Arabische sprookjes - Leesbevordering in de klas

Arabische sprookjes In dit boek staan twintig mooie sprookjes en fabels uit het Midden-Oosten. Ze gaan niet over Hans en Grietje, maar over Murat en Zahra. Over kamelen, sjeiks en dorre woestijnen. Heel anders dan de sprookjes van hier dus, maar toch zul je er veel in herkennen. Rodaan Al Galidi verzamelde sprookjes uit zijn eigen kindertijd, uit de literatuur en de geschiedenis en bewerkte ze in zijn eigen stijl.

Met bijzondere en kleurige knipkunst-illustraties van Geertje Aalders, die het initiatief heeft genomen om dit boek te maken!
Het boek heeft in 2018 de Jenny Smelik-IBBY Prijs gewonnen.

Recensie

Bij dit boek is het moeilijk kiezen wat het mooiste is: het delicate, prachtig geknipte omslag, de kleurrijke illustraties in het boek, de mooie oosterse verhalen of het inspirerende voorwoord van de schrijver. Gelukkig doet het er ook niet toe: dit boek is in zijn totaliteit een juweeltje! Of een smaragd, om een beetje in de sfeer te blijven.

In het voorwoord vertelt Rodaan Al Galidi hoe hij sprookjes ziet: als reizigers. Als de beste migranten die er zijn. Hij vertelt:

een sprookje dat van Nederland naar Irak reist, of naar Suriname, verandert. Het wordt een Irakees of Surinaams sprookje, want sprookjes geloven niet in grenzen of landen of talen of identiteit of cultuur. Sprookjes zijn van iedereen en voor iedereen.

En misschien wel nog mooier:

ik hoop dat je mijn sprookjes de kans geeft om sprookjes van hier te worden. Voel je vrij om namen te veranderen, of andere bloemen, golven, ramen of deuren te kiezen. (…) Laat ze de jouwe zijn.

Dat geeft een extra mooie lading aan deze exotische en sfeervolle sprookjes. Een van de aantrekkelijke aspecten aan deze twintig inspirerende verhalen is echter juíst dat ze zich afspelen in een andere cultuur, op een andere plek. Al direct in het eerste sprookje word je meegenomen naar de woestijn en strijk je neer onder een dadelpalmpje. Zonder verder te spreken over Allah of God, krijgt dit eerste sprookje een religieuze inslag doordat de hoofdpersoon vraagt of hij mag bidden voor hij gedood wordt. Dan blijkt echter dat het bidden een list is om niet gedood te worden!

Het blijkt de eerste wijze les van de vele die daarna volgen. Eigenlijk zijn de verhalen ook niet allemaal sprookjes: er zitten ook fabels tussen. Zo lees je over De patrijs en de schildpadden, De mier en de kakkerlak en De leeuw, de wolf en de vos. Toch ademen alle verhalen een Arabische sfeer uit: door het land waar ze zich afspelen of door de namen van de hoofdpersonen. Tegelijkertijd voel je dat de verhalen inderdaad universeel zijn: ze gaan over thema’s waar ieder mens mee te maken krijgt in het leven: goed en kwaad, listigheid en domheid, hebzucht en macht en natuurlijk: liefde en wijsheid.

Al Galidi schrijft in eenvoudige taal en spreekt de lezer nu en dan direct aan, zodat dit boek zich uitermate goed leent om voor te lezen.

De drie prinsen van Serendiep pakten hun spullen en trokken de wijde wereld in. Omdat ze de slimsten waren, dacht iedereen – ook hun vader – dat ze zich overal zouden redden en dat hun slimheid de wereld voor hen zou openen. En nu vraag jij je zeker af: en? Was dat ook zo?
Nou, nee dus! Helemaal niet zelfs! Luister… (blz. 37)

Voorlezen van de sprookjes kan zeker al vanaf groep 3; oudere kinderen en volwassenen zullen echter ook genieten van deze verhalen. Door de prachtige illustraties is het boek daarnaast ook een feest om te bekijken. Geertje Aalders heeft alle illustraties in diverse laagjes met de hand uitgeknipt. De kleuren springen werkelijk van het papier. Elke titelpagina is een kunstwerkje, maar ook de overige bladzijden zijn verfraaid met kleurrijke illustraties. Dit boek laat op alle mogelijke manieren zien hoe mooi sprookjes zijn.

Lestips

Een heerlijk voorleesboek voor in de klas! Een boek dat je er regelmatig even bij kunt pakken om een mooi verhaal uit voor te lezen. Bijvoorbeeld om de klas een wijze les te ‘leren’, maar ook om gewoon lekker te genieten van de oosterse sfeer en de betovering van sprookjes. Hier kun je online het inspirerende voorwoord en de eerste twee verhalen lezen.

Knipkunst

Bespreek ook zeker de kunstige illustratievorm! Papierknipkunst is een heel oude kunstvorm die een beetje in de vergetelheid raakt, maar die zeker aandacht verdient! Er is zelfs een museum over te vinden in Westerbork. Via het museum kun je knipvoorbeelden en speciaal knippapier bestellen – zo kun je ook heel gemakkelijk met je klas aan de slag! Even googelen op ‘papierknipkunst’ levert ook heel mooie voorbeelden op.

Bekijk ook zeker onderstaande video, waarin je Geertje Aalders aan het werk ziet. Aan het einde van het filmpje zijn nog een paar prachtige voorbeelden uit het boek te zien.