Kodo – De weg van de Boog

door Bert Kouwenberg, Mark Janssen

Kodo woont samen met zijn vader in het Veerhuis aan de Rivier. Achter hun huis begint het diepe, geheimzinnige Woud. Van zijn moeder weet Kodo bijna niets. Hij kent niet eens haar naam.

Op een winterdag vindt hij in het Woud een vosje. Op hetzelfde moment ziet zijn vader, die een Samurai is, sporen in het bos. De drie Ninja’s hebben hen gevonden… Kodo komt erachter dat zijn vader een groot geheim heeft. Gesteund door het vosje en de oude geest Ichigen ontrafelt hij langzaam maar zeker wat zijn vader voor hem probeert te verbergen.

Recensie

Zo’n groot en indrukwekkend boek als dit kom je maar zelden tegen. Je kunt niet anders dan naar dit boek getrokken worden, met die prachtige cover – getekend door Mark Janssen en geïnspireerd door de Japanse kunstenaar Hokusai. Maar wat vooral de aandacht trekt, is het formaat: maar liefst 37 x 30 cm groot. Dat levert geweldige prenten op, waar je enorm veel op kunt ontdekken.

Dat moet ook wel, want dit boek is gemaakt volgens een heel bijzonder verhaalconcept: de tekst en de prenten vertellen afwisselend het verhaal. Waar de tekst ophoudt, nemen de prenten het verhaal over, waarna de tekst het verhaal weer oppikt. Je móet dus wel goed kijken naar de tekeningen, want anders snap je het verhaal niet!

En wat voor verhaal… Dit boek neemt je mee naar het Japan van de middeleeuwen: een avontuurlijke tijd waarin de Samurai (of samoerai), net als de ridders in de Europese middeleeuwen, een belangrijke rol speelden. Deze informatie lees je achterin het boek, waarin ook de symboliek in het verhaal wordt uitgelegd. Want dat maakt dit verhaal mede zo bijzonder: het dompelt je volledig onder in de Japanse cultuur. Kraanvogels, vlinders, kersenbloesems en de vulkaan Fuji spelen een belangrijke rol in dit verhaal over leven en dood, over geesten en zielen, over liefde en vriendschap. Het verhaal volgt de seizoenen, die weergegeven worden in Japanse tekens, mooie citaten en prachtige sfeertekeningen. Japanse woorden worden in voetnoten uitgelegd.

Het is mede door de symboliek geen gemakkelijk verhaal, maar het afwisselend ‘lezen’ van de prenten en de tekst gaat prima en geeft veel ruimte voor eigen ervaringen. Sowieso geeft het verhaal veel ruimte om te filosoferen: met haiku en andere prachtige poëtische wijsheden wordt de lezer continu geïnspireerd.

‘Mag ik u iets vragen?’ vroeg Kodo.
‘Wie vraagt, wordt wijs, Onwetende.’
Kodo wist niet goed hoe hij moest beginnen.
‘Ik eh… heel soms denk ik dat ik mijn moeder ruik.’
De Oude knikte. ‘Dichters spreken in zo’n geval over de Geur van Verlangen.
De ruik is het zintuig met de krachtigste herinneringen.’
‘Maar ik ken mijn moeder niet eens!’ riep Kodo.
‘Jij hoort bij haar. Jouw moeder hield al van je voordat je er was. Ze verwachtte je.’ (blz. 30)

©2014, Clavis Uitgeverij, Hasselt-Amsterdam-New York, illustratie van Mark Janssen uit Kodo – De weg van de Boog

Het verhaal is spannend en zelfs behoorlijk griezelig, met monsterlijke wezens (die doen denken aan Japanse animatiekunst) en zwaardgevechten. Maar tegelijkertijd is dit een heel ontroerend verhaal over rouw, dood en groei. Dat, in combinatie met de prachtige prenten en de Japanse sfeer, maakt dit echt tot een heel bijzonder en prikkelend boek.

Lestips

Wat ontzettend fijn dat dit boek op zo’n groot formaat is afgedrukt! Niet alleen maakt het je eigen leeservaring heel bijzonder, het biedt ook veel mogelijkheden om dit boek klassikaal te lezen en te bespreken. Want hoe mooi is het om dit prachtige filosofische verhaal voor te lezen en tussendoor met je klas te praten over de prenten die erin staan?!

Kijken, praten, schrijven

Heel simpel: bij elke prent vraag je: wat zie je allemaal op deze tekening. Wat gebeurt er? Laat kinderen vertellen over hun ideeën over het verhaal. Dit zal de verbeelding van kinderen enorm prikkelen en gezamenlijk zullen zij tot heel mooie inzichten komen.

Je kunt dit ook afwisselen door tussendoor een creatieve schrijfopdracht te geven: laat een prent zien en laat kinderen individueel een kort verhaal schrijven over wat zij zien. Maak een kopie van de prent, hang deze in de klas en hang alle verhalen van de kinderen eromheen.

Dichten

De dichtvorm haiku speelt een belangrijke rol in het verhaal (achterin het boek wordt dit toegelicht). Er staat een aantal haiku in het boek en dat vormt natuurlijk een prachtige introductie tot het zelf schrijven van een haiku! Je kunt er een interessante poëzieles van maken. Op deze manier krijgt deze dichtvorm direct meer betekenis.

Japan

In een project over Japan is dit eigenlijk een onmisbaar boek: het gaat over zoveel aspecten van de Japanse cultuur! Denk bijvoorbeeld aan de symbolische Japanse kraanvogels (kijk meteen dit filmpje van Schooltv), de leefstijl (zittend eten op de grond, papieren kamerschermen), de vulkaan Fuji en natuurlijk de samoerai en ninja’s. Ook is het interessant om met de kinderen het verschil tussen ninja’s en samoerai te bespreken.

Ook de Japanse woorden, die in de voetnoten worden vertaald, zijn leuk om kinderen aan te leren. De uitspraak staat erbij!

Kunst

Kunstkenners zullen de prent op de cover van het boek direct herkennen: deze is geïnspireerd op het beroemdste werk van de Japanse houtdrukkunstenaar Hokusai: De grote golf. Dit staat ook beschreven op de laatste pagina van het boek. Het is erg de moeite waard om hier een kunstles over te geven!

Onlangs verscheen de uitgave Japan, in het tijdschrift Dada (Plint). In het tijdschrift lees je meer over de kunstvorm Ukiyo-e (het met de hand drukken van Japanse prenten), staan leuke opdrachten voor kinderen en lees je meer over de Japanse cultuur. Die kun je dan dus mooi gebruiken!

Clavis Uitgeverij, 2014

Helaas is het boek uitverkocht. Je vindt het wellicht nog wel tweedehands of in de bibliotheek.