Het (on)gewone verhaal van Bo (en Tom)

door Tineke Honingh

Twee buitenbeentjes, twee geheimen, één verhaal:

BO leest graag dikke Thea’s.
Ze gaat nergens heen zonder schrift.
Ze houdt van luiaards, haar elektrische driewieler Hermen en de oude boerderij waar ze net naartoe is verhuisd.
Ze is doodsbang voor haar eerste dag op school.
En o ja, ze is spastisch.

TOM draagt rubberlaarzen en plastic instappers.
Hij is de langste van de school.
Hij houdt van weilanden, Mollies, en vooruit, ook van z’n drie broertjes.
Hij moet Bo helpen, maar hoopt dat ze nooit te weten komt waarom.

Recensie

Wat een geweldig idee om een kinderboek te schrijven over een spastisch kind. Zo’n boek was er nog niet en na het lezen van dit verhaal weet je pas echt hoe jammer dat is. Want wat schrijft Tineke Honingh respectvol en krachtig over het spastische meisje Bo. Bo heeft cerebrale parese (C.P.), doordat ze klem heeft gezeten bij haar geboorte. En als Honingh íets duidelijk maakt in dit boek, is dat mensen met een lichamelijke handicap niet ‘zielig’ zijn of ‘gek’. Zij laat Bo vol zelfspot praten over haar beperking, waardoor de boodschap nooit belerend overkomt, maar wel heel duidelijk is.

‘Watte?’ vroeg hij weer, dus ik herhaalde mezelf. Hij kneep een beetje met z’n ogen en keek naar mijn mond. Dat deden mensen vaak als ik aan het woord was, maar ik kon er nooit aan wennen. Alsof ze naar de ondertiteling zaten te kijken, in plaats van naar mij. Sorry mensen, ik word niet ondertiteld! wilde ik dan roepen, maar ja, dan verstonden ze dát weer niet. (blz. 24)

Het verhaal wordt grotendeels door Bo verteld, maar zoals de titel al verraadt, komt Tom ook af en toe aan het woord. Bo ontmoet Tom op haar eerste schooldag in groep 8, in haar nieuwe woonplaats. Tom is door de juf aangewezen om Bo wegwijs te maken op school. Bo zit natuurlijk niet te wachten op een ‘verplichte helper’. Daar komt nog bij dat Tom niet zomaar aardig moet doen tegen Bo, maar dit als straf heeft gekregen. Lekkere basis voor contact…

Dat er nog meer aan de hand is, weet je doordat je als lezer soms ook Toms gedachten leest. Je weet daardoor meer dan Bo. Toch blijft tot het einde toe onduidelijk wat Tom precies gedaan heeft voordat Bo op school kwam. Dat creëert een bijna ondraaglijke spanning, die ervoor zorgt dat je dit boek wilt blijven lezen!

Ondanks de gekunstelde start lijkt er toch een vriendschap tussen Bo en Tom te ontstaan. Tom is heel direct en confronteert Bo met haar gedrag, zonder dat het pestend of betuttelend is. Het is mooi om te lezen hoe hij haar helpt om uit haar schulp te kruipen en haar verleden – waarin ze enorm gepest is – achter zich te laten. Anderzijds bloeit ook Tom op bij de gevatte en felle Bo. Beide voelen zich ‘bijna gewoon’ bij elkaar. Totdat Toms geheim uitkomt…

Dat het verhaal zo lekker wegleest, komt niet alleen door de goede opbouw van het boek. De dialogen zijn geloofwaardig en met veel humor en pit geschreven. Maar het meest bijzondere: dit boek weet je echt te raken. Het maakt je vrolijk, boos én verdrietig. Want oh, wat zijn sommige delen ontroerend. Maar misschien nog wel het allerbeste aan dit boek: dit verhaal laat kinderen ongetwijfeld anders kijken naar mensen met een lichamelijke beperking.
Wat een krachtig en bijzonder verhaal.

Lestips

Dit is echt een mooi voorleesboek! Het gaat over handicaps, vooroordelen, pesten, rouw, vriendschap en zal kinderen ongetwijfeld aan het denken zetten over hun eigen gedrag. Maar behalve dat is het ook nog eens lekker vlot geschreven, in korte hoofdstukken. Dat leest fijn voor!

Lees je liever iets anders voor, gebruik dan onderstaand fragment om het boek te promoten: dat zal kinderen ongetwijfeld nieuwsgierig maken. Voordat je begint, kun je eerst de achterkant voorlezen, om de hoofdpersonen te introduceren. Vertel dat je nu een hoofdstuk van Tom voorleest, maar dat het grootste gedeelte van het boek door Bo wordt verteld.

Tom had in (…) naar zijn tafel. (blz. 27/28)

Vriendschap

Vrienden maken is voor iedereen lastig, maar als je spastisch bent en je gezicht verkrampt zodra je iets spannend vindt… tja, dan wordt het wel heel lastig.

Dit is wat Bo erover zegt:

Ik dacht aan (…) gezegd dan gedaan. (blz. 39)

Het is een mooie opening voor een klassengesprek over de vraag:

Hoe doe je dat eigenlijk, vrienden maken?

Wil je dit klassengesprek nog bijzonderder maken? Nodig dan de schrijfster zelf uit om het gesprek te leiden! Niet alleen gaat zij met je klas in gesprek, maar ook heeft ze een schrijfopdracht bedacht om kinderen actief met het onderwerp aan de slag te laten gaan. Lees meer op de auteurspagina van Tineke Honingh, op de website van De Schrijverscentrale. Via deze organisatie kun je een bezoek van Tineke Honingh boeken. Tevens vind je er een leuke schrijfopdracht die je voorafgaand aan het bezoek alvast kunt doen!

Uitgeverij Van Holkema & Warendorf, 2018