Aaf graaft door van Nienke Berends (met illustraties van Isabel Bouttens) stond op de shortlist voor de Archeon Thea Beckmanprijs, de prijs voor het beste historische jeugdboek, die vorige week werd uitgereikt
Ik las het boek in een uurtje uit, maar was er echt van onder de indruk! Wat me vooral opviel is hoe goed dit verhaal bij de belevingswereld van kinderen past!
Aaf is erg nieuwsgierig naar ‘waar ze vandaan komt’. Daarmee bedoelt ze vooral genetisch; het boek opent dan ook met de fantastische zinnen:
‘Hoe ziet een zaadje van een man er eigenlijk uit?’
De vader van Aaf verslikt zich in zijn koffie.
Misschien denk je nu: wat heeft dát nou weer met geschiedenis te maken (Thea Beckmanprijs…), maar Aaf ‘graaft door’: welke eigenschappen heeft zij van haar voorouders geërfd? Haar moeder heeft geen contact meer met haar ouders, maar Aaf wil meer weten over haar familiegeschiedenis.
Toevallig is de moeder van haar beste vriend Tom ook bezig met hun eigen familiegeschiedenis. Tijdens een weekendje Zeeland, waar Aaf mee naartoe mag, horen ze er in een museum meer over. Ze leren er over de VOC, de WIC en de slavernij en dan blijkt dat de families van Aaf en Tom wel eens verweven zouden kunnen zijn…
Nienke Berends laat je heel goed nadenken over wat familiegeschiedenis betekent. Wat zegt het gedrag van je voorvaderen over jou? Hun dna zit toch ook in jou? Hoe zit dat? Genoeg stof om met je klas over te filosoferen! Wat ik zeg: een dun boekje, met verrassend veel inhoud.
Ik was heel benieuwd wat de Jonge Beckmanjury (de kinderjury) over dit boek zou gaan zeggen! Het boek heeft de prijs niet gewonnen, maar de jury vond het spannend dat de geheimen langzaam werden ontrafeld. Ze vonden het verhaal verrassend, en het liet zien dat het slavernijverleden eigenlijk niet voorbij is! Maar – en dit woog natuurlijk zwaar in het eindoordeel – het boek was eigenlijk net te kort! De kinderen hadden nog wel meer over Keti Koti willen lezen en ze hadden sowieso al een algemene tip aan alle auteurs gegeven: geen open eindes!
Wie weet komt er nog wel een vervolg… Er waren immers al twee eerdere boeken over Aaf (Aaf en het brievenmysterie en Aaf gaat ondergronds), en dit boek smaakt zeker naar meer!
Clavis, 2023
