Het geheim van de vlucht

door Hajo Visscher

Sinds wanneer draagt Shukri een hoofddoek? En waarom zegt ze geen gedag? Isa vindt het gedrag van haar voetbalvriendin maar raar. Na de voetbaltraining wordt alles echter duidelijk: het was Shukri helemaal niet, maar haar tweelingzus Amira! Shukri heeft haar zus al jaren niet gezien. Ze raakten elkaar kwijt toen ze vanuit Somalië naar Europa vluchtten. De vrienden Isa en Ruben willen Shukri helpen met de zoektocht naar haar zus. Gelukkig zijn ze niet de enigen!

Recensie

Hajo Visscher schreef eerder ook al een boek over Ruben en Isa: Verdronken geheimen. In beide boeken gaan Ruben en Isa samen op onderzoek uit, maar de verhalen staan compleet los van elkaar. Toch hebben de boeken nog een grote gemene deler: vluchtelingen.

In eerste instantie vervalt Visscher in dezelfde uitleggerige stijl als in zijn eerste boek. Het leerzame karakter neemt op de eerste pagina’s volledig de overhand, als hij Shukri laat uitleggen hoe haar leven in het vluchtelingenkamp in Somalië eruit zag. Ook Ruben komt nogal pedant over als hij bijvoorbeeld uitlegt waarom rioleringen zo belangrijk zijn. Het is niet erg geloofwaardig dat kinderen echt zo met elkaar praten.

Toch heeft al die uitleg wel een positieve kant: jonge lezers leren zo wel hoe het eraan toegaat in een vluchtelingenkamp. Zij weten er nu eenmaal weinig van en op deze manier hebben ze geen enkele hulp van een volwassene nodig om alles te snappen. De uitleg wordt regelmatig gegeven door uitgebreide dialogen tussen de hoofdpersonen. De uitvoerige gesprekken en de nogal grondige uitleg maakt het (voor)lezen van dit boek voor volwassenen wat vermoeiend. Kinderen vinden het echter vaak heel fijn! Niet voor niets heeft Verdronken geheimen de Hotze de Roosprijs gewonnen (prijs van de Zaanse kinderjury).

Een groot verschil met het eerste boek is dat dit verhaal meer dan twee keer zo lang is! Dat zorgt ervoor dat het verhaal meer kans heeft om zich te ontwikkelen en ondanks alle droge uitleg in het begin, weet Visscher absoluut een gevoelige snaar te raken en zelfs te ontroeren. Het is namelijk nogal confronterend om te lezen over de afschuwelijke dingen die Shukri heeft meegemaakt. Haar realistische verslag is behoorlijk schokkend en het is intens verdrietig hoe zij haar zus is kwijtgeraakt.

Stel je eens voor. Je hebt een zus, een tweelingzus nog wel, maar bent haar helemaal uit het oog verloren. Door de oorlog. Allebei letterlijk ergens anders naartoe gevlucht. Uit elkaar. En dan geen contact meer. Totdat iemand jouw zus ziet in het land waar je inmiddels woont. Stel je dat eens voor. (blz. 117/118)

Bij de zoektocht naar Amira, de tweelingzus van Shukri, wordt het complete voetbalteam van de meiden, het Jeugdjournaal, het Rode Kruis en de ZSIN (Zelforganisatie Somaliërs In Nederland) ingeschakeld. Ruben, Isa en Shukri reizen wat af: eerst met de trein binnen Nederland; daarna rijden ze met de vader van Isa zelfs naar het vluchtelingenkamp in Calais. Ook de vlucht van Amira naar Nederland wordt uitgebreid in het boek besproken. Shukri zelf is ‘gewoon’ met het vliegtuig naar Nederland gekomen: zij en haar familie zijn opgehaald door Nederland – zij zijn ‘extra kwetsbare vluchtelingen’ (blz. 22). Toch niet gek dat dat uitgebreid wordt uitgelegd in het boek!

Alles bij elkaar vertelt dit boek dus een heel verdrietig en belangrijk verhaal, waarbij je blij bent met de mooie, luchtige ontlading aan het eind. Dit boek zal een onuitwisbare indruk maken op heel veel kinderen.

Lestips

De vele uitleg in dit boek maakt dit niet per se het mooist geschreven kinderboek, maar wel een boek dat je heel goed kunt gebruiken om kinderen iets te leren over vluchtelingen en vluchtelingenkampen. Onderstaande fragmenten kun je zo als lesstof gebruiken! Als compleet voorleesboek zou ik echter een ander boek kiezen; dit is namelijk juist een boek dat kinderen heel goed zelfstandig kunnen lezen!

Vluchtelingenkamp Kenia / Burgeroorlog Somalië

Shukri is Somalië ontvlucht vanwege de burgeroorlog. Zij kwam vervolgens terecht in een vluchtelingenkamp in Kenia. In onderstaand fragment wordt heel uitvoerig en duidelijk verteld over de situatie in Somalië, het vluchtelingenkamp en de gevaren in het kamp.

‘We zijn mijn (…) niets was gebeurd’. (blz. 24 t/m 33)

Rode Kruis

Eén hoofdstuk in het boek gaat specifiek over de werkzaamheden van het Rode Kruis en dan met name over het opsporen van mensen: de afdeling Tracing. In onderstaand fragment wordt verteld wat het Rode Kruis precies doet:

‘Dag kinderen. Welkom (…) er iemand reageert. (blz. 72 t/m 76)

Vluchtelingenkamp Calais

Het vluchtelingenkamp in Calais was groot in het nieuws in 2016 en 2017. Op Schooltv vind je een filmpje over het vluchtelingenkamp in 2016. Niet veel later werd het kamp ontruimd, maar een jaar later waren er weer talloze vluchtelingen te vinden. Op de website van RTL Nieuws vind je alle nieuwsberichten over het kamp bij elkaar.

In dit boek vind je een goed voorleesfragment over het kamp op blz. 129 t/m 133:

‘De mensen hier (…) met een blikje.

Leven als vluchteling

Zoveel vluchtelingen, zoveel verhalen… maar geen enkel verhaal is mooi. Bij elk verhaal dat je leest, besef je beter hoe wanhopig de vluchtelingen moeten zijn geweest. Ook dit verhaal draagt bij aan dat besef.

De volgende dag (…) zee,’ mompelde Ruben. (blz. 158 t/m 167)

Clavis Uitgeverij, 2018