Hoever ga jij voor likes?
Isi’s nieuwe klasgenoot Kim ziet eruit als een YouTube-ster die per ongeluk op haar school is beland. Kim houdt zich vooral bezig met selfies maken en heeft totaal geen interesse om nieuwe vrienden te maken in Isi’s hechte klas. Totdat Isi besluit dat ze iemand anders wil worden. Kim ontfermt zich over haar, geeft haar tips en neemt haar mee naar haar volwassen vriendengroep. Isi geniet van de aandacht en wil niets liever dan een echte Insta-queen worden. Kim leert haar hoe ze er perfect uit kan zien, maar daar moet Isi wel steeds meer voor doen, of eigenlijk: voor laten…
Vertaald uit het Duits door Merel de Vink.
Recensie
Kim zegt altijd dat je zonder likes niet bestaat. En om die te krijgen heb je een perfect lichaam nodig. ‘Goed’, zei ik toen tegen haar. ‘Laat me maar zien hoe dat moet.’ (blz. 7)
Het ultrakorte eerste hoofdstuk van dit boek geeft direct aan wat je van dit boek kunt verwachten: een echt meidenboek, waarin likes, volgers en het krijgen van ‘het perfecte lichaam’ centraal staan. En dat moet ook meteen alarmbellen doen laten rinkelen, want hoofdpersoon Isi gaat heel ver om dat perfecte lichaam te bereiken en maakt daarbij niet alleen zichzelf, maar ook al haar vroegere vriendschappen kapot.
Isi en Kim zitten in de derde klas van de middelbare school en dit is dan ook duidelijk een Young Adult-boek ofwel C-boek in de bibliotheek. Waarom dan dit boek bespreken op een website voor basisschoolkinderen? Omdat het verhaal heel goed is opgebouwd, heel fijn leest, zeer realistisch is en een heel goede waarschuwing bevat voor meiden die in de puberteit komen en worstelen met hun zelfbeeld.
Isi wil veranderen in een ander als haar complete wereld instort. Haar beste vriendin Yara waarschuwt haar nog – ‘Maak niet alles kapot dat belangrijk voor je is’ (blz. 30) – maar Isi slaat compleet door. Dat wordt gevoed door Kim, die in haar een prachtig ‘project’ ziet: Kim leert Isi hoe ze zich moet opmaken, introduceert het belang van volgers en likes, maakt haar oude vrienden zwart en neemt haar mee naar een nieuwe, spannende groep mensen. Dat die mensen al volwassen zijn, alcohol drinken, blowen en gevaarlijke spelletjes spelen is natuurlijk vragen om problemen. In het boek wordt die spanning gelijk voelbaar, omdat Isi in dit boek ‘haar verhaal’ vertelt en af en toe dus al vooruitblikt.
‘Ik neem je wel een keer mee,’ zei ze terloops. Als ik op dat moment had geweten wat voor lawine ze daarmee veroorzaakte, dan had ik de reddingslijn gegrepen. Dan zou ik zijn opgesprongen, haar de deur uit hebben geduwd, de sleutel drie keer hebben omgedraaid in het slot en de sleutel door de plee hebben gespoeld. Maar in plaats daarvan wankelde ik blind achter haar aan als een lemming op weg naar de afgrond… (blz. 63)
Een extra probleem is de obsessie voor ‘het perfecte lichaam’ en Kims behoefte aan aandacht van mannen. Ze projecteert deze behoefte op Isi en regelt voor haar ook een date. Voordat de afspraak gaat plaatsvinden, moet Isi flink afvallen en daarin gaat ze veel te ver. De wanhoopskreten van haar moeder, waarschuwingen van leerkrachten… het sterkt Isi alleen maar in haar doel en dat is ongelooflijk pijnlijk, maar ook heel realistisch om te lezen. Schrijfster Annette Mierswa (en vertaalster Merel de Vink) hebben krachtige dialogen en zeer geloofwaardige personages neergezet in dit boek.
Meiden in groep 8 zullen waarschijnlijk behoorlijk geschokt reageren op de inhoud van dit boek, maar dat is in dit geval ook juist de bedoeling. Het verhaal zal hen ongetwijfeld aan het denken zetten en doen beseffen dat bepaalde acties heel vervelende gevolgen kunnen hebben. Eigenlijk dekt de ondertitel ‘Hoever ga jij voor likes’ nog lang niet de lading van dit verhaal. Meer nog dan naar likes, verlangt Isi naar een nieuwe, spannende wereld om zich in onder te dompelen. Gelukkig gaat het boek ook in op hoe ze weer terugkomt in haar ‘vertrouwde’ wereld. Daarmee geeft het verhaal ook veel vertrouwen aan de lezer: fouten maken mag en je hoeft niet bang te zijn om ze te herstellen. Hoe dan ook, dit verhaal zal een onuitwisbare indruk achterlaten!
Lestips
Gezien de leeftijdsaanduiding (12+) zou ik dit boek niet klassikaal voorlezen. Het is ook echt een meidenboek; jongens zullen zich waarschijnlijk niet aangesproken voelen. Ik heb echter wel meiden in de klas gehad voor wie dit boek geweldig zou zijn geweest, omdat je weet dat ze worstelen met wie ze zijn of omdat je ze wilt waarschuwen voor het maken van verkeerde keuzes. Op zo’n moment kun je dit boek dan aanraden (of nog beter: aanreiken). Praat er in dat geval ook zeker over met je leerlinge, want het verhaal zal zeker indruk maken.
Let op: de tekst op de achterkant klopt eigenlijk niet met het verhaal. Isi maakt namelijk pas een nieuw Insta-account aan nadát Kim haar al ziet staan. Kim zorgt juist voor de likes van Isi. Ook is Isi helemaal niet zo heel erg onder de indruk van Kim vanwege haar likes of volgers; juist de ‘coolheid’ van Kim is iets waar Isi naar verlangt.
Nog een kleine opmerking: het is misschien handig om te vertellen dat het verhaal zich in Duitsland afspeelt; anders zullen kinderen de locaties die Kim en Isi bezoeken niet kunnen plaatsen.
Social media / zelfbeeld
Vanzelfsprekend kun je het boek wel klassikaal bespreken en erover vertellen. Zeker in een les over social media, groepsdruk of vriendschap is het wel de moeite waard om het boek te noemen. Ook kun je er een aantal dingen uithalen om met de klas te bespreken.
- Wat vinden de kinderen bijvoorbeeld van de uitspraak van Kim: ‘Zonder likes besta je niet.’ (blz. 7)?
- En waarom zou je veel volgers willen? Lees bijv. even dit korte fragment voor, waarin Yara zich dat afvraagt:
Kim heeft niet eens vrienden.’ (…) Wij zíjn onze volgers.’ (blz. 54)
- Zijn kinderen zich trouwens bewust dat je volgers kunt kópen? (blz. 65)
- Hoever wil je gaan voor likes? Wat vinden de kinderen in je klas van het volgende fragment? Zien ze de overeenkomst met de (gevaarlijke) acties die sommige YouTube-sterren uitvoeren? Zouden zij dat zelf ook doen?
‘Hierboven!’ brulde ze. (…) na deze actie. (blz. 124-125)
Tenslotte is dit ook een mooi punt om te bespreken: Isi gaat behoorlijk ver om bevriend te zijn met Kim of zelfs te zijn zoals Kim. Hoe komt het dat het ene meisje hier wel gevoelig voor is en het andere meisje niet? Of zoals Isi aan Yara vraagt:
‘Waar heb jij je antistoffen vandaan?’ (blz. 160)
Mooie aanleiding om het te hebben over zelfbeeld en het belang van gezonde, goede vriendschappen.
Uitgeverij De Fontein, 2019
Bekijk bij bol:
