De meestervervalser

door Annemarie Jongbloed

Bilal heeft het thuis niet makkelijk. Er is weinig geld, zijn moeder moet tot diep in de nacht werken en hij moet daarom vaak op zijn babyzusje Aya passen.

Dan ontmoet hij Sterre, een rijk meisje met een moeder die directeur is van een museum. Zij moedigt hem aan om mee te doen aan een tekenwedstrijd. Maar Bilal kan niet zomaar goed tekenen, hij kan perfect kunstwerken namaken. En dat valt ook de crimineel Gekke Gerrit op…

Recensie

Ik ben goed in liegen. Dat moet ook volgens mama, anders krijgen we problemen. Gedoe met school of, erger nog, met gekke Gerrit. ‘Dan schopt die gek ons uit huis,’ heeft mama gezegd, ‘dan moeten we op straat slapen.’ (blz. 10)

Bilal heeft duidelijk geen veilige thuissituatie. Huisbaas ‘Gekke Gerrit’ kan ieder moment binnenvallen, de buurman gebruikt drugs, er is vaak geen geld voor eten en het huis is slecht onderhouden. Maar het is wel zijn huis. En ook al schreeuwt zijn moeder af en toe tegen hem als ze moe is, ze is wel lief.

Annemarie Jongbloed weet een duidelijk beeld te schetsen hoe het kan zijn om in armoede te leven. Bilal spijbelt bovendien veel van school omdat hij op zijn zusje moet passen. Je begrijpt de noodzaak, maar tegelijk is het ook erg schrijnend. Op straat ontmoet Bilal Sterre, die duidelijk heel anders opgroeit dan hij: ze woont in een groot huis, haar moeder is directeur van het kunstmuseum, haar vader werkt als gastouder in hun megatuin en aan spullen heeft zij geen gebrek.

Als Bilal met Sterres krijtjes een prachtige stoeptekening maakt die wel wat lijkt op het werk van Herman Brood, valt dat op. Gerrit heeft ineens ‘een idee voor een leuk handeltje’. Daar zit natuurlijk een luchtje aan en Bilal komt flink in de problemen.

‘Ik ben een schilderij van Herman Brood aan het naschilderen,’ vertel ik.
‘Hoezo?’ vraagt Sterre.
Ik vertel over Gerrit, over het bezoek aan het museum van Sterres moeder en over het plan van Gerrit.
‘Die is gek!’ roept Sterre uit. ‘Je kunt niet zomaar iets naschilderen en verkopen!’ (blz. 57)

Het is duidelijk dat Bilal geen slechte jongen is, ook al doet hij niet altijd de juiste dingen. De onmacht en wanhoop van Bilal komen goed over. Gelukkig schiet Sterre te hulp! Het is mooi dat hun verschillende afkomst totaal geen invloed heeft op hun vriendschap.

De mooie coverillustratie van Wendy Panders geeft je al een voorproefje van wat er in dit boek allemaal staat te gebeuren. Het verhaal wordt steeds spannender en bespreekt boeiende thema’s als kunstvervalsing, kansenongelijkheid en Jeugdzorg. Allerlei details zorgen er bovendien voor dat het diversiteitsgehalte van dit boek erg hoog is. De korte hoofdstukken lezen lekker vlot en ook de omvang van 150 pagina’s maakt dit boek heel toegankelijk voor de wat minder sterke lezers. Zij zullen het spannende en tegelijk ontroerende verhaal waarschijnlijk maar moeilijk weg kunnen leggen!

Lestips

De cover van dit boek vertelt al heel veel over het verhaal! Het is dus leuk om kinderen hiernaar te laten kijken als je het boek gaat promoten. Wat vertellen de tekeningen je al? Waar denk je dat het boek over gaat? Wat doet een meestervervalser eigenlijk?

Vervolgens lees je de achterkant van het boek voor. Aansluitend kun je een (kort) hoofdstuk voorlezen. Kinderen voelen vast al een beetje aan wat gekke Gerrit van plan is…

Ik krijt een vlinder (…) je moeder zeggen.’ (blz. 38 t/m 41)

Armoede

Door dit verhaal krijg je een inkijkje hoe het bij iemand thuis kan zijn die in Nederland in armoede leeft. Niet voor niets is dit boek gekozen als een van de thematitels van de Kinderboekenweek 2023.

Er verschijnen steeds meer kinderboeken over dit thema en ook in het NOS Jeugdjournaal komt het onderwerp steeds regelmatiger ter sprake. Onlangs was er zelfs een speciale uitzending over. Het is goed dat hier aandacht voor is, zodat kinderen en leerkrachten zich bewust zijn van wat er thuis aan de hand kan zijn. De juf van Bilal is wat dat betreft ook een prachtig rolmodel: zij geeft Bilal meteen twee boterhammen als zij op school zijn buik hoort knorren (blz. 63).

In de klas van Bilal wordt ook aandacht besteed aan omgaan met geld. Een klasgenootje vertelt over een moeder die eerst met geld moet leren omgaan voordat ze verder voor haar kind mag zorgen (blz. 104). Je zou er zo overheen kunnen lezen, maar deze zin heeft veel impact op Bilal en misschien ook wel op kinderen in je klas. Het maakt tevens duidelijk hoe ontzéttend belangrijk het is dat je leert omgaan met geld. Een goed moment om erop te wijzen dat je daar niet vroeg genoeg mee kunt beginnen en dat daarom ook de Week van het geld in het leven is geroepen. Het thema van 2023 sloot mooi bij het maken van juiste keuzes aan: Bedwing de bling. Je kunt hier het lesmateriaal nog terugvinden.

Laaggeletterdheid

Tussen de regels door krijg je ook mee wat het kan betekenen als een kind thuis weinig aandacht krijgt en regelmatig spijbelt. Bilals woordenschat is soms namelijk wat beperkt, waardoor hij niet alles goed begrijpt. Een duidelijke vorm van laaggeletterdheid dus, waar ook steeds meer mensen mee te maken krijgen. (blz. 79)

Ook al komt het dus slechts zijdelings ter sprake in het boek: het kan toch een mooi bruggetje zijn om het met kinderen over het belang van lezen en school te hebben.

Kunst

Bilal kan erg goed tekenen en zijn stijl lijkt een beetje op die van Herman Brood. Hoe moeilijk het is om kunstwerken na te maken, blijkt wel als je het kinderen zelf laat proberen! Dat is dus een leuke teken-/schilderopdracht.
Maak duidelijk dat een schilderij naschilderen heus wel mag, zeker als je je eigen naam er gewoon onder zet. Alleen als je doet alsof het kunstwerk van de kunstenaar is (vervalsen dus), ben je strafbaar. Dat de kinderen niet denken dat ze allemaal crimineel bezig zijn als je ze deze opdracht geeft 😉

Verzamel afbeeldingen van de kunstwerken van Herman Brood en laat kinderen hun favoriet uitkiezen. Laat ze vervolgens eens proberen dit kunstwerk zo goed mogelijk na te maken. Het mooie hiervan is dat kinderen waarschijnlijk automatisch meer waardering krijgen voor het werk van een kunstenaar en jij hebt daarna een lokaal vol prachtige kunstwerken.

Frida Kahlo komt trouwens ook nog voorbij in het boek (te zien op de cover!). Hier kun je natuurlijk een soortgelijke opdracht over geven! Of laat kinderen kiezen van welke kunstenaar ze een schilderij willen namaken.

Ploegsma, 2022