Dit ga je niet geloven - Leesbevordering in de klas

Dit ga je niet geloven: op school haalt iemand verschrikkelijke streken uit met juf Martin! Timon is vastbesloten de boosdoener te ontmaskeren. Wie doet er nu zoiets en vooral… waarom?

Daarnaast probeert hij te ontdekken waarom Veronica’s oma ineens gestopt is met praten en eten. Heeft het met haar verleden als bootvluchteling te maken? En… lukt het hem om de waarheid boven water te krijgen, voordat het te laat is?

Vertaald door Anneke Bok.

Recensie

Als je het boek De jongen onder water hebt gelezen, dan snap je meteen waarom Timon op de eerste bladzijde zegt dat het niet te geloven is dat Veronica Chang NIET met lof is geslaagd voor piano Niveau 5. Maar mocht je de hoofdpersonen Timon en Veronica nog niet kennen uit dat boek, dan geeft dat ook niet, want Timon legt precies uit wat voor type Veronica is: ultraslim; ‘Marcus Breen noemt haar Siri’. Ondanks dat dit een vervolg is op het boek De jongen onder water, is het voor dit verhaal niet nodig dat je dat eerste boek gelezen hebt. Sterker nog: ondanks kleine verwijzingen naar dat eerste boek, wordt juist zo min mogelijk van dat verhaal onthuld.

Behalve Veronica’s ‘falen’ kan Timon nog meer niet geloven: dat iemand het in zijn hoofd haalt om nare streken uit te halen met juf Martin. Juf Martin is zo’n juf die voor elk kind een eigen, persoonlijke begroeting heeft en elk kind waardeert om wie hij/zij is. Samen met een paar klasgenoten probeert Timon dan ook te achterhalen wie er achter deze vreselijke acties zit.

Alleen Veronica doet daar niet zo actief aan mee: zij heeft een ander probleem om op te lossen. Nanai, haar oma, is plotseling gestopt met eten. Timon bedenkt dat dat iets te maken moet hebben met haar verleden – ze is ooit als bootvluchteling in Engeland aangekomen. Hij is vastbesloten uit te zoeken wat er is gebeurd, dat Nanai zich ineens zo anders gedraagt. Een hoop mysterie dus in het verhaal en het wordt pas helemaal aan het einde van het boek duidelijk hoe alles in elkaar steekt.

Timon is een aardige jongen die op zeer vermakelijke wijze lekker doorbabbelt over van alles en nog wat, al is het daardoor soms wel wat onduidelijk waar het verhaal naartoe gaat. De vertelwijze past heel goed bij kinderen: hoofdletters midden in een zin voor extra nadruk of slechts één zin per bladzijde om de spanning op te voeren. Het verhaal zit vol humor, soms zelfs echte moppen en slapstick! Maar er zitten ook aardig wat grappen in die eerder volwassenen zullen aanspreken dan kinderen, omdat kinderen deze gewoonweg niet zullen oppikken (zo zegt Timon dat Oorlog en vrede van Tolstoj ‘vast niet zo goed is als Meneer Gom‘ en staan er terugkerende (hilarische) grapjes in over meneer Uber).

Het feit dat Timon veel volwassen zaken niet snel doorheeft, geeft het boek wel een humoristische, dubbele laag voor volwassen (voor)lezers. Het blijkt ook uit het verhaal dat Timon nog maar in groep 5 zit – hij ís dus ook gewoon nog behoorlijk naïef. Toch voelt hij anderen wel goed aan. Met name in zijn onderzoek naar de oorzaak van Nanai’s hongerstaking blijken zijn voelsprieten goed te werken. Hij leert veel over de Vietnamees-Chinese bootvluchtelingen en weet wijze, filosofische linken naar het heden te leggen. Mooi, maar soms wel een beetje ongeloofwaardig voor zijn personage.

Hoe het verhaal uiteindelijk afloopt, ga je daadwerkelijk (bijna) niet geloven. Het is knap hoe allerlei verhaallijnen samenkomen, maar of het ook echt heel waarschijnlijk is… Al met al zitten er flink wat onevenwichtigheden in het verhaal, maar vermakelijk is het wel. Het leest prettig weg en is niet alleen grappig, maar ook lekker geheimzinnig. Als lezer ga je als vanzelf meedenken met Timon en het verhaal voelt als een grote puzzel die moet worden opgelost. Daarnaast laat het verhaal je ook nog stilstaan bij de ervaringen van vluchtelingen. Een bijzondere combinatie!

Lestips

Als je het boek wilt promoten, kun je allereerst de achterkant voorlezen. Die zegt echter ook nog niet zo heel erg veel. Vooral het laatste stukje kun je dan verduidelijken met een voorleesfragment. Vanaf dit fragment wordt het verhaal ook pas écht interessant (mysterie!):

‘Ze wil helemaal niets (…) ‘Laat me met rust.’ (blz. 110 t/m 115)

Let op: in dit fragment zul je zien dat het woord artisjokken iets kleiner gedrukt staat dan de rest. Dat heeft een reden: Timon háát artisjokken en op deze manier ga je dat dus vanzelf anders uitspreken!

Spellen / Scrabble

Het hele boek is eigenlijk één grote puzzel, maar tussendoor speelt Timon ook nog een spelletje Scrabble, waarbij hij dus eigenlijk ook nog met letters moet puzzelen. Dat is NIET Timons hobby.

‘We kunnen gaan scrabbelen,’ stelde Veronica voor.
‘Ja, of we kunnen ons van kant maken. Is dat wat?’
‘Wát?’ zei Veronica verbaasd. ‘Vind je scrabble niet leuk?’
Jij wél dan? Het is zo SAAI als de pest. Woorden? Spelling? Net of je op school bent.’
‘Vind je school dan niet leuk?’ vroeg ze, al even stomverbaasd.
Ik reageerde niet. Het leek me zinloos. (blz. 183/184)

Omdat hij bevriend is met Veronica, gaat hij voor haar tóch scrabbelen en dan blijkt hij er ineens SUPERgoed in te zijn! Het is echt fantastisch om dit – als leerkracht – te beseffen: dit is precies hoe woordenschat werkt! Timon legt het ene moeilijke woord na het andere, omdat die woorden in zijn belevingswereld en interessegebied vallen. Het is een prachtig voorbeeld van hoe ‘moeilijke woorden’ relatief kunnen zijn. Wat moeilijk is voor de een, is dat niet voor de ander.

Het is een leuk testje om met je klas te doen: Timon laat de lezer namelijk zelf meepuzzelen: ‘Kijk eens of jij het woord ook ziet. TOE DAN!’ (blz. 186/187)

Begin met voorlezen bij het bovenstaande fragment (op blz. 183) en lees door t/m blz. 191. Tussendoor kun je de letters die Timon op zijn plankje heeft staan natuurlijk op het digibord schrijven.

Chinees Nieuwjaar / Chinese cultuur

Veronica gaat met haar ouders altijd naar Chinatown in Londen om het Chinees Nieuwjaar te vieren. Timon gaat dit jaar mee en dat levert een totaal nieuwe belevenis voor hem op. Het wordt mooi beschreven in dit fragment en laat goed zien hoe goed culturen kunnen mixen.

‘niet teveel eten, hoor (…) van die mengeling. (blz. 210 t/m 216)

Ook eet Timon voor het eerst écht Chinees eten (dus geen bami/nasi, maar dimsum):

‘Wat gaan we eten? (…) trots op mezelf. (blz. 218 t/m 222)

Bootvluchtelingen

Veronica Chang is Chinees, maar haar oma vluchtte ooit uit Vietnam. Dat komt doordat ze deel uitmaakte van de Hoa, Vietnamese Chinezen.
Ook hier leert Timon heel veel over in dit verhaal, maar vooral leert hij over hoe het moet zijn geweest om te vluchten. Hij legt zelf de link naar het heden – een wrange gedachte…

En toen viel me nog iets anders in: iets wat ik op het nieuws had gezien over Libië en Italië, mensen die probeerden te vluchten over zee. Maar dat kon toch niet net zo vreselijk zijn? Dat zou niemand toch meer laten gebeuren, niet vandaag de dag, wetend dat het al eerder was voorgekomen? (blz. 226)

Kortom: als je hier iets over voorleest, heb je mooi stof tot nadenken voor de klas.

Om de hoek was (…) we het wel, toch? (blz. 224 t/m 230)

Er is trouwens nog een kinderboek over bootvluchtelingen uit Vietnam: Verdronken geheimen van Hajo Visscher.

Fantastische leerkracht

Als kinderen zich niet zo goed kunnen voorstellen wat voor type juf Martin is, dan helpt het misschien om dit filmpje te laten zien. Hierin zie je ook een leerkracht die voor elk kind in de klas een persoonlijke begroeting heeft. Fan-tas-tisch! Leuke challenge voor jezelf? 🙂