Wolkenjagers

door Emma Carroll

Frankrijk, 1783. Als de jonge zakkenroller Ekster op een dag een jongen door de lucht ziet zweven, wordt haar leven voorgoed op zijn kop gezet. De jongen en zijn familie, de Montgolfiers, zijn namelijk van plan de eerste luchtballonvaarders in de geschiedenis te worden! Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want er zijn kapers op de kust: ook in Engeland zijn mensen druk bezig met het uitvinden van een luchtballon.

Een spannende race tegen de klok: lukt het Ekster en haar nieuwe vriend Pierre om de eerste te zijn?

Vertaald door Marije Kok.

Recensie

Voor al die namen die de geschiedenisboeken niet halen. Tja, want wie kent nu de naam Montgolfiers? Toch zul je zien dat als je dit boek gelezen hebt, je ineens overal de prachtig versierde, blauwe heteluchtballon met een eend, een haan en een schaap zult tegenkomen: de allereerste luchtvaarders ooit!

Emma Carroll schreef dit boek naar een idee van Neal Jackson, die met zijn verhaal de Big Idea Competition in 2014 won. Want hoe is het er eigenlijk van gekomen dat een eend, een haan en een schaap de eerste luchtballon vlucht maakten? Dit verhaal verklaart dat op zo’n manier dat dat ineens heel logisch lijkt. Op het eerste gezicht lijkt dat misschien niet bijzonder interessant: een race om als eerste een luchtballon te maken… hoe spannend kan dat zijn? Toch weet Carroll vanaf de eerste bladzijde te boeien, met een intrigerend begin waarin de ik-persoon een dief blijkt te zijn…

De stad, Annonay, ligt er verlaten bij. Luiken zijn gesloten, kaarsen zijn gedoofd. Alsof de stad zelf in slaap is gevallen. En dat is precies hoe ik het wil hebben: alleen ik, de sterren en de belofte van een paar munten voor de moeite. Ze noemen dit deel van de stad ‘het Nest’, omdat het er donker is met kronkelende straatjes, als het hol van een dier. Fatsoenlijke, gehoorzame burgers komen hier niet. Jij zou hier ook niet komen als je de keuze had. Niet dat de duisternis me bang maakt – nee, het is juist het daglicht dat gevaarlijk is voor dieven zoals ik. (blz. 11)

Carroll heeft een mooi beeldende vertelstijl en doordat de hoofdpersoon je als lezer aanspreekt, word je direct het verhaal ingezogen. Ekster, de ik-persoon, krijgt de opdracht voor een raadselachtige diefstal: een kist met inhoud, voor maar liefst vijf goudstukken. Wat kan het zijn? En kan Ekster de opdrachtgeefster eigenlijk wel vertrouwen?

Het boek gaat verder met deel 2 – ‘Voor geluk’, wat komt uit een oud Engels kinderrijmpje over eksters: volgens het bijgeloof zou het aantal eksters dat iemand zag, voorspellen of hem voor- of tegenspoed stond te wachten. Bijzonder is dat deze verwijzing ook weer is verwerkt in het verhaal, want in deel 2 wacht Ekster geluk bij een – letterlijk – ongeluk: ze redt Pierre Montgolfier als zijn vader het prototype van een luchtballon test, maar valt daarbij zelf naar beneden! Pas na twee weken wordt ze wakker, bij Pierre in huis. Voor het eerst in haar leven ervaart ze warmte en loyaliteit… en ze blijft.

Zo wordt Ekster getuige van het uitvindproces van de luchtballon. Het boek geeft hier een heel mooi beeld van: observeren en onderzoeken, prototype maken, testen, evalueren, aanpassen… Ekster kan niet lezen of schrijven, maar is duidelijk niet dom! Door haar slimme observaties zwengelt zij het proces steeds weer aan. De spanning van het begin is dan wel een beetje uit het verhaal verdwenen, maar dat verandert als Ekster bedreigd wordt en de familie wordt overvallen, onderweg naar de koning van Frankrijk: Lodewijk XIV in Versailles.

We zijn tot stilstand gekomen. Ik buig me over de zijkant van het rijtuig heen en roep naar de koetsier. Dan hap ik scherp naar lucht. Voor de paarden staat een man in donkere kleren, het onderste deel van zijn gezicht bedekt met een sjaal. Hij draagt een driehoekige hoed op zijn hoofd. Grappig hoe ik zulke details opmerk voordat ik besef wat hij in zijn hand heeft. Het is een pistool, en hij richt het op mij. (blz. 126)

Carroll weet de vaart goed in het verhaal te houden! Het verhaal zit echt heel kunstig in elkaar en leert je heel veel over de pruikentijd. De strijd tussen de Engelsen en de Fransen wordt goed tot leven gebracht en één ding is zeker: je gaat de naam Montgolfiers na het lezen van dit boek nooit meer vergeten.

Lestips

Ondanks de mooie illustratie op de voorkant van dit boek kan dit verhaal wel wat promotie gebruiken. ‘De spannende race om de eerste luchtballon’ klinkt immers toch niet echt heel spannend. Toch is het boek zeker de moeite waard!

Lees eerst de achterkant voor en vertel dat dit boek je heel veel over uitvindingen en de pruikentijd vertelt. Zelfs koning Lodewijk XIV speelt een belangrijke rol in het verhaal!
Vraag vervolgens eens wie het boek zou willen lezen. Klinkt het voor veel kinderen nog niet spannend genoeg? Lees dan een stukje voor, waarin de jongen de lucht in vliegt:

Ik leun peinzend (…) begint te gillen. (blz. 29 t/m 32)

Wie wil het boek nú lezen?
En hebben de kinderen iets opgemerkt in het voorleesfragment? De ik-persoon heeft het over een diefstal… en dat is niet voor niets! Ze is namelijk een dief… en dat maakt dit verhaal toch spannender dan je misschien denkt: met diefstal, bedreigingen, spionnen en… verraad. Luister maar… Lees vervolgens de eerste bladzijden van het boek voor:

Ik wacht tot middernacht (…) ‘Ik doe het.’ (blz. 11 t/m 13)

Zijn er nu meer kinderen die het boek willen lezen?

Uitvindingen

Dit is een geweldig voorleesboek als je het hebt over uitvindingen: het beschrijft heel mooi het belang dat werd gehecht aan allerlei uitvindingen (veel meer dan nu): het was echt een strijd tussen de Fransen en de Engelsen: een race tegen de klok om eerder te zijn met een manier om te vliegen.

Verder laat het boek heel mooi zien hoe het uitvindproces in zijn werk gaat: van ontwerp tot testen, evalueren en bijsturen.