Vanaf hier kun je de hele wereld zien

door Enne Koens

De negenjarige Deetje woont met haar moeder in een flat. Op een dag vindt ze een brief op straat. De naam en het adres zijn doorgekrast. Hij is van iemand die iemand heel erg mist. Deetje weet alles van missen. Ze lijkt in niets op haar moeder en denkt dat ze geadopteerd is. Haar moeder wil niet over haar verleden vertellen.

Deetje is vastbesloten om de brief aan de juiste persoon te bezorgen en schakelt de hulp in van haar slimme vriend Vito en hun buurjongen Kevin. Overal zijn aanwijzingen en elk antwoord levert weer nieuwe vragen op. En dan dringt zich ook die ene belangrijke vraag aan haar op: wie ben ik?

Recensie

©2021 Luitingh-Sijthoff, illustratie van Maartje Kuiper uit Vanaf hier kun je de hele wereld zien

Deetje heeft het gevoel dat ze niet bij haar moeder hoort. Niet alleen omdat ze er heel verschillend uitzien, maar ook doordat ze zo verschillend zijn. Deetje is beweeglijk, vrolijk en ondeugend; Deetjes moeder is stijf, streng en volgt de regels. Als Deetje op een dag een brief op straat ziet liggen, die de postbode heeft laten vallen, besluit ze er dan ook niets over aan haar moeder te vertellen.

Het is een brief die iemand niet wilde ontvangen: retour afzender. Ze besluit haar slimme vriend Vito, die ook in de flat woont, te vragen wat dat betekent. Samen gaan ze in de buurt op zoek naar de mogelijke geadresseerde.

Alles in dit boek wordt verteld vanuit het perspectief van de 9-jarige, ietwat naïeve Deetje. Ze heeft een fijne vertelstem, is compleet onbevooroordeeld en beschrijft alle buurtbewoners vanuit respect en oprechte nieuwsgierigheid. Dat levert ongelooflijk mooie portretten op en dan weet je meteen waarom de boeken van Enne Koens zo prachtig zijn: met haar rake woorden brengt ze niet alleen haar personages tot leven, ze kan als geen ander het echte leven beschrijven.

©2021 Luitingh-Sijthoff, illustratie van Maartje Kuiper uit Vanaf hier kun je de hele wereld zien

Deetje woont in een flat ‘van waaruit je de hele wereld kunt zien’. Vito noemt het een pauperflat met paupermensen, maar Deetje vindt haar flat de mooiste op aarde. Dat er mensen zijn die hun afval over de balustrade gooien, schreeuwend ruziemaken met elkaar of een migratieachtergrond hebben – het maakt haar allemaal niet uit.

©2021 Luitingh-Sijthoff, illustratie van Maartje Kuiper uit Vanaf hier kun je de hele wereld zien

Je leest over de kettingrokende moeder van Kevin en zijn vader die hem niet ophaalt; over meester Mo, die als vluchteling naar Nederland is gekomen; over Grazia, die beroemd werd maar nu toch weer gewoon bij de drogisterij werkt… Hoe verder je leest, hoe meer je zult beseffen: dit is vooral een boek over mensen, over verhalen achter de voordeur. Koens geeft mensen in dit boek meer dan een gezicht; ze geeft ze een verhaal, een persoonlijkheid. Maartje Kuiper voegt daar met treffende, kleine illustraties aan het begin van elk hoofdstuk nog een extra beeld aan toe.

De enige die heel lang een mysterie blijft, is Deetjes moeder. Als lezer zijn er voldoende aanwijzingen om je een beeld te gaan vormen, maar Deetje – met de kleur van karamel – zit vast in haar idee dat haar witte, jonge moeder haar echte moeder niet kan zijn. Pas aan het einde van het boek weet Deetje een stuk meer over haarzelf, maar het is nog niet duidelijk wat de toekomst gaat brengen. Dat open einde voelt wel een beetje teleurstellend, net zoals dat het jammer is dat veel personages niet meer terugkeren in het verhaal.

Anderzijds zorgt het open einde ervoor dat dit verhaal na het lezen nog lang blijft doorzingen in je hoofd en voel je pas na een tijdje de echte impact van dit boek. Na het lezen van dit boek zul je als vanzelf op een andere manier gaan kijken naar de mensen om je heen. Het is ongelooflijk knap hoe Enne Koens met haar boeken steeds weer de juiste snaar weet te raken.

Lestips

Dit is een geweldig mooi voorleesboek, want het zal kinderen laten beseffen dat iedereen zijn waardevolle, eigen verhaal heeft en dat laat ze wellicht minder snel over mensen oordelen. Met dit verhaal geef je kinderen zoveel mee; het geeft heel veel ruimte om over na te praten, maar je kunt het verhaal er ook gewoon laten zijn.

Zelf merkte ik dat dit verhaal niet meer uit mijn hoofd ging en bij allerlei dingen die ik op straat zag, kwam dit verhaal weer in mijn gedachten. Met de tijd werd dit boek dus eigenlijk alleen maar beter! Hoe mooi is het als dit ook bij kinderen gebeurt.

Mocht je het niet voorlezen, dan is het sowieso een boek om te promoten. Veel kinderen houden van de verhalen van Enne Koens, omdat ze over het echte leven gaan. Bovendien is haar schrijfstijl ook heel fijn en toegankelijk.

Met het volgende fragment vertel je over de brief, krijgen kinderen een goed beeld van de leefwereld van Deetje én verklaar je de titel:

Zondag, 9.12 uur (…) geheim te ontrafelen. (blz. 32 t/m 36)

Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 2021