De veer van de valk - Leesbevordering in de klas

De veer van de valk Cruz is eerstejaars leerling aan de Explorer Academy. Daar worden kinderen vanuit de hele wereld opgeleid tot buitengewone ‘Explorers’: wetenschappers die zorg dragen voor de natuur. In deel 1, Het Nebula-mysterie, ontdekte Cruz dat zijn familie vanuit het verleden een mysterieuze link heeft met een geheime afdeling van de National Geographic Society. Op het nippertje wist hij te ontsnappen aan een geheimzinnige vijand.

In dit boek gaat het avontuur van Cruz verder. Hij heeft een speciale opdracht, waar slechts enkele mensen van op de hoogte zijn. Met zijn beste vrienden speurt hij naar delen van een speciale formule, die verspreid over de hele wereld verstopt zijn. Zijn zoektocht voert hem naar het ijzige landschap van Scandinavië. Het wordt een levensgevaarlijke missie, waarbij duidelijk wordt dat hij niet iedereen kan vertrouwen…

Dit is het tweede deel van de zevendelige serie Explorer Academy die wordt uitgegeven door de (echte) National Geographic Society. Het (doorlopende) verhaal is geïnspireerd op de avonturen en ontdekkingen van echte National Geographic explorers.

Het boek is zelfstandig te lezen, want er wordt kort verteld wat er in deel 1 is gebeurd. Omdat het verhaal echter doorloopt, is het wel leuker om de serie vanaf het begin te lezen. Je mist ook wel wat informatie als je deel 1 niet gelezen hebt, waardoor dit boek een stuk ingewikkelder zal zijn.

Vertaald door H.C. Kaspersma.

Recensie

De reis van de explorers gaat beginnen! In het spannende eerste deel van deze serie werden Cruz en zijn klasgenoten voorbereid voor een missie op de Orion, een expeditieschip dat hen naar alle hoeken van de wereld kan brengen. Zonder dat zijn klasgenoten het weten, bepaalt Cruz grotendeels de route: hij volgt gecodeerde aanwijzingen om stukjes van een speciale formule te vinden. Net als in het eerste deel kan de lezer weer lekker meespeuren. Het boek staat vol coole puzzels en is superspannend! Er worden meerdere schurken geïntroduceerd waarvan tot aan het einde van het boek onduidelijk is, wie ze zijn – ook voor de lezer! Maar doordat de lezer wel meer weet dan Cruz (er zijn drie vijanden aan boord!), wordt het verhaal door de dreiging extra spannend.

De veer van de valk 2 Naast Cruz’ geheime missie, loopt ook zijn opleiding ‘gewoon’ door. In dit boek worden de explorers meegenomen naar het hoge noorden: de Orion vaart naar het koude Spitsbergen en naar IJsland. Er staat voorin het boek een plattegrond van de Orion, een waanzinnig groot schip met klaslokalen, een grote bibliotheek, laboratoria, een hydroponische tuin (?!) en zelfs een mini-GROT (zie deel 1!). De explorers volgen lessen over natuurbehoud, antropologie, wereldgeografie en journalistiek en dragen een supercool uniform met allerlei handige snufjes (James Bond is er niets bij). Op hun reis in dit deel bevrijden de kinderen een stel walvissen van visnetten, brengen ze een bezoek aan de Wereldzadenbank en onderzoeken ze de ernst van de smeltende gletsjers.

De veer van de valk 1 Behalve dat het boek vol staat met geweldige, futuristische technische snufjes, krijgt de lezer ook flink wat moeilijke woorden over zich heen (denk aan: bioluminescentielicht, transitorisch of sferocilinder). Toch is het verhaal zo beeldend en vlot geschreven dat je daar ook wel overheen kunt lezen. Het boek staat vol dialogen en kleurrijke illustraties. Soms wisselt het perspectief, wat overduidelijk is doordat de pagina’s zwart zijn en het lettertype anders is. Het verhaal wordt dan verteld vanuit het perspectief van de bad guys. Boeiend is dat er ook terug wordt geblikt naar deel 1, waardoor dat verhaal met terugwerkende kracht nóg spannender wordt!

Eigenlijk kun je het boek best vergelijken met een spannende James Bond-film: ook al weet je min of meer wat er gaat gebeuren (natúúrlijk gaan er dingen mis!), zit je toch op het puntje van je stoel omdat je wilt weten hoe het afloopt. Het verhaal leest echt als een spannende actiefilm! Alleen anders dan bij de meeste films: na dit deel is het verhaal nog lang niet afgelopen! Hoewel de missie voor een deel geslaagd is, zijn er nog heel veel raadsels op te lossen en moet Cruz nog veel meer stukjes van zijn speciale formule zien te vinden. En… er is ook nog íemand kwijt. Dit boek heeft een echt open einde, waardoor de lezer bijna niet zal kunnen wachten op deel 3! Wat een stoere serie is dit!

Lestips

Met een serie als dit kun je kinderen laten ervaren hoe spannend lezen kan zijn. Bij de serie zijn boektrailers gemaakt, die er uitzien als spannende actiefilms! Toen ik die van deel 1 liet zien in een klas, werd dan ook direct gevraagd: “Is hier ook een film van?!”. “Nee”, zei ik, “maar als je dit boek leest is het net alsof je midden in zo’n film zit!”

Ook de boektrailer van deel 2 is weer fantastisch gemaakt: met illustraties uit het boek én echte beelden. Het is ook precies wat deze serie zo bijzonder maakt: het combineert fantasie en de echte wereld op een heel boeiende manier. Achterin het boek staan niet voor niets een aantal pagina’s over ‘De waarheid achter dit verhaal’, waarin verteld wordt over onderzoek van échte ((volwassen) National Geographic Explorers.

Op zich kun je deze serie het beste promoten door deel 1 te introduceren (met de boektrailer en/of een voorleesfragment). Voor dit boek kun je dan volstaan met de boektrailer. Of lees bijv. dit korte fragment voor, over de aankomst op het schip en de nieuwe uniforms die de explorers krijgen:

‘Goedemiddag, explorers!’ Taryn (…) sprakeloos. Ook Cruz. (blz. 16 t/m 21)

Technologie / uitvindingen

Bovenstaand fragment is ook leuk om voor te lezen als je het hebt over technologische snufjes en/of de toekomst. Wat zal er straks allemaal mogelijk zijn? Wat denken de kinderen dat kán? Wat zouden ze zelf willen dat hun uniform zou kunnen?

Je kunt hier een creatieve opdracht aan koppelen: ontwerp een nieuw schooluniform met handige snufjes! Dat schooluniform moet dan natuurlijk vooral handig zijn voor in hun eigen klas – wat voor snufjes zou je dan in het uniform kunnen stoppen?

Een andere futuristische uitvinding die in dit boek besproken wordt, is de automatisch rijdende auto. (blz. 164/165) Het wordt hierdoor duidelijk dat het verhaal zich in de toekomst afspeelt, al zijn er wel al heel veel ontwikkelingen op dit gebied! Bekijk maar eens dit filmpje van Het Klokhuis over zelfrijdende auto’s.

Natuurbehoud

De serie Explorer Academy brengt allerlei milieuproblemen onder de aandacht. Zo vertelt dit deel over de afnemende biodiversiteit:

Wisten jullie dat er nog maar dertig gewassoorten zijn die vijfennegentig procent van de wereld voeden? (blz. 143)

Om goed te begrijpen, wat dit nu eigenlijk betekent, is het goed om dat even te bespreken met je klas! Gelukkig legt de wetenschapper in dit boek het ook al heel goed uit en vertelt hij dus ook over het belang van de Wereldvoedselbank in Spitsbergen. Het is erg interessant om hier meer over te lezen! Het is bijna onmogelijk om er binnen te komen, maar de explorers hebben geluk: zij mogen er rondkijken.

De explorers waren (…) al te lang. (blz. 141 t/m 143)

Op de bladzijden ervoor wordt nog meer over de geschiedenis van de Wereldzadenbank verteld en krijg je een goed beeld van hoe hij eruit ziet.

‘Daar! riep dr. Ishikawa (…) mee moeten gaan…’ (blz. 138 t/m 141)

Walvissen / Bijvangst

Het eerste probleem waar de explorers in dit verhaal over te horen krijgen, is het probleem van bijvangst: grote zeezoogdieren die onbedoeld verstrikt raken in visnetten en kabels. Het is een van de kwaliteiten van deze serie: kinderen die deze boeken lezen, worden zich bewust van dit soort (actuele) problemen en worden indirect aangespoord om hierover na te denken en er (in de toekomst) iets aan te doen.

‘Vanochtend ontving ik (…) hun herfsttrek beginnen. (blz. 88 t/m 91)

IJsland / smeltende gletsjers

Van dit verhaal leren kinderen ook heel veel over IJsland en het probleem van de smeltende gletsjers. (blz. 158 t/m 165)
Het is echter lastig om hier losse fragmenten van voor te lezen, omdat de speurtocht naar de formule een grote rol speelt in dit hoofdstuk.