De gevangenisfamilie van Perry T. Cook

door Leslie Connor

Perry woont al zijn hele leven in Blue River, de gevangenis waar zijn moeder haar straf uitzit. Perry ziet de gevangenis als zijn thuis en de bewoners als zijn familie.

Wanneer zijn moeder bijna vrijkomt, haalt openbaar aanklager Thomas VanLeer Perry plotseling weg uit de gevangenis – weg bij zijn moeder – en neemt hem bij zich in huis. Buiten de poort ontdekt Perry dat VanLeer de vrijlating van zijn moeder vertraagt. Dat laat hij niet op zich zitten. Met de hulp van zijn vriendin Zoey en de schoolbibliothecaresse weet Perry weer de gevangenis binnen te komen. Daar verzamelt hij de verhalen van de bewoners én van zijn moeder. Verhalen die toch weer anders zijn dan hij dacht.

Recensie

Eigenlijk bestaat dit boek uit meerdere verhalen. Allereerst is er natuurlijk het verhaal van Perry T. Cook: een jongen die is opgegroeid in de gevangenis. Een heel bijzondere situatie, die in het echt eigenlijk ook niet bestaat (weliswaar zijn er gevangenissen met crèches voor kleintjes, maar – zo schrijft de auteur ook in haar nawoord – een jongen van elf die in een gevangenis woont, is niet reëel). Openbaar aanklager Thomas VanLeer vindt het dan ook echt niet kunnen: een kind dat opgroeit in de gevangenis! Dit is de reden dat hij hem weghaalt en bij hem in huis laat wonen: hij gunt Perry een ‘normale’ jeugd. Dat Perry de gevangenis echter als zijn thuis ziet, wordt maar al te duidelijk als hij in zijn verhaal (dat in de ik-persoon wordt verteld) vertelt dat hij ‘naar huis’ gaat als hij zijn moeder bezoekt. Als lezer word je hierdoor flink aan het denken gezet: wat is in deze situatie het beste? Dat Perry bij zijn moeder en ‘zijn familie’ kan blijven of dat hij opgroeit buiten de gevangenismuren? Het is heel ontroerend om te lezen hoe ontheemd Perry zich voelt doordat hij uit zijn vertrouwde situatie is gehaald. Het maakt duidelijk hoe complex pleegzorg is.

Wat natuurlijk meespeelt, is dat de gevangenen in Blue River geen écht gevaarlijke criminelen zijn. Het zijn mensen die ernstige fouten hebben gemaakt, maar het zijn geen moordenaars, verkrachters of ontvoerders. Dat is een ander duidelijk verhaal dat dit boek vertelt: dat gevangenen ook mensen zijn. Mensen met een verhaal. Perry gaat voor een schoolopdracht gevangenen interviewen en dat maakt dit boek heel interessant: verschillende gevangenen vertellen waarom ze in de gevangenis terecht zijn gekomen. Dit geeft een heel ander beeld van gevangenen dan kinderen waarschijnlijk hebben – een iets te rooskleurig beeld zelfs misschien, want de gevangenen in Blue River zijn wel héél aardig. De mensen die bewust iets fout hebben gedaan, komen in het boek niet aan het woord.

Tenslotte gaat het boek over het verhaal van de moeder van Perry – enkele hoofdstukken zijn zelfs vanuit haar perspectief geschreven. Zij vertelt ook aan Perry waarom zij in de gevangenis terecht is gekomen en dan blijkt dat haar verhaal rammelt… Perry gaat op onderzoek uit: is zijn moeder echt wel schuldig? Wat is er nu daadwerkelijk gebeurd? Dit onderdeel van het verhaal voegt spanning toe aan het boek en zorgt ervoor dat je wilt blijven lezen!

Alle verhalen samen leveren een ontzettend boeiend boek op. Het boek – van 327 pagina’s – is eigenlijk nog niet dik genoeg, want je zou nog veel meer gevangenisverhalen willen horen! En hoe zou het verder gaan met Perry en zijn moeder? En met de andere gevangenen? Het verhaal zal kinderen zeker aan het denken zetten over goed en slecht, schuld en onschuld. De personages doen in ieder geval precies wat de schrijfster voor ogen had: een plekje in je hart veroveren.

Lestips

Hoewel dit een heel bijzonder en fijn leesboek is, komt het als ‘losstaand’ voorleesboek waarschijnlijk iets minder goed uit de verf door de trage spanningsopbouw. Hoewel het verhaal is opgebouwd uit veel korte hoofdstukken, gebeurt er in de eerste hoofdstukken niet bijzonder veel. Het is de vraag of je daarmee de aandacht van de klas vast kunt houden. (Proberen kan altijd natuurlijk!)

Een fragment dat je kunt gebruiken om het boek te promoten, staat dan ook pas in hoofdstuk 30. In dit fragment woont Perry al bij Thomas VanLeer en bedenkt hij een plannetje om vaker naar Blue River – de gevangenis – te gaan. Vertel voordat je het fragment voorleest, eerst iets over de situatie waarin Perry is opgegroeid: dat hij zijn hele leven in de gevangenis Blue River heeft gewoond.

Ik stap de (…) ‘We zullen zien.’ (blz. 115 t/m 119)

In het fragment zegt Perry op een gegeven moment: ‘Dat hebben we thuis niet.’ Hebben de kinderen in de gaten dat hij daarmee de gevangenis bedoelt?

Mocht je het met de klas uitgebreider over gevangenissen hebben, dan is dit natuurlijk wel een heel interessant voorleesboek, omdat het onderwerp dan veel meer betekenis krijgt. Veel kinderen zullen een heel ander beeld hebben bij gevangenissen dan in dit boek wordt geschetst:

Voor jezelf is het ook erg interessant om eens naar deze documentaire te kijken: over de discussie of vrouwen baby’s mogen opvoeden in de gevangenis. Sommige mensen (zoals ook Thomas VanLeer in het boek) vinden dat vrouwen hun straf niet goed uitzitten, als ze hun baby’s (of kinderen) bij zich mogen houden. Onderdeel van de straf is immers het afgesloten zijn van je familie. Tegelijkertijd kun je je ook afvragen of het goed is voor baby’s (kinderen) om op te groeien in een gevangenis. Een heel interessante discussie! En als je daarna dit boek voorleest, weet ik zeker dat het wél zal boeien.

De documentaire is in het Engels en behoorlijk schokkend qua informatie, dus niet geschikt voor kinderen. In tegenstelling tot in het boek krijg je hier wel verhalen te horen over vrouwen die hun eigen kinderen hebben vermoord…

Om kinderen te laten zien hoe een gevangenis (in Nederland) er vanbinnen uitziet, kun je met de klas naar een filmpje van het Klokhuis kijken.

Uitgeverij Lemniscaat, 2017