Het oude Griekenland - Leesbevordering in de klas

HANDBOEK VOOR HISTORIEHOPPERS

WAT & #HOEDAN

Iedereen leert natuurlijk over de oudheid, maar wanneer heb je daar nu echt iets aan? Precies! Tijdens je tijdreisvakantie!

Kom genieten op de Griekse eilanden in de tijd van Alexander de Grote en daarvóór! Deze gids barst van de handige weetjes, zoals alle huwelijken van Zeus (spoiler: hij datet alleen familieleden) en de presentielijst van het Perzische leger. Check het patiëntendossier van Alexander de Grote en bezoek een van de negentien Alexandrieës.

Dit handboek is onmisbaar en staat vol restaurantrecensies, overnachtingstips en andere do’s-and-don’ts.

Vertaald door Anne Douqué.

Dit is niet het enige Handboek voor historiehoppers. Er is al een deel over Het oude Rome en in januari 2020 verschijnt een boek over De middeleeuwen.

Recensie

Geniaal: een reisgids voor de Griekse eilanden, maar dan voor zo’n 2500 jaar geleden! Ook de ondertitel Wat en #hoedan is werkelijk briljant bedacht – een grappige verwijzing naar de Wat & Hoe-taalgidsen van een tijdje geleden, gecombineerd met het actuele #hoedan.

‘Andreas draagt een chiton (tuniek) van vederlicht linnen uit onze voorjaarscollectie. (blz. 27)
©2019 De Fontein, illustratie van Xavier Bonet uit Het oude Griekenland

Lezers van dit handboek krijgen tips over kledingstijl (hoe niet op te vallen), kapsels (‘Wat is top en wat is flop?’), leuke uitjes of interessante lunchafspraken (‘Ga gezellig lunchen met Aristoteles’). Behalve de grappige opzet, is dit ontzettend interessant. Niet alleen gaat dit boek over vechtende Spartanen, Griekse goden of de Olympische Spelen, maar vooral ook over het gewone, dagelijkse leven in de Griekse oudheid. En helemaal fijn: dit wordt ook nog eens op zeer humoristische wijze beschreven.

Naast de gebruikelijke karaf wijn zetten de Grieken ook kykeon op tafel: een soort brouwsel van water en gerst. Te weinig smaak? Dan roer je er gewoon geraspte geitenkaas doorheen, of je eigen zoute tranen van teleurstelling. (blz. 31)

De humor in dit boek is echter wel redelijk volwassen en ook de woordenschat is behoorlijk pittig. Alleen al in de eerste paragraaf vind je de woorden bakermat, hedendaagse bestuursvorm, juryrechtspraak, grondlegger, zoöloog en botanicus en dat allemaal zonder enige uitleg. Ook het woordgrapje over het woord fundament zal de meeste jonge lezers volledig ontgaan. Daarnaast is ook de opzet van het boek best wel ingewikkeld, al zorgt het er tegelijkertijd voor dat dit boek ontzettend boeiend is.

Het boek begint namelijk met een voorwoord waarin wordt uitgelegd dat dit handboek is verloren door een slordige tijdreiziger uit het jaar 2164, waarna een Amerikaanse uitgever besloot tot heruitgave (‘nou ja, vóóruitgave’). Vervolgens wordt uit een brief en een ‘aansprakelijkheidsclausule van Chrono BV’ duidelijk dat dit boek eigenlijk is geschreven voor mensen uit de 22e eeuw, waarin tijdreizen (voor heel veel geld) mogelijk is. In de inleiding worden de beginselen van het tijdreizen op zeer humoristische wijze uitgelegd. Vooral de mogelijke bijwerkingen (o.a. angst voor boterhammen, oorverlies, hoofdverlies, lichaamsverlies, sterk verlangen naar rockballads – blz. 22) zijn erg absurdistisch en daardoor ontzettend grappig.

GEFELICITEERD, je hebt het oude Griekenland bereikt! De misselijkheid die je reis door de tijd misschien heeft veroorzaakt zal vanzelf wegtrekken, en de braakneigingen steken pas weer de kop op tegen de tijd dat je tijdreisrekening op de deurmat valt.
Op het eerste gezicht lijkt Griekenland niet veel voor te stellen. Zandwegen, stoffige heuvels en geen supermarkt te bekennen. Wat is er zo leuk aan dit land? Niet veel hoor, Behalve dat Griekenland de bakermat is van ALLES. (blz. 23)

Of kinderen op de basisschool het hele boek van A tot Z en de bijbehorende humor zullen begrijpen, is wel afhankelijk van hun (lees)ontwikkeling. Enige begeleiding kan dan handig zijn, want de informatie zelf is verder erg smeuïg en aansprekend verteld – heel anders dan in de meeste informatieve boeken. De cover geeft trouwens ook al heel mooi weer hoe het boek in elkaar zit: het futuristische gezin in de tekening valt mooi uit de toon en geeft direct aanleiding tot gesprek. Het complete boek is aantrekkelijk geïllustreerd, met tekeningen, kaartjes en grappige grafieken. Een zeer originele aanpak in het non-fictie genre!

Lestips

Het lijkt me duidelijk dat je dit boek erg goed kunt gebruiken in een project over het oude Griekenland: je kunt er enórm veel informatie uithalen! Ik noemde het al: niet alleen vind je wetenswaardigheden over het gewone leven, maar ook over de Olympische Spelen (blz. 44), de Spartanen (hoofdstuk 2), de veroveringsdrang van Alexander de Grote (hoofdstuk 7) en diverse bekende Griekse goden en filosofen. Zeer leerzaam en érg leuk om zelf te lezen. Je kunt hier enorm veel inspiratie uithalen voor een project of een les over de Griekse oudheid.

Uitgeverij De Fontein heeft een uitgebreide lesbrief laten maken bij het boek, met diverse schrijf-, ontwerp- en verdiepingsopdrachten.

Begrijpend lezen

Of kinderen in je klas het boek zelfstandig kunnen lezen, is dus een beetje de vraag. De humor en het taalgebruik passen meer bij jongeren op de middelbare school, maar natuurlijk zullen er ook kinderen op de basisschool zijn die dit niveau al aankunnen. Je kunt deze teksten wellicht ook goed gebruiken voor begrijpend lezen; met close reading kun je samen met de klas deze teksten prima analyseren en door de humor zal de inhoud nog goed blijven hangen ook. Qua inhoud sluit het boek namelijk wel goed aan bij de basisschool; qua woordenschat en complexiteit in opbouw is het pittig. Door een (klein) deel van het boek eerst samen met de kinderen te lezen, verlaag je de leesdrempel; als ze daarna moeilijkheden ondervinden tijdens het lezen, weten ze dat deze ook op te lossen zijn. De informatie zal de meeste kinderen op de basisschool wel weten te boeien!