Julia’s reis

door Finn Zetterholm

Julia is twaalf en woont met haar ouders in Stockholm. Ze is gek op kunst, een liefde die ze deelt met haar opa. Bovendien kan ze waanzinnig goed tekenen.

Als ze op een dag het Nationaal Museum bezoekt, gebeurt er iets wonderlijks: wanneer Julia een schilderij van Rembrandt aanraakt, verdwijnt ze in een zwart gat. Ze wordt wakker in de wereld van de schilder in 1658. Het enige dat Julia bij zich heeft, zijn haar schetsboek en haar tekenpotlood.

Dit is het begin van een avontuurlijke reis door de wereld van de schilderkunst. Julia ontmoet beroemde kunstenaars als Leonardo da Vinci en Salvador Dalí. Van iedere schilder leert Julia iets nieuws. Maar hoe komt ze weer terug in haar eigen tijd?

Julia’s reis is het eerste deel uit een trilogie, maar kan los van de andere delen gelezen worden. (Deel 2: Julia’s verdwijning; deel 3: Julia’s ontsnapping)

Recensie

Kunstliefhebbers zullen smullen van dit verhaal! Maar mensen die niets van kunst weten ook! Wat een geweldig boek: leerzaam en interessant, maar verpakt in een spannend en prachtig geschreven verhaal. Niet voor niets is de ondertitel: Een magisch kunstavontuur. Hoewel het verhaal wat traag op gang komt, weet Zetterholm goed te boeien. Door kleine, geheimzinnige gebeurtenissen word je als lezer nieuwsgierig gemaakt naar het vervolg. Als Julia vervolgens de eerste tijdreis gemaakt heeft, laat het verhaal je echt niet meer los.

Het boek bestaat uit meerdere delen: elke kunstenaar heeft zijn eigen deel. Elke keer ben je weer nieuwsgierig naar waar Julia nu weer terecht komt. Al zou de oplettende lezer dit wel al kunnen weten: alle schilderijen van de kunstenaars waarbij Julia op bezoek gaat, staan afgebeeld binnenin het omslag. Al lezende leer je enorm veel over het leven en werk van de verschillende kunstenaars. En mocht dat nog niet genoeg zijn, dan staat achterin (blz. 343 t/m 347) per kunstenaar een korte biografie. Ook enkele kunstbegrippen worden achterin het boek uitgelegd.

Het boek wordt aangeraden voor kinderen vanaf 12 jaar. Dit heeft vooral te maken met de benodigde woordenschat en wellicht wat ingewikkelde inhoud. Goede, ervaren lezers kunnen dit boek echter ook op jongere leeftijd al prima lezen. Een fantastisch boek om kinderen kennis te laten maken met kunst.

Lestips

Voorlezen

Dit boek kun je prima voorlezen op de basisschool. Het is spannend, maar zeker niet té spannend en het leert kinderen veel over geschiedenis en kunst op een erg leuke manier.

Als kunstliefhebber was ik zelf direct enthousiast over dit boek en omdat ik ook kunstbeschouwingslessen gaf, ben ik het boek gaan voorlezen. Het was een enórm succes. De kinderen smulden van de verhalen over de verschillende perioden in de geschiedenis. Ik liet ze meestal raden waar Julia terecht zou zijn gekomen (welke plaats, welk jaar) – dat leverde altijd leuke discussies op! Regelmatig werd Julia’s reis nabesproken op het schoolplein en meerdere kinderen hebben het boek zelfstandig herlezen.

Overigens heb ik wel een klein stukje overgeslagen bij het voorlezen: blz. 18 t/m 22 – dit is achtergrondinformatie over Julia, haar huis en haar ouders. Voor het (in korte stukjes) voorlezen vond ik dit te langdradig. Je kunt weer verder lezen onderaan blz. 22. Het verhaal wordt daar namelijk weer opgepikt:

Het was stil in huis. (blz. 22)

Rembrandt

In dit boek is Rembrandt van Rijn de eerste kunstenaar waarmee Julia in aanraking komt. Dit staat ook al beschreven in de samenvatting op de achterkant van het boek. Ik raad echter aan de samenvatting niet voor te lezen als je het boek gaat voorlezen. Op die manier houd je het spannend wat er gaat gebeuren met Julia.

Ik beschreef hierboven al dat ik de kinderen liet raden waar Julia terecht kwam. Met Rembrandt kun je dit als volgt doen:

Je leest het verhaal t/m

‘Ik weet niet eens waar ik ben’ (blz. 56)

Dan vraag je natuurlijk: wat denken jullie?
Je leest verder…

‘Welk jaar is het?’ riep Julia. ‘Welke eeuw?’ (blz 57)

Wat denken de kinderen?

Dan lees je het hoofdstuk verder uit en als laatste komt het verlossende antwoord: ze komt in huis bij Rembrandt van Rijn!

Kunstbeschouwing

Dit boek is uitstekend te combineren met kunstbeschouwingslessen. Hoe je dit kunt doen, kun je terugvinden in het artikel Kinderboeken en kunst.

De belangrijkste schilderijen die in het boek voorkomen, kun je hier bekijken:

• Meisje aan het venster – Rembrandt van Rijn
• De hofdames – Diego Velázquez 
• Mona Lisa – Leonardo Da Vinci
• De dansklas – Edgar Degas
• Norham Castle, zonsopgang – William Turner
• Brandende giraf – Salvador Dalí

In het deel over Edgar Degas wordt ook nog tijdgenote Mary Cassatt geïntroduceerd, een wat onbekendere Amerikaanse kunstenares. Julia bewondert ook een schilderij van haar.

Je kunt ervoor kiezen om het schilderij te bespreken voordat je er iets over voorleest (de kinderen hebben dan een volledig open blik), maar het is ook erg leuk om het schilderij te bespreken nadat de kinderen al informatie over de schilder en/of het schilderij hebben gehoord (dan zullen ze elementen herkennen!). Het is in ieder geval handig om zelf het boek al gelezen te hebben als je de schilderijen gaat bespreken.

Ook leuk: er is een dvd beschikbaar die bijna alle kunstenaars uit dit boek behandelt: Kunst voor kinderen. De dvd is een beetje kinderachtig voor de bovenbouw, maar is wel heel beeldend en daarmee dus een mooie toevoeging.

Geschiedenis

Behalve over kunst vertelt dit boek ook heel veel over de leefwijze en -omstandigheden in een bepaalde periode. De volgende eeuwen komen in dit boek aan bod:

• 17e eeuw in Nederland (Rembrandt)
• 17e eeuw in Spanje (Velázquez)
• 15e eeuw in Italië (Da Vinci)
• 19e eeuw in Frankrijk (Degas en Cassatt)
• 19e eeuw in Engeland (Turner)
• 20e eeuw in Spanje (Dalí)

Boekpromotie

Wil je het boek alleen promoten in je klas, dan kun je hiervoor het volgende fragment gebruiken:

De schooldag sleepte (…) met elkaar houden. (blz. 25 t/m 28)

Uitgeverij De Fontein, 2010