Het bromvliegeffect junior

door Eva van den Broek, Tim den Heijer

Kleine dingen die STIEKEM bepalen WAT JIJ DOET

Hoe ouder je wordt, hoe meer je zelf mag beslissen. Je krijgt bijvoorbeeld een eigen telefoon of tablet. Of zakgeld waarmee je met vrienden naar het winkelcentrum of de kermis mag. Steeds vaker ga je zélf beslissen wat je koopt, eet, downloadt en liket. Maar wacht. Beslis je écht zelf? Of word je stiekem gestuurd?

Winkels, apps en bedrijven zetten de slimste trucs in om jou te laten doen wat zij willen. Soms komen jongeren daardoor zelfs in de problemen. Maar dat hoeft niet!

Trucs die jou ongemerkt laten doen wat een ander wil, noemen we bromvliegen. Waarom? Dat vertellen we binnenin, want het is een goor verhaal.* In dit boek verklappen we heel veel van die trucs aan jou. Zodat jij ze kan herkennen, vermijden en – heel af en toe – zélf kan gebruiken op je ouders, vrienden of leraar.

* dit is dus zo’n truc, had je het door?

Recensie

De titel van dit boek heeft wat uitleg nodig. Maar als ik nou zeg: een vliegje in een urinoir? Gaat er dan al een lampje branden? De schrijvers van dit boek leggen het haarfijn uit: een bromvlieg is een soort influencer! Het bromvliegeffect zorgt ervoor dat je dingen doet, zonder te beseffen waarom je dat eigenlijk doet. Maar andere mensen hebben daar vaak wél heel goed over nagedacht… en daarvan maken Eva – gedragswetenschapper – en Tim – reclamemaker – je in dit boek heel bewust.

©2023 Van Goor, illustratie van familie De Kort uit Het bromvliegeffect junior

Wat een fantastisch boek voor kinderen dus; wat een eyeopeners! (Ook voor volwassen lezers trouwens, maar zij kunnen nog wat verder de diepte in met de volwassen versie van dit boek: Het bromvliegeffect). Eva en Tim nemen je mee naar ‘Bromvliegland’, waar je kennismaakt met allerlei soorten bromvliegen: de luie vlieg, de meedoevlieg, de aantrekkingsvlieg, de bedriegvlieg, de tijdvlieg, de pijnvlieg en de beloonvlieg. Klinkt wat vaag, maar met de voorbeelden die bij elke bromvlieg gegeven worden, snap je metéén wat ze bedoelen. En dat is soms behoorlijk confronterend!

Huiswerk maken terwijl je een filmpje kijkt, waarom niet? Helaas: je hersens halen een goocheltruc uit. Ze schakelen zó snel heen en weer tussen huiswerk en filmpje, dat het voor jou lijkt alsof het tegelijk gebeurt. Knap!
Maar het kost je wel heel veel denkkracht. Dus doe je je huiswerk slechter én mis je de beste grap in het filmpje. ‘Multitasken’ is dus ook weer zo’n illusie van je brein. Eén die in het verkeer heel gevaarlijk is. Appen en uitkijken kan écht niet tegelijk, maar de bedriegvlieg geeft je het gevoel dat het prima gaat. (blz. 82)

©2023 Van Goor, illustratie van familie De Kort uit Het bromvliegeffect junior

Dit boek maakt je niet alleen bewust van de werking van je hersenen en je eigen gedrag, maar ook van de manier waarop winkels en bedrijven jou proberen te beïnvloeden. Daarvoor staan diverse waarschuwingen in het boek, maar ook tests en ‘vliegenmeppers’: aandachtspunten waardoor jij nooit meer in zo’n bromvliegtruc trapt.

Het geheel is zeer vrolijk geïllustreerd door de familie De Kort, waardoor er zeer diverse tekenstijlen in het boek staan: niet alleen de hilarische, herkenbare cartoons van Hein de Kort, maar ook kleurige illustraties van Marijke van Oostrum, Stella de Kort en Sophie de Kort.

©2023 Van Goor, illustratie van familie De Kort uit Het bromvliegeffect junior

Eigenlijk is dit gewoon een must-read! In deze tijd, waarin social media jongeren continu proberen te beïnvloeden en de groepsdruk enorm hoog is, is het extra belangrijk dat kinderen de werking van dit soort beïnvloedingsmechanismes gaan herkennen. Soms kun je er trouwens ook nog heel mooi zelf gebruik van maken. Want naast het herkénnen van allerlei reclame- en marketingtrucs, leren Eva en Tim je ook diverse trucs die je zelf kunt gebruiken! Maar welke dát zijn…? Daarvoor moet je het boek zelf maar lezen!*

* dat dus 😉

Lestips

In het boek staan al heel erg veel leuke opdrachten en interessante teksten, waarmee je zo aan de slag kunt gaan in de klas… maar er is ook nog een fantastische lesbrief bij het boek gemaakt! Deze kun je downloaden op de website van de uitgever.

Je kunt de lesbrief gebruiken nadat je leerlingen het boek gelezen hebben (door ze bijv. een werkblad te laten maken of over het boek te praten), maar ook vooraf en tijdens het (voor)lezen. Er zijn opdrachten die verder gaan op de tekst, maar bijvoorbeeld ook gespreksstarters om meer de diepte in te gaan.

Het lijkt me duidelijk dat dit een perfect boek is om te gebruiken bij projecten over mediawijsheid, maar ook in projecten over leren (hoe werken je hersenen) of juist in een les over sociaal gedrag en het maken van keuzes.

Van Goor, 2023