Palmen op de Noordpool

door Marc ter Horst, Wendy Panders

Het grote verhaal van klimaatverandering

Wat is nu eigenlijk klimaatverandering? Iedereen heeft het erover, maar snap jij het? In dit boek lees je precies hoe het zit. Het is een boek over schetende koeien en ronkende auto’s. Over ruziënde wetenschappers en dappere uitvinders. Over schattige fluithazen en verwoestende orkanen. Over palmbomen en mammoeten; ijsbergen en vulkanen; dijken en windmolens. Over jou en onze toekomst.

Recensie

In het voorwoord – dat je volgens de auteur eigenlijk eerst even moet lezen – vraagt Marc ter Horst zich af of amateurs zoals jij en ik klimaatverandering eigenlijk wel kunnen snappen. Volgens eigen zeggen heeft hij een paar jaar lang informatie verzameld over het onderwerp en dat resulteerde in dit boek. Indrukwekkend: wat een volledig verhaal heeft hij hier te vertellen. Vanaf de vroege geschiedenis van het klimaat, waarin Ter Horst de ontwikkeling van de aarde, miljarden jaren geleden, bespreekt tot aan nieuwe, duurzame manieren om energie op te wekken. Het is een schat aan informatie en dat is niet altijd even makkelijk te bevatten, maar dat geeft niet.

Als je het even niet begrijpt, is dat echt niet zo’n probleem. Als je even doorzet, begrijp je het wel weer. (blz. 9)

©2018 Gottmer, illustratie van Wendy Panders uit Palmen op de Noordpool

Het boek is opgebouwd uit 10 hoofdstukken. Elk hoofdstuk begint met een opsomming van wat je in het hoofdstuk kunt lezen. Dat gebeurt op een prikkelende manier, die kinderen nieuwsgierig wil maken naar wat er komen gaat. ‘Waarin je leest… waarom je steeds beter uit moet kijken voor hagelstenen; hoe een wetenschapper zijn liefdesverdriet overleeft; wat het recept is voor een lekkere ijstijd; waarom een vliegtuig soms naar snackbar ruikt; wie een beetje dom was…’
Je leest niet alleen over de gebruikelijke zaken, zoals oorzaken en gevolgen van klimaatverandering, maar ook over het onderzoek dat ernaar gedaan wordt en de twijfels die mensen erover hebben.

Ter Horst is gewend om voor kinderen te schrijven – dat merk je aan alles. Hij neemt de tijd om alles goed uit te leggen en spreekt de lezer continu aan. Het aantrekkelijkst geschreven hoofdstuk is misschien nog wel hoofdstuk 9, dat opent met een brief aan fossiele brandstoffen (‘Lieve steenkool, aardgas en aardolie, Jullie zijn altijd heel goed voor ons geweest’) en waarin vervolgens andere energiebronnen de competitie aangaan voor beste energiebron voor de toekomst. Niet alleen is dit een heel originele manier van schrijven, maar er zit ook veel humor in. Dat leest lekker vlot door, maar tegelijkertijd is het ontzettend leerzaam en zal het de lezer ongetwijfeld aan het denken zetten.

Dat dit boek zo aantrekkelijk en interessant is, komt echter niet alleen door de teksten van Marc ter Horst. Wendy Panders illustreerde dit boek en haar kleurrijke, humoristische tekeningen verluchtigen het verhaal niet alleen; ze voegen ook belangrijke (visuele) informatie toe. Ter Horst kan bijvoorbeeld wel schrijven dat de CO2-uitstoot de laatste jaren veel hoger is – een grafiekje maakt dat toch net iets duidelijker. In dat opzicht moet je verluchtigen dus niet zien als het verbloemen van informatie. De boodschap van dit boek is overduidelijk: klimaatverandering is een serieus probleem en er móet iets aan gedaan worden.

In het boek vind je daarom ook een mooi overzicht van dingen die je zelf zou kunnen doen om klimaatverandering te vertragen (want stopzetten, kan niet meer – dat is wel duidelijk) en eindigt met een grappige – en tegelijk pijnlijke – klimaatbingo, waarin je gevolgen en maatregelen kunt aankruisen zodra ze gebeuren (zoals: ‘Donald Trump snapt het verschil tussen weer en klimaat’).

Om het hele boek door te lezen, moet je wel flink wat tijd uittrekken en dat zal af en toe inderdaad best wat doorzettingsvermogen van kinderen vragen. Maar om klimaatverandering écht te doorgronden en de grootsheid van dit onderwerp te begrijpen, is dit boek perfect. Als je alles weet, wat in dit boek beschreven staat, is het onmogelijk om niet stil te staan bij je eigen bijdrage aan de verandering van het klimaat. En dat is precies wat de schrijver voor ogen had:

De grote klimaatverandering-verandering is allang begonnen.
Doe je ook mee?

Lestips

Het is heel simpel: als je het in de klas over klimaatverandering en het milieu wilt hebben, heb je hier je naslagwerk. Alles wat je zou willen overbrengen, staat in dit boek. En ik weet zeker dat heel veel kinderen dit boek zelf ook graag zullen lezen. Het is aantrekkelijk geschreven, nóg aantrekkelijker om te zien en het gaat over de toekomst van de kinderen zelf!

In een project over milieu & duurzaamheid is dit boek natuurlijk perfect om als bron te gebruiken. Je kunt ervoor kiezen om het in zijn geheel voor te lezen. Het zijn 10 hoofdstukken, maar als je een aantal hoofdstukken samenvoegt (bijv. 1 & 2, 3 & 4 en 8 & 9) dan kun je elke week een bepaald onderwerp ter sprake brengen.

In hoofdstuk 8 worden de voorgaande hoofdstukken kort samengevat in de paragraaf ‘Oké, dit is wat we nu weten’ (blz. 132) en zoals gezegd, is hoofdstuk 9 perfect om het te hebben over duurzame energie.

Hoofdstuk 10 kun je heel goed gebruiken als er in het nieuws weer eens discussie over klimaatverandering ontstaat. Toch zullen kinderen pas zelf kunnen deelnemen aan de discussie als ze alle achtergrondkennis hebben. Daarom is het zo belangrijk om dit hele boek te lezen. Echt een ontzettend waardevol boek voor het onderwijs en natuurlijk nog meer voor de kinderen zelf!

Extra informatie

De beste lestips geeft Marc ter Horst echter zelf op zijn website. Hij verzamelde een enorme lijst met links waar je extra informatie kunt vinden, die je kunt gebruiken om het onderwerp klimaatverandering te behandelen in de klas. Echt fantastisch.

En wil je het helemaal grondig aanpakken, boek hem dan gewoon voor een mini-college! Hier vind je meer informatie.

Uitgeverij Gottmer, 2018