De ontdekking van China

door Jan van der Putten

Rabban, 15 jaar, bezoekt voor de eerste keer China, zijn geboorteland waar hij als adoptiebaby vandaan komt. Zijn Chinese gids Meester Kong en diens kleinzoon Yang reizen samen met Rabban door China en vertellen hem over de Chinese maatschappij, cultuur, geschiedenis en over hun leven. En behalve over China komt Rabban ook onverwachte dingen over zichzelf te weten.
Dit is zijn dagboek. Rabban laat alles zien en vertelt wat hij meemaakt en leert tijdens zijn ontdekking van China.

De auteur, Jan van der Putten, werkte vele jaren als buitenlandcorrespondent (in China) voor de Volkskrant.

Recensie

Onlangs zond de NPO de documentaireserie Door het hart van China uit. Een fascinerende serie over de cultuur en het leven in China, waar ik regelmatig met open mond naar heb zitten kijken. Diezelfde ervaring heb je bij het lezen van dit boek. Tenzij je zelf Chinees bent of een kenner van de Chinese cultuur (wat niet waarschijnlijk is voor een niet-Chinees kind in de basisschoolleeftijd) zal er werkelijk een wereld voor je opengaan. Dit boek vertelt ongeveer alles wat er te weten is over China: over het dagelijks leven, toeristische bezienswaardigheden, de geschiedenis, de steden en het landschap, maar ook over het communisme, de censuur en hoe verschrikkelijk gezichtsverlies is voor de Chinezen.

Toch is dit absoluut geen dik, droog, informatief boek. Het boek is geschreven als een verhaal: je leest het reisverslag van de 15-jarige Rabban, die voor de eerste keer zijn geboorteland China bezoekt. Hij is geadopteerd door Nederlandse ouders en hoewel hij er dus Chinees uitziet, gedraagt hij zich Westers en kent hij het land en de gebruiken niet. Hij wordt begeleid door een vriend van zijn ouders, Meester Kong, en diens kleinzoon Yang. Yang laat hem de hoofdstad Peking (Beijing) zien; aansluitend reist hij met hem en Meester Kong per trein en vliegtuig naar nog een aantal interessante plaatsen, zoals Xi’an (Terracottaleger) en Chengdu (Boeddha van Leshan). Het is boeiend om te lezen hoe Rabban zijn reis (als adoptiekind) door China ervaart. Het boek heeft bovendien een verrassend einde, dat het verhalende aspect van dit bijzondere dagboek versterkt.

Het verhaal wordt regelmatig onderbroken door informatieve stukken tekst in een andere kleur. Dit past echter zo goed in het verhaal, dat het geen moment stoort. Net als Rabban wil je zelf ook steeds meer weten over dit bijzondere en immense land. Wat ook helpt, is de grote hoeveelheid foto’s en plaatjes die laten zien waarover wordt geschreven. De afbeeldingen lijken met paperclips en plakbandjes in het boek te zijn vastgemaakt. Ondanks dat Rabban al vijftien is, is dit boek prima te lezen door (geïnteresseerde) kinderen in de hoogste groepen van de basisschool. Misschien staan er wat moeilijke woorden in, waar af en toe uitleg over nodig is, maar de schrijfstijl is heel toegankelijk.

Een ongelooflijk leerzaam reisverhaal dus, over een van de grootste landen van de wereld. Daarbij is het fascinerend om te lezen hoeveel de Chinese cultuur van de Westerse verschilt. Het lezen van dit boek zal je absoluut anders laten kijken naar Chinese kinderen (of hun ouders) in je klas. Dit is nu echt een boek om je blik mee te verruimen.

Lestips

Heb je een project over China? Haal dit boek in de klas en – check! – je hebt direct al je onderwerpen gedekt.

Je kunt hier prima stukken uit voorlezen om je klas te vertellen over verschillende aspecten van China. Daarbij kun je de informatieve stukken gebruiken als (eigen) achtergrondinformatie; in de verhalende tekst staat ook al heel veel informatie.

Onderwerpen die in dit boek aan bod komen zijn o.a. de Chinese Muur, de Verboden Stad, Confucius, de Chinese keizers, het Terracottaleger, Chinees eten, het Chinese schrift en de taal, panda’s (als beschermde diersoort), Boeddha’s en tempels, kloosters en wolkenkrabbers en het communisme en Mao Zedong.

Enig puntje van aandacht is dat dit boek al uit 2009 komt. Sommige zaken zullen dus wat veranderd zijn; vooral de technologische ontwikkelingen in China gaan nogal hard! Cultuur en geschiedenis veranderen echter niet (zo snel), dus het grootste gedeelte van dit boek is gewoon prima bruikbaar.

Voor je eigen achtergrondinformatie kun je zelf de serie Door het hart van China kijken (via Uitzending gemist) – heb je direct ook een actuele kijk op China. Een van de afleveringen zou ook nog wel interessant voor de klas kunnen zijn: dit is een aflevering waarin wordt verteld dat China mee wil gaan doen met het WK voetbal. Je weet niet wat je ziet: een enorme voetbalacademie waar kinderen worden klaargestoomd tot topvoetballers. Ook de Chinese (volgzame) cultuur komt goed in deze aflevering naar voren. Het is een mooie aanvulling op dit boek.

Dit boek is daarnaast een absolute aanrader voor kinderen (en volwassenen) die geïnteresseerd zijn in China, of ze er nu vandaan komen of niet. Voor Chinese kinderen die hier opgroeien zal het heel boeiend zijn om te lezen over hun achtergrond; voor kinderen die niets van China of Chinezen afweten, is het een boek dat hun wereld enorm zal vergroten.

Uitgeverij Tutti, 2009