De grondel & de garnaal

door Geert-Jan Roebers, Margot Westermann

en andere vreemde vriendschappen in het dierenrijk

Leeuwen en stokstaartjes zijn in het echt geen vrienden… dat kan alleen in films. Maar er bestaan wel degelijk vriendschappen tussen dieren, zoals de vis die samenwoont met een blinde garnaal.

Dit boek gaat over vriendschappen in het dierenrijk. Over coyotes die uren met elkaar spelen, over pinguïns die elkaar kennen van de crèche. Over een vogel en een das die elkaar een vriendendienst bewijzen en over de broederliefde tussen cheeta’s. En over valse vrienden, want ook in de dierenwereld zijn niet alle vrienden te vertrouwen…

Recensie

‘Over vriendschappen in het dierenrijk bestond nog geen boek. Nu dus wel.’ – Zo begint dit originele boek over dieren en ja, zo is het maar net! In dit boek trekt een zeer bonte verzameling dieren aan je voorbij. Van olifant tot koolmeesje, van coyote tot vuurvliegje… de overeenkomsten lijken ver te zoeken en tóch zijn alle dieren in categorieën ingedeeld. Zo kun je lezen over speelmaatjes, over zorgdieren, dieren die pluizen en pulken, over reisgenoten en dieren die voor elkaar door het vuur gaan. Maar ook over moederliefde, verliefdheid en dieren die onafscheidelijk zijn. Kun je dan nog wel spreken van vriendschap? Gek eigenlijk – zo peinst de auteur in het hoofdstuk Broederliefde – ‘Al kun je nog zo goed met ze opschieten, je noemt een broer of zus geen vriend of vriendin. Maar wat maakt het eigenlijk uit?’ (blz. 26).

Inderdaad, wat maakt het uit – het is sowieso knap gevonden, al die verschillende dieren die toch overeenkomsten blijken te hebben. Op die manier belanden bijvoorbeeld otters en ‘snotaapjes’ in één hoofdstuk. Over elk dier lees je hoe het zich gedraagt, maar daarnaast staan er ook diverse weetjes en feitjes over de dieren vermeld, die niet per se iets met vriendschap te maken hebben.

Het boek is echter geen saaie opsomming van dierenweetjes – integendeel! Alleen al door de prachtige, grappige tekeningen van Margot Westermann is dit een fantastisch boek om te bekijken. De illustraties vormen een essentieel onderdeel van dit boek: ze zwieren en wervelen door de tekst heen en maken het boek tot een speels geheel. Maar ook de directe schrijfwijze en vele humoristische opmerkingen van Geert-Jan Roebers maken dit boek lekker luchtig.

De lachvogel is een soort ijsvogel (…)
Hij vangt vooral hagedissen, insecten en slangen. Ook gifslangen.
Die grijpt hij – net als Freek Vonk – handig vlak achter de kop
en – anders dan Freek – mept ze dan dood tegen een tak of steen. (blz. 31)

En die grondel & garnaal van de titelpagina? Ook daar is een leuk stuk tekst over te lezen – ‘De kijker & de graver. Een soort Buurman en Buurman.’ Je moet er maar opkomen en dát is wat dit boek het allersterkste maakt: de creatieve wijze waarop al deze verschillende dieren met elkaar én met de mensenwereld verbonden blijken te zijn. Je moet heel veel over dieren weten om dit boek te schrijven! En dat betekent dus ook: als je dit boek gelezen hebt, ben je een heel stuk wijzer!

Lestips

Dit boek eindigt met een hoofdstuk waarin de auteur vraagt: ‘Heb je nog niet alles gelezen? Geen probleem, dat kan altijd nog.’ Want inderdaad is dat het fijne van dit informatieve boek: je kúnt het van voren naar achteren lezen, maar het hoeft niet. Je kunt er ook een aantal dieren uitpikken die je interessant lijkt. Of misschien wil een kind alleen het hoofdstuk over valse vrienden lezen. Kan allemaal! Het is goed om dit eens te benoemen als je het hebt over lezen. Het doet me denken aan ‘The rights of the reader‘ van Daniel Pennac (TIP! Download deze poster!).

Roebers laat kinderen in hun waarde door alle opties open te houden:

Misschien heb je nu even genoeg van al die beesten en wil je ook eens wat weten over rugby, raketten of Romeinen. Prima. Het kan ook zijn dat je juist nog meer diersoorten wilt leren kennen, of nog meer wilt lezen over dieren die je al kent. (blz. 124)

Ook geeft hij de tip om erop uit te trekken, want ‘dieren in het echt zien, het liefst in de natuur, is het mooist’. Daarbij legt hij ook nog de link naar vriendschap tussen mensen, want ‘als je dat dan samen doet met een goede vriend, is het meer dan dubbel zo leuk.’ (blz. 125). Het thema vriendschap ligt er dus lekker dik bovenop, maar ja – dat is dan ook het thema van het boek. Niets mis mee dus en goed te gebruiken tijdens de Kinderboekenweek 2018, waarvoor dit boek een van de kerntitels is.

Het boek promoten, is heel simpel: kies gewoon een bladzijde uit en lees hem voor! En vergeet natuurlijk niet de illustraties te laten zien!
Een erg leuk beschreven vriendschap is in ieder geval die van ‘De zoeker & de kraker’. Over hoe de honingspeurder en de honingdas elkaar een vriendendienst bewijzen.

De honingspeurder is (…) de bijen dan. (blz. 57)

Schrijver in de klas

Een andere manier om kinderen te prikkelen om dit boek te gaan lezen, is door het uitnodigen van de schrijver zelf. Geert-Jan Roebers is – zoals hij door De Schrijverscentrale genoemd wordt – ‘stand-up-bioloog’ en heeft een gigantische hoeveelheid dierenweetjes paraat (leuk om te weten: hij schreef o.a. ook voor TamTam en AH Superdieren).

Met een paar voorbeelden uit dit boek, een leuke quiz en/of andere weetjes over de natuur zullen kinderen zeker gemotiveerd raken om dit boek te gaan lezen! Maar door zijn grote kennis kan het bezoek juist ook heel interessant zijn voor kinderen die het boek al gelezen hebben en meer willen weten. Kijk op zijn auteurspagina voor meer informatie.

Uitgeverij Gottmer, 2018