Bender

door Lian Kandelaar

Bender is een jonge tijger. Hij leeft in de jungle van Sumatra. Met zijn broertje Xan heeft hij de grootste lol en zijn moeder Zia zorgt goed voor hem. Mannetjestijger Rox en zijn zus Joy zijn echter niet zo blij met Bender… Gelukkig mag hij eindelijk mee op jacht. Maar dan gaat het vreselijk mis: hij wordt gevangen genomen.

Saya woont in een dierenopvangcentrum op Sumatra. Haar moeder is er dierenarts. Als ze met haar vader in de stad is om inkopen te doen, ziet ze een tijger. Hij wordt vastgehouden door twee jongens, die er geld mee willen verdienen. Saya en haar vader zijn vastbesloten de tijger te redden. Samen met haar nieuwe vriend Kamir bedenken ze een gevaarlijk plan.

Recensie

Hoe geweldig is het als je op je twaalfde al je derde kinderboek hebt uitgebracht?! Lian Kandelaar is in vele opzichten een voorbeeld voor kinderen op de basisschool. Toen ze 9 jaar oud was, schreef ze haar eerste boek Missie Red de dieren; een jaar later volgde Azul (Missie Red de haai) en nu dus Bender (Missie Red de tijger). Alle boeken gaan over bedreigde dieren en dat is niet toevallig: Lian houdt zelf enorm veel van dieren, is WNF-ranger en wil graag iets dóen. (Een deel van) de opbrengst van haar boeken doneert zij dan ook aan het Wereld Natuur Fonds.

Dat alleen al is reden om bewondering te hebben voor deze talentvolle jonge schrijfster – ze schrijft niet alleen over dieren redden, maar dóet het vervolgens zelf ook! Maar wat nog mooier is: ze brengt met haar verhalen keer op keer een belangrijk thema onder de aandacht: er zijn mensen die dieren bedreigen en wij kunnen daar iets aan doen!

In het boek Bender weet Lian haar liefde voor wilde dieren heel goed over te brengen op de lezer. Het boek is op een heel bijzondere manier geschreven: vanuit twee verschillende perspectieven. In het eerste deel vertelt Bender – die overigens de zoon is van de tijger uit Lians eerste boek – over zijn leven in het oerwoud. Je leest hoe hij lekker door het leven dartelt en uitziet naar de jacht. De levendige tekst wordt verbeeld door prachtige, gedetailleerde illustraties van Kirsten Krijthe. Hoewel in het verhaal af en toe iets teveel de stem van een twaalfjarig meisje naar voren komt – “wat schattig!” – is het knap hoe Lian het leven door de ogen van een tijger weet te beschrijven.

Op het moment dat Bender gevangen genomen wordt, voel je daardoor echt de angst van het dier. Extra confronterend is dat je daarna door de perspectiefwisseling niet meer precies weet wat er met Bender gebeurt: Saya vertelt in het tweede deel haar verhaal. Deze dochter van twee dierenbeschermers is woedend als ze ziet dat twee jongens een tijger gevangen houden – dat moet Bender zijn! De spanning wordt goed opgevoerd als Saya en haar vader besluiten hem te bevrijden.

Het tweede deel van het boek geeft veel informatie over het werken in dierenopvangcentra en over de dieren die er worden opgevangen. Ook in het nawoord licht Lian nog een en ander toe en roept zij lezers op om de tijger te helpen. Het boek sluit af met een aantal weetjes over de tijger.

In het nawoord vertelt Lian nog wel dat de natuur in werkelijkheid harder is dan in haar verhaal over Bender. Inderdaad is het gedrag van de tijgers in het boek af en toe wat onwaarschijnlijk en de epiloog is wel erg zoetsappig. Maar ach, het is een verhaal met een mooie boodschap, dat duidelijk met hart en ziel geschreven is. Kinderen – vooral de dierenliefhebbers – zullen ervan smullen.  Missie: geslaagd!

Lestips

Dit boek – nee, eigenlijk alle boeken van Lian Kandelaar horen echt thuis in elke schoolbibliotheek. Waarom?

• Kinderen vinden ze leuk om te lezen.
• De boeken snijden een belangrijk thema aan: dieren beschermen en bedreigde diersoorten.
• Lian is een prachtig voorbeeld van iemand die haar passie volgt – inspirerend!
• Het feit dat deze boeken zijn uitgegeven, laat kinderen zien dat zij echt iets voor elkaar kunnen krijgen. Je bent nooit te jong voor goede ideeën!

Lezen, schrijven en taal

In 2017 sprak Lian Kandelaar op de Middag van het Kinderboek en dat was enorm verfrissend. In dit artikel is te lezen wat zij een goed kinderboek vindt en waarom. Ik ben ervan overtuigd dat veel kinderen het met haar eens zullen zijn.

In het tijdschrift Lezen van december 2017 kun je een interview met Lian Kandelaar vinden. Het is interessant om dit met je klas te lezen. Lian kan op twee manieren inspireren: ze heeft haar passie voor het redden van dieren omgezet in actie (dat kunnen meer kinderen doen!) én ze heeft haar passie voor schrijven omgezet in een echt boek! Kinderen die ook van schrijven houden, leren hiervan dat het echt mogelijk is om schrijver te worden. Dat is niet alleen voorbehouden aan grote mensen met bekende namen. Creatieve schrijflessen worden veel betekenisvoller als kinderen zien dat hun inspanning ook echt beloond zou kunnen worden.

Ook het Jeugdjournaal heeft aandacht aan haar besteed. Bekijk hier het filmpje.

Overigens staan er ook gedichten, met verschillende rijmschema’s, in het boek – die kun je ook mooi gebruiken in je taallessen.

Dierenbescherming

Vanzelfsprekend is dit een boek om te promoten of voor te lezen in een project of les over bedreigde dieren, over de tijger of over hulporganisaties die dieren beschermen (Wereld Natuur Fonds bijvoorbeeld).

Bender is een mooi voorleesboek voor groep 4 en 5; voor de hogere groepen zou ik het als leesboek promoten. Vertel vooral de achtergrond van het boek als je het promoot! Waarschijnlijk willen de kinderen het dan al wel lezen. Eventueel kun je nog een stukje voorlezen. Het volgende fragment komt uit het eerste deel, waarbij Bender dus aan het woord is. Je kunt erbij vertellen dat tijgers natuurlijke bedreigingen hebben (zoals in dit fragment) en dat zou eigenlijk genoeg moeten zijn… maar helaas bedreigt de mens de tijger (en andere dieren) nog veel meer – en daar gaat de rest van het boek over!

Opeens zijn Joy (…) gelukkig goed afgelopen! (blz. 20 t/m 22)

KNNV Uitgeverij, 2018