De speurders van morgen 2: De kunstroof

door Jeroen van Berckum

Sinds het Jonas’ opa gelukt was een werkende tijdmachine te bouwen, leeft hij één dag verder in de toekomst. Hij kan Jonas gelukkig nog wel berichten sturen vanuit de toekomst.

Nu stuurt hij Jonas en Maartje de boodschap dat er een museumroof gaat plaatsvinden. Ze zijn echter net te laat om de kunstroof te voorkomen. Aan de hand van raadsels, puzzels en een escaperoom moeten zij de wereldberoemde kunstwerken zien terug te krijgen. Gaat het hen lukken? En wie is die mysterieuze Van Gogh die achter de kunstroof zit?

Tweede deel in de serie De speurders van morgen. Je kunt het beste bij het begin beginnen, want deel 2 bevat veel spoilers voor het eerste boek De overval.

Recensie

©2022, Clavis Uitgeverij, illustratie van Marianne van der Walle uit De kunstroof

Dit boek is als een spannende rollercoaster! Als je er eenmaal aan begint, kun je simpelweg niet meer stoppen. Net als het eerste deel van deze serie is dit een verhaal met enorm veel vaart: met korte hoofdstukken met cliffhangers en letterlijk een race tegen de klok. Verder is het boek totaal anders! Maartje en Jonas zijn getuige van de inbraak in het museum en worden een soort spelers van ‘Van Gogh’: de dief die met een Van Gogh masker op allerlei opdrachten geeft. Zo moeten ze codes ontcijferen om te voorkomen dat een beroemd schilderij in vlammen opgaat of om een locatie te achterhalen, waar ze weer een volgende opdracht krijgen. Het doet denken aan de spannende actiescènes in films als Die hard en La casa de papel (maar dan een stuk onschuldiger natuurlijk), waarin een crimineel álles lijkt te kunnen volgen en precies heeft uitgedacht. 

Laten we een spel spelen. U en ik. De inzet: de vier meesterwerken die ik zojuist uit uw museum heb meegenomen. Hier zijn mijn regels. Regel een: neem geen contact op met de politie en anderen buiten het museum. Regel twee: volg alle aanwijzingen op die ik jullie geef. Jullie luisteren naar mij, niet andersom. Regel drie: voer de opdrachten uit die ik jullie geef. Doe dat binnen de opgegeven tijd. Regel vier: zorg dat jullie honderdduizend euro in een sporttas klaar hebben staan. (blz. 34)

Anders dan in het eerste boek is niet Jonas, maar Maartje de ik-persoon. Dat is leuk, want nu leer je haar wat beter kennen. Maartje is niet op haar mondje gevallen en niet altijd even aardig tegen Jonas. Maar dat beseft ze zelf ook wel, en daarin neemt ze jou als lezer in vertrouwen. Net als in het eerste deel valt op dat Maartje een stuk zelfverzekerder en dapperder overkomt dan Jonas. Toch blijkt nu ook dat dingen niet altijd zijn, zoals ze lijken, waarmee Jeroen van Berckum de jonge lezers heel subtiel een belangrijke les leert.

Ik leek wel zo’n detective uit een misdaadserie. Op tv zag het er altijd cool uit, maar zo voelde ik me totaal niet. Ik deed mijn best om niet te trillen. Ik wilde Jonas niet laten zien dat ik bang was. (blz. 15)

Het verhaal is ontzettend eigentijds. Jonas is veel bezig met geschiedenis en verhalen, maar Maartje snapt daar niets van. Zij is een influencer, die heel actief is op Insta. Jonas – die gewoon heerlijk zichzelf blijft en zich niets aantrekt van het commentaar van Maartje – biedt echter een belangrijk tegengeluid. Hij zet Maartje aan het denken met zijn zienswijze en hee… lijkt daar nou iets op te bloeien tussen die twee? Tegelijkertijd deelt ook Van Gogh alle gebeurtenissen in de media, wat goed laat zien hoeveel invloed je met filmpjes uit kunt oefenen. Wat voor spel speelt hij eigenlijk met hen?

Hoeveel mensen keken nu met ons mee? Hoe zag het er voor hen uit? Zaten ze gezellig met een zak chips en een glas cola op de bank? Waren wij niks anders dan dom vermaak voor hen? (blz. 139)

Tussen de puzzels door, die naar het einde steeds uitdagender worden (leuk!), krijg je ook nog wat informatie over kunst, al worden de meeste kunstenaars (zoals Rodin, Vermeer, Klimt, Escher) slechts kort bij naam genoemd. Maartje en Jonas zijn vooral bezig om uit de handen van de politie (toevallig Maartjes vader) te blijven en de opdrachten van Van Gogh op tijd uit te voeren. (Check, denk: Hunted of Jachtseizoen). Toch is dit verhaal meer dan alleen een spannend actieverhaal. Het gaat ook over de mensen achter hun maskers. Waarom doen mensen wat ze doen? Het verhaal daagt uit om verder te kijken dan een eerste indruk.

Al met al is dit echt een geweldig en verrassend verhaal, met een adembenemend slot waarin je alweer wordt klaargestoomd voor het volgende avontuur. Wat een cliffhanger!

Lestips

Dit boek is zoveel spannender en vol actie dan de buitenkant doet vermoeden! Zeker een boek om te promoten dus, want kinderen zullen het waarschijnlijk graag lezen. Het is echter wel slim om dan ook direct deel 1 te promoten, want ook al kun je dit boek volledig los van het eerste deel lezen, Maartje vat aan het begin van dit boek even samen wat er in het voorgaande deel is gebeurd, dus daarmee hoef je dat boek eigenlijk niet meer te lezen. Teveel spoilers!

Over dit boek kun je in ieder geval vertellen dat Maartje de ik-persoon is en dat zij en Jonas in dit boek horen dat er een museumroof gaat plaatsvinden. Je denkt dan automatisch dat ze die net als ‘de overval’ in het eerste boek proberen te voorkomen, maar dan is het dus leuk om te vertellen dat dit boek echt wel anders is. Ze zijn getuige van de roof en net te laat om de dief te pakken. Vervolgens gebeurt er dit:

‘U heeft een nieuw videobericht (…) uw eerste opdracht.’ (blz. 34)

Ik vermoed dat dat voldoende is om heel veel kinderen nieuwsgierig te maken naar dit verhaal!

Social media

Social media bepaalt tegenwoordig steeds meer hoe we ons gedragen, hoe we eruit (willen) zien en hoe we ons voelen. Althans, dat geldt zeker voor veel kinderen en jongeren. Maartje is zo’n jongere die zich erg druk maakt over hoe zij overkomt op mensen. Jonas is anders. In hoofdstuk 27 staat een ongelooflijk boeiend gesprek, met interessante vragen (blz. 90), die je uitstekend op het bord kunt zetten om met je klas over te praten. Als inleiding op die vraag kun je steeds een klein stukje voorlezen:

‘Je kunt toch ook gewoon op Insta komen? Misschien krijg je meer vrienden als je je wat normaler gedraagt, toffere kleren aantrekt en een keer naar de kapper gaat.’ (blz. 89)

Wie bepaalt eigenlijk wat normaal is? Vloggers? Filmsterren? 

Ook dit is een goede vraag, die niet alleen voor Maartje, maar waarschijnlijk voor alle influencers geldt.

‘Door al dit gedoe ben ik mijn vrijdagmiddag-post zelfs vergeten.’
Jonas keek me niet-begrijpend aan.
‘Ik plaats iedere vrijdag een foto op Insta,’ legde ik uit.
‘En nu vergaat de wereld?’ vroeg hij sarcastisch.

‘Wat zou er eigenlijk gebeuren als je een week geen foto op Insta plaatst?’

Ook deze stelling is interessant om over te praten:

‘Ik leef liever in verhalen over vroeger dan in een wereld waar ik er steeds mooi en stralend uit moet zien.’ (blz. 88/89)

Wat zou Jonas daarmee bedoelen?

Om de antwoorden van Jonas en Maartje te horen, kun je na je klassengesprek het hele gesprek tussen hen voorlezen:

Jonas ging op (…) met anderen deelt?’ (blz. 88 t/m 90)

Puzzelen

Dit boek staat echt boordevol uitdagende puzzels! In diverse hoofdstukken word je flink uitgedaagd. Erg leuk om actief met het boek bezig te zijn.

Reflectie

Jeroen van Berckum heeft een lesbrief gemaakt, waarin hij bij elk hoofdstuk een vraag stelt. De vragen zijn bedoeld om echt even goed na te denken over jezelf en de ander en zijn daarom ontzettend geschikt om klassikaal te bespreken. Zoals hij zelf ook zegt: zo leer je elkaar beter kennen en naar elkaar te luisteren. Misschien komen de kinderen in jouw klas, net als Jonas en Maartje, wel dichter tot elkaar. Mooi!

Lees ook:

Clavis Uitgeverij, 2022