Het boek van Jongen

door Catherine Gilbert Murdock

Een mysterie. Een wonder. Een onvergetelijk avontuur.

Frankrijk, 1350. Jongen wordt de knecht van de mysterieuze pelgrim Secundus, die bezig is aan een voettocht naar Rome. Onderweg moeten ze een aantal heilige voorwerpen zien te verzamelen. Hun opdracht is moeilijk en de reis vol gevaar. Ze krijgen te maken met vijandige ridders en struikrovers, met verraad en bedrog. En wat is toch het duistere geheim dat Secundus verbergt? Is zijn zoektocht wel zo onschuldig?

Vertaald door Esther Ottens.

Recensie

Het eerste wat opvalt aan dit boek is de prachtige, sfeervolle cover en het bijzondere formaat dat heel fijn in de hand ligt. Het verhaal is opgebouwd in vier delen en neemt je direct mee terug in de tijd: naar Frankrijk in het heilige jaar 1350, toen honderdduizenden pelgrims op bedevaart gingen naar Rome. Het was een tijd waarin de pest net vele slachtoffers had gemaakt en zonden en gebeden de gedachten van mensen beheersten. Religieuze termen en ongebruikelijke woorden vliegen je in dit boek dan ook om de oren en voor iemand die niets van het christelijke geloof weet, kan dit boek behoorlijk lastig zijn…

Dit verhaal begint, net als een ander, met een appel. (blz. 11)

Het verhaal wordt verteld door Jongen. Hij wordt aangesproken door een pelgrim, die wil dat hij met hem meegaat op bedevaart.

Ik ben op zoek, Jongen. Op zoek naar zeven voorwerpen. Zeven relieken, kostbaarder dan wat ook in deze wereld. Zeven relieken die me zullen redden. (blz. 31)

©2020, Querido, illustratie van Ian Schoenherr in Het boek van Jongen

De pelgrim, Secundus, is onbetrouwbaar en onaardig – gevaarlijk – maar neemt het wel op voor Jongen, die vanwege zijn bochel flink getreiterd wordt. Maar er is iets heel vreemds met Secundus: hij ruikt naar verrotting en kan de relieken niet aanraken. Klopt het überhaupt wel wat hij vertelt over die relieken? Als Jongen echter hoort dat Secundus onderweg is naar Rome, wil hij zeker met hem mee en dan wordt duidelijk dat er ook met Jongen iets merkwaardigs is…

Ik zei niet ‘Ik moet naar Rome om van mijn bochel af te komen.’ Ik zei niet ‘Ik zal u de waarheid vertellen, meester: ik ben een monster, geen jongen.’
En dus was ik een liegbeest. Een liegend monster op weg naar Rome. Zondige ik. (blz. 74)

Al die geheimzinnigheid zorgt ervoor dat je wel door wilt lezen! Maar om het verhaal goed te volgen, moet je goed verbanden kunnen leggen en is een flinke woordenschat nodig. Dit is duidelijk een verhaal voor goede, ervaren lezers.

Het boek geeft een mooi tijdsbeeld van de late middeleeuwen en neemt je mee op reis door Frankrijk (achterin het boek staat een kaart). Interessant is ook dat het verhaal vertelt over het verval van Rome. Toch moet je dit boek niet zien als een puur historisch verhaal – daarvoor bevat het te veel fantasie. Dit boek zal het best tot zijn recht komen als de lezer al flink wat voorkennis heeft van het christelijke geloof en het verhaal in de juiste tijd kan plaatsen. En terwijl de mysterieuze zaken zich opstapelen, wordt steeds duidelijk hoe wonderlijk dit verhaal is…

Lestips

Voor de meeste basisschoolleerlingen zal het echt een brug te ver zijn om dit boek zelfstandig te lezen: ontzettend pittig taalgebruik, zoveel religieuze termen… Het is een boek dat op de middelbare school waarschijnlijk beter tot zijn recht zal komen.

Toch past het verhaal wel heel mooi binnen de context van de middeleeuwen en als thematisch voorleesboek zou dit verhaal wel heel geschikt kunnen zijn. Het levendige tijdsbeeld dat geschetst wordt, is ontzettend interessant en vertelt veel over de levenswijze tijdens de late middeleeuwen. Het christelijke geloof beheerste in die tijd alles!

Toch was een woordenlijst achterin het boek misschien wel fijn geweest, want als je niet weet wat zondaars, aflaten, relieken zijn, wordt het toch allemaal wat lastig te volgen. Ook de woorden ransel, bochel, vroom of voord (die moest ik zelf ook even opzoeken!) zijn niet heel bekend.

Kortom: dit boek kan wel wat scaffolding gebruiken! Meer informatie hierover vind je in een blog van Anneke Smits en Erna van Koeven. Zij gaan in hun artikel in op scaffolding met ICT, maar je kunt voorkennis ook activeren met behulp van andere boeken.

Twee tips die goed bij dit onderwerp aansluiten en waarin meerdere begrippen uit dit boek (waaronder relieken) terug te vinden zijn:

Em. Querido’s Uitgeverij, 2020