Een zwaluw in de winter

door Thomas Campi, Timothée de Fombelle

Een chauffeur is met zijn gele busje op weg naar Engeland om een lading Italiaans ijs te bezorgen. Op hetzelfde moment vliegt een zwaluw, tegen zijn natuur in, vanuit het warme Congo naar het winterse noorden. En er is nog iemand die naar het noorden reist. Iemand die het Kanaal hoopt over te steken, en zijn leven op het spel zet op zoek naar een betere toekomst.

Vertaald door Eef Gratama.

Recensie

Het is 24 december. Maar zwaluwen vieren geen Kerstmis. Zo begint dit prachtige verhaal waarin verschillende levens op ontroerende en ingenieuze wijze samenkomen. Het is een verhaal met weinig woorden, dat toch heel erg veel zegt.

Het vertelt over de kleine zwaluw Gloria, die naar het noorden vliegt, terwijl ze eigenlijk naar het warme zuiden zou moeten vliegen. Ze begrijpt niet wat haar die kant op drijft, maar steeds hoort ze een innerlijk stemmetje: ‘Achter de sneeuw wordt op mij gewacht.’ Tegelijkertijd rijdt er ook een man naar het noorden. Hij is erg eenzaam, al wordt dat nergens in dit boek expliciet gezegd en dat kenmerkt het verhaal: het is een verhaal dat draait om gevoel.

Freddy had geteld. Binnenkort was het bijna honderd dagen geleden dat iemand voor het laatst echt iets tegen hem gezegd had. Zinnen van minder dan drie woorden, zoals ‘Goedenavond’ of ‘Uit de weg’ telde hij eerlijkheidshalve niet mee. Honderd dagen… (blz. 18)

©2021 Querido, illustratie van Thomas Campi uit Een zwaluw in de winter

Freddy is van Italië onderweg naar Calais, want hij moet ijs afleveren in Engeland. Hij ziet op tegen de reis, want hij is bang voor de schimmen die met hem mee renden en de toestanden bij de tunnel onder het Kanaal. Het is een mooie, indirecte manier om te vertellen over de vele vluchtelingen, al zullen kinderen wel wat voorkennis moeten hebben om de link te kunnen leggen. Timothée de Fombelle hint echter al eerder naar mensen die hun land ontvluchten en juist doordat er in dit boek zoveel impliciet wordt gezegd, is het een prachtig verhaal om over in gesprek te gaan.

©2021 Querido, illustratie van Thomas Campi uit Een zwaluw in de winter

De illustraties van Thomas Campi tillen het verhaal wat dat betreft naar een nog hoger niveau: niet alleen zijn ze talrijk en ongelooflijk sfeervol, ze verbeelden exact wat het verhaal wil vertellen. Stromen mensen die in een ellenlange stoet door de woestijn trekken, mensen die dicht opeengepakt de schuimende zee proberen over te steken… Maar ook de eenzaamheid van Freddy wordt pijnlijk zichtbaar.

Toch neemt dit melancholische verhaal een ontroerende wending als alle verhaallijnen op kerstavond samenkomen. Het is een verhaal vol liefde en onuitgesproken hoop, dat diep weet te raken. Het laat op zeer mooie en intense wijze zien hoe totaal verschillende levens met elkaar verbonden kunnen zijn.

Lestips

Dit is nou echt zo’n winters verhaal – een modern sprookje wordt het op de achterkant genoemd – waar je warm van wordt. Niet alleen omdat de verhaallijnen zo mooi in elkaar vallen, maar vooral door de boodschap van verbondenheid en de hunkering naar contact die er in het boek zit verwerkt.

Ondanks de geringe omvang (54 pagina’s) en de vele prenten is het verhaal niet gemakkelijk. Hoewel kinderen bij dit boek ongetwijfeld ook veel zullen voelen, zullen ze waarschijnlijk niet direct alle onuitgesproken verwijzingen en verbanden begrijpen. Daarom is het een mooi boek om samen met je klas te lezen en erover in gesprek te gaan. Een bijzonder voorleesboek voor de donkere decemberdagen!

Em. Querido’s Uitgeverij, 2021