Mahmood en de bende van de tijger

door Jan De Leeuw

Mahmood groeit op in een dierentuin in een grote stad. Op een dag verdwijnt zijn lievelingsdier: een tijger. Mahmood is vastbesloten om die terug te vinden. Zijn zoektocht brengt hem naar de donkerste buurten van de stad, waar hij in de handen van een gewelddadige bende belandt. Is hij wel moedig genoeg om tegen hen in te gaan? Als angst en paniek toeslaan, gebeurt er iets raars met Mahmood…

Kruip met Mahmood in de huid van mensen en dieren. Je zult de stad zien, voelen en ruiken als nooit tevoren.

Recensie

Lief, dromerig, hartverwarmend. Rauw, gemeen en kil… Dit boek spreekt vrijwel alle emoties aan die je maar kunt hebben. En dan ook nog prachtig geschreven, met heel veel spanning en een vleugje magie… Maar alles bij elkaar vooral een ongelooflijk verrassend verhaal.

©2021 De Eenhoorn, illustratie van Noëmi Plateau uit Mahmood en de Bende van de Tijger

Het verhaal begint met een mysterieuze proloog, waarin zes jongens in rood-gele trainingspakken door de nacht sluipen en de dierentuin binnendringen. Wat zij daar komen doen, hoort Mahmood pas de volgende middag… Hij geniet ’s ochtends nog van zijn droomleventje: hij woont met zijn familie in het midden van de zoo en wordt elke ochtend gewekt door de apen. Schrijver Jan De Leeuw weet het allemaal zo heerlijk sfeervol en beeldend te beschrijven, dat je het direct voor je ziet.

Ook zijn portretten van mensen uit de stad zijn prachtig: treffend en tegelijkertijd luchtig door het vleugje humor dat door de zinnen heen klinkt. Mahmood is een aardige jongen, die met iedereen onderweg een praatje maakt: of het nu een zwerfster is, een vrouw met 63 katten, of met meneer Gérard ‘die voor elk moment van de dag een andere pruik heeft’.

‘Een geweldige dag, jongeheer Mahmood. Kijk eens naar die stralende zon. Voel de zachte lentebries op je wachten. En ruik je dit? Mijnheer Gérard ademt diep in.
Mahmood snuift. Vermengd met de bierlucht van mijnheer Gérard en de uitlaatgassen ruikt hij inderdaad iets dierlijks en wilds.
‘Dat is de geur van avontuur, jongeman. Er staan ons mooie, spannende dingen te wachten.’ (blz. 19/20)

©2021 De Eenhoorn, illustratie van Noëmi Plateau uit Mahmood en de Bende van de Tijger

De dingen die Mahmood te wachten staan, zijn inderdaad ontzettend spannend, maar niet bepaald mooi, als blijkt dat zijn lievelingsdier – tijger William Blake – uit de dierentuin is gestolen. Mahmood besluit op onderzoek te gaan, maar begeeft zich daarmee op het terrein van een zeer gevaarlijke jeugdbende. Het scheelt weinig of hij wordt in een steegje neergestoken! Wat er dan gebeurt, maakt dit verhaal écht anders dan welk verhaal je ook gelezen zult hebben. De Leeuw zoekt de grenzen van de werkelijkheid op en dat vraagt wel even een omschakeling van de lezer, maar hij creëert daarmee wel een heel bijzondere manier om echt in de huid van een ander te kunnen kruipen.

Het levert ongelooflijk mooie inzichten op, niet alleen voor Mahmood, maar ook voor de lezer. En daarin blinkt dit verhaal sowieso al uit: met zijn secure, bijna poëtische omschrijvingen zet De Leeuw je continu aan het denken – over gedrag en gevoelens van anderen, maar ook over diversiteit. Zo is het opvallend dat in dit verhaal veel mensen met hooggeplaatste functies een Arabische achtergrond hebben en dat dierenoppasser Arthur juist de buitenstaander is en te maken lijkt te krijgen met discriminatie. Ook in de stad bestaat die tweedeling, met terrassen voor moslims en niet-moslims.

Twee vrouwen in een blauwzwarte boerka waaien hem voorbij, nagekeken door de vrouwen op het ene en de mannen op het andere terras. Ze doen hem denken aan de ridders van vroeger die hier en daar in de gevels van de huizen en op de muren van de kerken zijn gebeiteld, veilig in hun harnassen, beschermd tegen aanvallers achter hun vizier. Ze wandelen in een wolk van stilte en laten het plein luider achter als ze in een straatje zijn verdwenen. (blz. 40)

©2021 De Eenhoorn, illustratie van Noëmi Plateau uit Mahmood en de Bende van de Tijger

De grove en soms wat schetsmatige zwart-wit tekeningen van Noëmi Plateau drukken een harde stempel op het boek, maar dat past ook wel weer bij het intense verhaal. Het is zo’n verhaal waarin de puzzelstukjes uiteindelijk allemaal naadloos in elkaar vallen en waarover je nog lang kunt blijven peinzen. Een heel bijzonder boek.

Lestips

Het is belangrijk om bij boekpromotie of vóór het voorlezen van dit boek kinderen erop te wijzen dat er in dit boek iets gaat gebeuren wat heel bijzonder is. Als je namelijk alleen maar vertelt dat het over gevaarlijke straatbendes gaat en de zoektocht naar een tijger in de stad, dan komt de omschakeling naar het buitengewone nogal plotseling en bestaat de kans dat kinderen die alleen spanning en rauwe actie verwachten, afhaken.

Eigenlijk beschrijft de tekst op de achterkant van het boek het heel mooi en subtiel: dit is een fantasievol avontuur, waarin onze held soms rauw, soms liefdevol, maar altijd vol verwondering zijn weg zoekt.

Om het boek te promoten, lees je dus eerst de achterkant voor en vervolgens kun je het volgende fragment voorlezen. Mahmood is in de stad om op zoek te gaan naar de tijger of de daders. Van hen heeft hij waarschijnlijk een stukje geel-rood trainingspak gevonden…

Op een druk plein (…) Hoe kan dat? (blz. 40 t/m 45)

Maar eigenlijk is het het mooist om dit boek in de klas voor te lezen. Bij vlagen is het erg heftig, maar tegelijk ook heel gevoelig, herkenbaar of juist niet… het zal heel mooie gesprekken kunnen opleveren in de klas!

Gevoelens

Dit verhaal laat je nadenken over sterke gevoelens. Gevoelens van angst, haat, woede, maar ook van liefde, verdriet of verlangen.

Het verhaal roept ook interessante vragen op:

• Verdienen mensen die jou pijn doen zelf ook pijn? Kan fysieke pijn haat veroorzaken?
• Hoe kan schaamte of het gevoel van machteloosheid leiden tot agressief gedrag?
• Is het liegen als je iets verzwijgt? En is iets verzwijgen slecht als je daardoor een vriend kan helpen?

Diversiteit

©2021 De Eenhoorn, illustratie van Noëmi Plateau uit Mahmood en de Bende van de Tijger

Zoals ik hierboven al beschreef, geeft dit boek een prachtig beeld van een multiculturele samenleving. Maar het gaat nog veel verder: als Mahmood op een gegeven moment in de tram zit, rijdt hij door allerlei verschillende wijken: de Armeense buurt, de Roemeense wijk, Klein-Italië, de Koreaanse wijk en de Afrikaanse wijk… Jan De Leeuw beschrijft het allemaal heel levendig.

Het is alsof de zon hier wat langer blijft hangen. (blz. 85)

Brussel

Nergens in het boek wordt een plaatsnaam genoemd. Mahmood woont in de stad B. Het kán geen Brussel zijn, want Brussel heeft geen dierentuin (meer), maar het doet er toch wel bijzonder veel aan denken: zo worden er flessenopeners in de vorm van plassende kindjes verkocht, heten de straten rue (Franse taal dus) en gaat Mahmood op zoek naar het Jodelpark, dat qua naam toch wel heel erg doet denken aan het Brusselse Jubelpark. En een triomfboog hebben beide parken ook…
Daarom is het toch leuk om eens foto’s van Brussel te bekijken als je dit boek voorleest.

Uitgeverij De Eenhoorn, 2021