is uit mijn schoen gevallen! (blz. 64)

Zo ontmoet Miki dus de oude, blinde Chris en haar geleidehond Bux. Chris ‘praat als een puzzel’, en dat is ook precies hoe Jowi Schmitz schrijft: met allerlei kleine brokjes informatie moet je zelf het complete verhaal construeren. Zo lees je over Miki, haar Japanse moeder, haar vriend Tom en over de reden dat zij en haar vader nu in Amsterdam wonen… maar het duurt wel even voor je weet hoe het allemaal zit. Het vraagt wat geduld van de lezer, maar het maakt tegelijkertijd ontzettend nieuwsgierig.

De korte hoofdstukken en de vlotte, eigentijdse schrijfstijl brengen bovendien veel vaart in het verhaal en voor je het weet is Miki ineens onderweg naar Schotland, in een prachtige groene jurk, waardoor ze eruitziet als een zeemeermeisje. Miki heeft zich nog nooit zo, van top tot teen, gelukkig gevoeld.

‘Jij bent een reizigersmeisje. Je hebt bewegend bloed. En je bloed zingt.’
(blz. 141)

Toch is dit niet het heerlijke reisverhaal, wat het eventjes lijkt te worden. Veel meer is dit een boek over familieverhoudingen, relaties en het vinden van je eigen geluk. Het is mooi hoe Miki erachter komt dat haar ouders ook maar gewoon mensen zijn.

Dit doet hij natuurlijk bij mama ook, dat ze net iets wil delen met hem, en dat hij dan naar een gast holt, aan tafel gaat zitten en daar dan minstens zo aardig tegen doet. Dan lijkt mama de stille, de stugge, maar komt het door hem. (blz. 120)

Miki leert echter zichzelf ook steeds beter kennen en voelt dat het veelkleurige leven in Amsterdam haar past. Schmitz laat zien dat de wereld niet zwart-wit is, maar ‘modderig’, zoals Miki het noemt. Een heel mooi coming-of-age-verhaal dus, waaruit een grote liefde spreekt voor de grote stad.

Lestips

Het lijkt logisch om bij boekpromotie een fragment voor te lezen waarin Miki Chris ontmoet: het is een spannend stukje en maakt erg nieuwsgierig naar het verdere verloop van het verhaal. Toch krijg je dan misschien het idee dat dit boek bestaat uit een spannend avontuur (een beetje zoals Sophie op de daken) en dat dekt de lading eigenlijk niet.

Ik zou het als volgt aanpakken: bekijk eerst eens met de leerlingen de prachtige voorkant van het boek, geïllustreerd door Deborah van der Schaaf. Al die kleine tekeningetjes vertellen namelijk al heel veel over het verhaal! Wat kunnen de kinderen eruit opmaken? (Het is handig als je het verhaal zelf gelezen hebt, maar zo niet, dan verzin en associeer je gewoon lekker mee!).

Vervolgens lees je de achterkant voor. Aansluitend zou ik kiezen voor een fragment waarin Miki eigenlijk de beslissing neemt om ‘in het diepe te duiken’, zoals op de achterkant van het boek staat. Als kinderen dit fragment boeiend vinden, dan weten ze dat dit boek bij hen past!