Het DNA-mysterie

door Tanja de Jonge

Ruben wordt op Schiphol tegengehouden door de douane: eerder die dag heeft iemand anders ingecheckt die sprekend op hem lijkt.
Jaimy ontdekt na de plotselinge dood van zijn moeder dat hij familie heeft waar hij niets van weet.
Annefleur vindt foto’s van een jongen die wel haar broer móét zijn.

Hoe zijn deze drie jongeren met elkaar verbonden? Ze gaan op zoek naar de waarheid, maar wie kunnen ze vertrouwen?

Recensie

Wow. Wat een heftig begin van dit boek: Jaimy hoort de klap van een verschrikkelijk ongeluk – Wie zo’n klap maakte was klaar met leven – en ziet dan de auto van zijn moeder, volledig in de kreukels …  Veel tijd en ruimte voor rouw is er echter niet, want Jaimy komt terecht in een bizarre rollercoaster, die schrijfster Tanja de Jonge heel geloofwaardig heeft uitgewerkt. Het verhaal speelt zich af in de nabije toekomst: 2029.

De 15-jarige Schotse Jaimy komt erachter dat zijn moeder nog een hele familie in Nederland heeft wonen. En niet alleen hij wist niet van hun bestaan … zij wisten ook niets over hem! Waarom heeft zijn moeder hem geheim gehouden? Als hij vervolgens met zijn tante mee naar Nederland gaat, gebeurt er nog iets vreemds: later die dag wordt Ruben bij de douane op Schiphol tegengehouden omdat hij sprékend op Jaimy blijkt te lijken. Ze hebben alleen een iets andere huidskleur en een andere kleur ogen. Hoe kán dat?

Ruben zakte neer op de rand van zijn bed. Hij vergat adem te halen. Als iemand hem zou zeggen dat dit een foto van hemzelf was, zou het geloven. (…) Ongelofelijk. Wat leek die jongen op hem! Alleen, hij was het niet. (blz. 62/63)

De verhalen van Ruben en Jaimy wisselen elkaar in het boek af, maar er is nóg een verhaallijn: die van Annefleur. Haar ouders zijn eigenaar van het bedrijf CasgenX, een bedrijf dat doe-het-zelfpakketten verkocht waarmee mensen thuis konden experimenteren met genetische manipulatie. In hun archief vindt ze foto’s van ene Bastiaan. Een jongen in een rolstoel, die heel erg op haar vader en broer Jurriaan lijkt. Wie is hij?!

… misschien was hij geen broer van haar, maar een neef of een achterneef. Dat moest ze gaan uitzoeken. Wie dit ook was, hij was familie van haar, daarvan was Annefleur overtuigd. Ze zou dit tot op de bodem gaan uitzoeken. (blz. 20)

Zo ontvouwt zich een zeer mysterieus en ontzettend spannend verhaal over drie jongeren die er alles aan doen om erachter te komen wie de drie jongens zijn en hoe zij met elkaar verbonden zijn. De hoofdstukken wisselen steeds van perspectief. Dat is steeds even schakelen voor de lezer, maar doordat het verhaal niet in de ik-vorm is geschreven, is het altijd direct duidelijk over wie het hoofdstuk gaat. Toch is dit door de complexiteit in opbouw, de leeftijd van de hoofdpersonen en het thema niet voor niets een 12+ boek. Het is bovendien wel handig als de lezer al iets weet over DNA, genetische manipulatie en erfelijkheid.

Maar wat een fascinerend mysterie is dit! En heel gewaagd om een boek te schrijven over genetische manipulatie, klonen en het knoeien met embryo’s… Daar zullen sommige kinderen in groep 8 vast al graag hun tanden in willen zetten.

Lestips

Als je een boek met de titel Het DNA-mysterie gaat promoten, is het handig om eerst eens te peilen of de kinderen weten wat DNA is. Zonder die kennis wordt dit boek namelijk wel heel lastig te begrijpen. Je zou ook via SchoolTV een kort filmpje van Clipphanger kunnen laten zien over genetische manipulatie – ook een onderwerp dat terugkomt in het boek en waarin DNA vanzelfsprekend wordt genoemd. Ook is er een boek (11+) van het Documentatiecentrum – Knutselen met DNA – waar je kinderen naar kunt verwijzen.

In het filmpje van Clipphanger gaat het over aardappelen, maar je kunt vertellen dat er ook wel eens wordt nagedacht over het veranderen van DNA van mensen. Bijvoorbeeld om ziektes weg te halen, maar ook om de oogkleur van baby’s aan te passen. Op SchoolTV vind je een hele reeks afleveringen over dit onderwerp: Van DNA tot Z in de klas, maar let op: deze is bedoeld voor klas 4-6 van het VO. Dat geeft ook meteen wel aan hoe ingewikkeld deze materie is. Je kunt de reeks misschien wel gebruiken om er zelf wat meer over te kunnen vertellen.

Vertel dat het knutselen met DNA heel erg bij de toekomst hoort en dat er veel wordt nagedacht over wat wel en niet kan én mag. Hoe ver zouden we moeten gaan met genetische manipulatie? Dit boek zet je daar ook over aan het denken.

Vertel dat het verhaal zich in de toekomst afspeelt en dat je het verhaal leest vanuit drie jongeren: Ruben, Jaimy en Annefleur.
Lees vervolgens de achterkant van het boek voor (sla de cursieve tekst nog even over).

Daarna kun je nog een stukje voorlezen uit het boek. Leg uit dat Ruben inmiddels door de douane is gekomen en op vakantie is in Thailand, maar daar online op zoek gaat naar zijn dubbelganger.

Op zijn hotelkamer (…) zijn leven kreeg. (blz. 62 t/m 64)

Leopold, 2024