Superdetective Blomkwist

door Astrid Lindgren

Een rustige zomervakantie? Niet met superdetective Blomkwist in de buurt! Hij ontdekt een verdacht persoon en die laat hij natuurlijk niet ongestoord zijn gang gaan. Afluisterpraktijken, nachtelijke sluiptochten en wilde achtervolgingen, niets gaat Kalle Blomkwist en zijn bende van de Witte Roos te ver om erachter te komen hoe de vork in de steel zit. Maar dat het zo gevaarlijk zou worden, had hij niet gedacht…

Vierde, geheel herziene druk uit 2016. Vertaald door Bernadette Custers. Het origineel komt uit 1973.

Recensie

Wat heb ik uitgekeken naar de hertaling van deze klassieker! De versie uit 1987 die ik in mijn kast heb staan, bevat inmiddels aardig ouderwets taalgebruik en kon inderdaad best wat vernieuwing gebruiken. Nu is dit boek opnieuw vertaald door Bernadette Custers, zodat het verhaal ook voor de huidige generatie toegankelijk zou worden.

Dat verhaal is dan ook echt de moeite waard. In een slaperig dorpje, ergens in Zweden (immers, het land van Astrid Lindgren) gebeurt helemaal niets, totdat er ineens een vreemde oom van Kalles beste vriendin Eva-Lotta verschijnt. Kalle is dolblij, want nu kan hij eindelijk zijn detectivevaardigheden gebruiken. Hoewel het verhaal rustig begint, met een kindercircus en wat onschuldig geruzie met ‘de Bende van de Rode Roos’ (een aantal buurkinderen), neemt de spanning in het verhaal snel toe als oom Einar bedreigd wordt door twee ongure types met een revolver. Er ontplooit zich een geweldig detectiveverhaal waarin Kalle en zijn vrienden de daders proberen te ontmaskeren.

Deze nieuwe vertaling is echter minder geslaagd. Astrid Lindgren staat bekend om haar grappige, spannende verhalen en sfeervolle beschrijvingen. Maar de sfeer van de oorspronkelijke uitgave is niet behouden gebleven. De vertaling is te populair en eigentijds, zeker voor de tijd waarin het verhaal zich afspeelt (met een kruidenier en leerlooierij in het dorp). Werkelijk elke zin lijkt te zijn veranderd, ook waar het helemaal niet nodig was. Een personage van Astrid Lindgren dat het heeft over ‘de politie die niet uit zijn doppen kijkt’ of iemand ‘die broodjes gaat kanen’ (blz. 53)? Misschien dat dit wel normaal klinkt in het Zweeds, maar in het Nederlands klinkt het hard en ongenuanceerd. Het is prima dat boeken worden aangepast naar de huidige tijd, maar dat betekent niet dat het lelijk hoeft te worden. Zonde.

Lestips

Hoewel dit nog steeds een geweldig verhaal is, staat het taalgebruik me in deze heruitgave flink tegen. Nu ken ik het origineel natuurlijk niet (in het Zweeds). Misschien dat Custers Astrid Lindgren juist heel letterlijk heeft vertaald en het origineel beter volgt. Dat neemt niet weg dat het taalgebruik nu harder is geworden en daardoor is het wat mij betreft minder mooi. Een goed voorbeeld van hoeveel invloed een vertaler kan hebben op een verhaal.

Een lastig dilemma, want kinderen die de oorspronkelijke uitgave niet kennen, zullen dit misschien nog steeds een goed boek vinden! Ik zou zelf echter kiezen voor een oudere uitgave, als je dit verhaal wilt promoten. Dat is veel sfeervoller, mooier geschreven en natuurlijk net zo spannend!

Uitgeverij Ploegsma, 2016