Die zomer met Jente

door Enne Koens

Marie verhuist tegen haar zin naar een nieuwbouwwijk. Ze laat Zoë, haar BB en BZ (Beste Buurmeisje en Bijna Zus) achter, maar maakt op haar eerste dag in de polder al een nieuwe vriendin: Jente. Er volgt een zomer waarin ze elke dag zwemmen, logeren, jongens bespioneren, opgroeien… Met Jente zijn de dagen vol avontuur, maar soms ook gevaarlijk. Jente is roekeloos en af en toe zelfs gemeen. Langzaam maar zeker begint er iets te wringen in hun vriendschap…

Recensie

Het is een klein kindertrauma als je tijdens je basisschooltijd moet verhuizen naar een andere stad en daarbij je beste vriendin moet achterlaten. Maries’ wereld stort niet voor niets in. Maar terwijl ze loopt te mokken door de kale vinexwijk, ontmoet ze Jente. Jente is een meisje van haar leeftijd en zit vol spannende ideeën. Met Jente wordt Maries zomervakantie ineens een groot avontuur.

Alles was nieuw. De dag fonkelde in het ochtendlicht en Jente en ik rekten hem op tot het uiterste. Ik wist dat ik om negen uur ’s avonds thuis moest zijn, maar dat ging gewoon niet. We negeerden de schemering en wachtten net zo lang tot we zeker wisten dat we echt veel te laat waren en renden dan zo hard we konden naar huis om te gaan slapen, zodat het snel weer ochtend zou zijn.
Mijn moeder glimlachte als ik om een uur of tien ’s avonds het huis binnenstormde.
‘Ik ben zo blij dat je het naar je zin hebt,’ zei ze.
‘Ik ook,’ zei ik. Iets wat eerst afschuwelijk leek, bleek een nieuw avontuur. (blz. 29)

Enne Koens weet in prachtige zinnen perfect de sfeer neer te zetten van zo’n warme zomervakantie vol onverwachte avonturen en broeierige spanning. Met dit boek sluit Koens naadloos aan bij de belevingswereld van kinderen uit groep 7/8. Het kost weinig moeite om je in te leven in de ik-persoon – Marie – en te begrijpen waarom ze het zo leuk vindt om tijd door te brengen met Jente. Toch wordt ook al snel duidelijk dat Jente niet de makkelijkste is om mee om te gaan. De proloog geeft al een onheilspellende blik in de toekomst, maar ook gedurende het verhaal wordt er af en toe vooruitgeblikt:

‘Nog vijf weken,’ zei ik.
‘En dan?’ vroeg ze.
‘Dan begint school,’ zei ik.
‘Ik haat school.’
Ze trok met haar lip en fronste en ik begreep dat ze het meende, al kon ik me toen nog niet voorstellen hoe erg ze dat meende. (blz. 28)

Gedurende het verhaal wordt er op die manier een onderhuidse spanning opgewekt, die gevoed wordt door driftbuien van Jente en nare, gemene opmerkingen die terloops beginnen te vallen. Van die opmerkingen waarvan je als vriendin niet snapt waarom iemand zoiets zou zeggen. En dat is precies wat Marie ook denkt: ‘Waarom deed Jente zo?’ Haar impulsiviteit maakt haar tot een spannende vriendin, maar helaas is ze daardoor ook onberekenbaar. Langzaam begint duidelijk te worden dat Jente misschien toch niet zo’n fijne vriendin is… Anderzijds merkt Marie ook dat haar vriendschap met haar beste vriendin Zoë is veranderd, nu ze niet meer bij elkaar in de buurt wonen en er ineens een ander meisje is dat misschien wel spannender is om mee om te gaan.

Het is prachtig en ontroerend om te lezen hoe Marie hierin haar standpunt probeert te vinden. Wat een fantastisch stoere, integere dame heeft Koens van haar gemaakt. Echt een ongelooflijk waardevol boek; het laat kinderen heel goed zien hoe ingewikkeld vriendschap kan zijn en hoe moeilijk het is om afstand van iemand te nemen als de vriendschap toch niet blijkt te zijn, zoals hij zou moeten zijn. Zonder dat het boek zwaar wordt, schrijft Koens over een behoorlijk ingewikkeld en moeilijk thema. Thema’s als vertrouwen, verdriet en verlies komen in dit boek op een heel natuurlijke manier ter sprake. Dat dit boek trouwens over meiden gaat, betekent niet dat dit geen boek voor jongens is. Vriendschap is universeel en de manier waarop de vriendschap in dit verhaal wringt, kan voor jongens ook heel herkenbaar zijn. Een heel mooi boek voor in de bovenbouw dus, dat ook menig volwassene zal raken.

Lestips

Eigenlijk is élk boek van Enne Koens een mooi voorleesboek, want ze schrijft met zulke mooie taal en weet zich zo goed in te leven in de belevingswereld van kinderen, dat het bijna onmogelijk is om niet geraakt te worden door haar boeken. Dit is ook weer een prachtig boek om voor te lezen, want het sluiten van vriendschappen is iets waar elk kind mee te maken krijgt. In dit geval moet de hoofdpersoon nieuwe vriendschappen sluiten, omdat ze net is verhuisd, maar kinderen die naar de middelbare school gaan, komen eigenlijk in precies dezelfde situatie terecht. Een heel mooi, waardevol verhaal dus, dat kinderen absoluut aan het denken zal zetten over vriendschap, vertrouwen en voor jezelf opkomen. Het is zo’n boek waar je nog lang over kunt napraten als je het gelezen hebt.

Lees je het boek niet zelf voor, maar wil je het wel promoten? Dan kun je eigenlijk gewoon de proloog voorlezen – die zet meteen heel veel spanning neer en zorgt ervoor dat je wel verder wilt lezen! Het is wel handig om eerst de samenvatting op de achterkant van het boek voor te lezen, zodat kinderen weten waar de proloog mee te maken heeft.

Vriendschap

Het hele boek gaat over (veranderende) vriendschappen, maar in dit korte fragment vraagt Marie zich letterlijk af hoe het gaat met vriendschap als je verder uit elkaar woont. Het kan een mooie aanleiding zijn om het met je klas te hebben over veranderende vriendschappen – niet alleen als je letterlijk verder uit elkaar woont (zoals bij een verhuizing), maar ook als je verder uit elkaar bent, doordat je naar een andere (middelbare) school gaat.

Was dit hoe (…) vriendinnen meer was? (blz. 94)

Als je het hele boek voorleest, plan dan ook zeker nog extra tijd in om het verhaal na te bespreken. Vraag je klas bijvoorbeeld waarom zij denken dat de vriendschap tussen Jente en Marie niet goed werkte. Je kunt het echter ook omdraaien: wanneer werkt een vriendschap wél? Wat ging er fout in dit verhaal en hoe zou het wel moeten zijn? Het is een mooie aanleiding om het te hebben over ‘gelijkwaardige relaties’: wellicht een wat ingewikkeld begrip, maar wel belangrijk!

Schrijver in de klas

Wil je van de schrijfster zelf horen hoe zij vriendschap heeft ervaren als kind? Of wil je weten waar ze haar inspiratie voor dit boek vandaan heeft gehaald? Dan kun je haar uitnodigen in de klas voor een schrijversbezoek. Via De Schrijverscentrale kun je haar boeken.

Maar… een andere manier om haar te horen praten over dit boek is door het luisteren naar de Grote Vriendelijke Podcast. Enne Koens was in mei 2019 te gast en sprak over haar boek. Je kunt de aflevering hier terugluisteren.

Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 2019