De man in de klok

door Arend van Dam

… en meer verhalen over Nederlandse makers, ontwerpers en uitvinders

Van het kopje waar je je thee uit drinkt tot het huis waarin je woont, over alles wat je om je heen ziet heeft iemand nagedacht. In dit boek vertelt Arend van Dam over beroemde Nederlandse uitvindingen als de zigzagstoel, de auto’s van DAF en natuurlijk de klok met de bewegende man erin die je misschien wel kent van Schiphol. Maar het gaat ook over jonge ontwerpers die experimenteren met bijzondere materialen als plantenwortels en zelfs koeienmagen om onze wereld een beetje mooier, socialer of groener te maken.

De man in de klok is een verhalenbundel over Nederlands grote trots: Dutch Design. Naast verhalen bevat dit boek boeiende weetjes én opdrachten waarmee je zelf aan de slag kunt gaan als uitvinder!

Recensie

Als je het eerste verhaal uit dit boek gelezen hebt, zou je bijna direct in de trein/auto stappen om op Schiphol te gaan kijken naar ‘De man in de klok’. Arend van Dam weet zijn bewondering goed over te brengen. Deze klok wil je zien! En wat een verhaal! Het is ontzettend inspirerend om te lezen hoe iemand – meer specifiek: Maarten Baas – zoveel eigenheid en doorzettingsvermogen heeft.

©2022, Van Holkema & Warendorf, illustratie van Anne Stalinski uit De man in de klok

Maar niet alleen het eerste verhaal, het hele boek maakt enorm nieuwsgierig. Arend van Dam wisselt verhalen en informatie steeds af: eerst vertelt hij vol verwondering een verhaal over een ontwerper of uitvinder, dan volgen twee pagina’s met informatie. De verhalen gaan over mensen als Lidewij Edelkoort, Piet Oudolf, Jing He, Chloé Rutzerveld of Willem Sandberg… Als je niet thuis bent in de wereld van Dutch Design zeggen die namen je waarschijnlijk helemaal niets. Des te interessanter is het! Wat een wereld gaat er voor je open!

De verhalen gaan over de eerste auto, de eerste fietsen of de oprichting van de ANWB; over het Huis van de Toekomst, een ecodorp en een heel bijzondere tuin, maar ook over food design of tassen van koeienmagen (wauw). Je leert over technieken, materialen en duurzaamheid… en het allerleukste is dat je op elke informatieve spread wordt uitgedaagd om zelf ook creatief aan de slag te gaan.

Soms schrijft Van Dam, net als in zijn boek De reis van Syntax Bosselman, heel open over zijn eigen ervaringen, twijfels en gedachten; een andere keer leest het verhaal als een gesprek of is het geschreven in de jij-vorm en één keer lees je zelfs een verhaal vanuit het perspectief van een glas en een kopje.

©2022, Van Holkema & Warendorf, illustratie van Anne Stalinski uit De man in de klok

Dat experimenteren met perspectief deed Van Dam ook al in zijn boek Iemand in het bijzonder, dus de nieuwigheid is er wel een beetje vanaf, maar het maakt ook dit boek wel weer extra afwisselend. De drukke, kleurige en zwierige tekeningen van Anne Stalinski maken het boek ook extra aantrekkelijk. Kleine grapjes in haar illustraties voegen precies de juiste humoristische noot toe. Enige puntje: de tekeningen zijn niet heel gedetailleerd. Het boek heeft dan ook een hoog ‘Google-gehalte’: je wilt steeds opzoeken hoe de ontwerpen er in het echt uitzien. Grappig is wel dat als je de foto’s van bijvoorbeeld ‘de truttenschudder’ of ‘de regenjas’ eenmaal hebt gezien, je ziet dat de tekeningen wel goed herkenbaar zijn.

Dit boek over design is letterlijk interessant tot de laatste bladzijde, waarop ook nog aandacht is voor het ontwerp van het lettertype in dit boek. Ongetwijfeld zal dit boek kinderen kunnen inspireren om zelf prachtige dingen te gaan ontwerpen. Wie weet verschijnt er over een aantal decennia wel net zo’n mooi boek over hen!

Lestips

De verhalen in dit boek passen natuurlijk perfect bij projecten over uitvindingen en (Dutch) design. Voorlezen! Je hebt bovendien een boek tot je beschikking met een kant-en-klare lestips, of eigenlijk beter: doetips!

Lees ter inspiratie een passend ontwerpverhaal voor en geef kinderen vervolgens de opdracht die genoemd staat onder het kopje Aan de slag! Om je een idee te geven van de diverse mogelijkheden:

• Neem een voorwerp en verander het zo dat het een totaal andere functie krijgt (blz. 15)
• Ontwerp je eigen fiets. (blz. 35)
• Wat is volgens jou de toekomst van het platteland? Ontwerp je eigen landschap. (blz. 53)
• Zoek in je omgeving een ongebruikelijk materiaal en maak er iets bijzonders van (blz. 83)
• Maak van afvalplastic een nieuw voorwerp (blz. 107)

Waanzinnige podcast

Je kunt ook gebruikmaken van de lesbrief van de Waanzinnige podcast! In de lesbrief vind je een luisteropdracht, ga je met de klas in gesprek over het boek en het thema dat aan bod komt in de aflevering en sluit je de les af met een creatieve verwerking. Voor deze verwerking kun je op de website van de uitgever een ‘kleurplaat’ downloaden, die eigenlijk geen kleurplaat is, maar een blad met leuke plaatjes voor het maken van een kijkdoos!

Overigens grappig: Fien (11) jaar las het boek en bespreekt het dus in de Waanzinnige podcast en vindt het een boek voor 10+ en niet voor 7+ zoals de uitgever aangeeft. Dat snap ik wel! Dit is een ontzettend leuk boek voor groep 6/7/8; ik zeg: 9+ 🙂

Van Holkema & Warendorf, 2022