De lijst van dingen die niet zullen veranderen

door Rebecca Stead

Na de scheiding van haar ouders blijft gelukkig veel in Bea’s leven hetzelfde. Tot haar vader vertelt dat hij gaat trouwen met zijn vriend Jesse. Bea is blij. Ze vindt Jesse geweldig en nu komt haar grootste wens uit: ze krijgt een zus!

Jesses dochter Sonia is net als zij tien jaar. En ook al hebben ze elkaar nog nooit ontmoet, Bea wéét gewoon dat ze perfecte zussen zullen zijn. Maar terwijl de bruiloft dichterbij komt, loopt alles heel anders dan Bea had gedacht.

Vertaald door Jenny de Jonge.

Recensie

In dit boek vertelt de 12-jarige Bea een verhaal over zichzelf. Het verhaal gaat over haar 10-jarige zelf, die volgens haar niet meer bestaat. Wat ze daarmee bedoelt, wordt pas aan het einde van het boek duidelijk, want ‘een verhaal vertellen is moeilijker dan ze dacht’.

Dit verhaal gaat vooral over groep 7, het jaar dat pap en Jesse trouwden, toen ik tien was.
Maar toen ik acht was, het jaar dat pap vertrok, zijn er bepaalde dingen gebeurd die me steeds aan dat jaar doen terugdenken. Het was ook het jaar dat ik begon te piekeren. (blz. 41)

Als Bea acht is, vertellen haar ouders haar tijdens een ‘gezinsvergadering’ dat ze uit elkaar gaan. Ze geven haar een schrift met een lijst van Dingen Die Niet Zullen Veranderen, die ze zelf mag aanvullen. Bij nummer 9 schrijft ze: Pap is homo. Toch merkt Bea ook dat veranderingen niet per se vervelend zijn. Dat haar vader na twee jaar gaat trouwen met een man, is iets waar ze alleen maar naar uitkijkt. Het levert haar een geweldige tante, een fantastische tweede vader én een zus op!

Vooral van haar nieuwe zus heeft Bea hooggespannen verwachtingen. Ondanks waarschuwingen van Miriam, waarmee ze sinds de scheiding praat over haar gevoelens, kan Bea zich niet voorstellen dat Sonia zich niet net zo blij voelt als zijzelf. Ze begint haar brieven te schrijven om te vertellen over zichzelf en haar leven. Rebecca Stead heeft daarbij Bea’s kinderstem uitermate geloofwaardig weten te treffen.

Bea springt in eerste instantie in haar verhaal nogal van de hak op de tak. Het eerste deel van het boek lijkt dan ook te bestaan uit een enigszins warrige volgorde van gebeurtenissen. Toch krijg je als lezer het gevoel dat je Bea echt goed leert kennen. Alle gebeurtenissen vallen uiteindelijk mooi in elkaar en verklaren waarom Bea zo worstelt met haar gedachten. Ze moet leren omgaan met allerlei ingewikkelde gevoelens, van zowel haarzelf als van anderen. Zo moet ze ook accepteren dat niet alle mensen hetzelfde denken en dat niet alles eindigt zoals in sprookjes…

‘Sommige mensen zouden het misschien verkeerd vinden dat ik je dit vertel, Bea. Maar ik zal je maar meteen zeggen dat er mensen bestaan die je willen laten kiezen tussen wie je bent en wie zij willen dat je bent. Voor die mensen moet je oppassen.’ (blz. 146)

Eigenlijk gaat het in dit verhaal niet zozeer om de dingen die gebeuren, maar vooral om de manier waarop mensen met die gebeurtenissen omgaan. Het is een verhaal over familie en vriendschappen, over verdriet, geluk en twijfels. Over dingen die wel en niet veranderen. Aan het einde is het gewoon jammer dat je afscheid moet nemen van Bea. Het is een meisje en een verhaal om in je hart te sluiten.

Lestips

Een mooi fragment voor boekpromotie is het volgende:

Mam en pap (…) Pap is homo. (blz. 10 t/m 14)

Gevoelens

Miriam zegt dat achter het gevoel van ‘ik vind dit niet leuk’ heel vaak andere gevoelens zitten. Zoals misschien ‘ik ben hier bang voor’ zich verstopt achter ‘ik vind dit niet leuk’. En misschien zit achter ‘ik ben hier bang voor’ wel ‘ik weet niet wat er hierna gebeurt’ of ‘ik weet niet of ik dit wel kan’. Achter gevoelens zitten veel andere gevoelens. (blz. 80)

In dit boek staan nog veel meer van dit soort waardevolle uitspraken! Als je dit boek voorleest in de klas of misschien zelfs gezamenlijk met de klas leest, heb je automatisch heel veel boeiende gespreksstof. Mooi is dat kinderen door te praten over Bea heel veilig over hun eigen gedachten en gevoelens kunnen praten, zonder dat het dan over henzelf hoeft te gaan.

Ook een hele mooie vraag: ‘Hoe voelt een gevoel?’ (blz. 82), waarbij Bea zich bewust wordt van de reacties in haar lichaam als ze iets voelt. Kunnen de kinderen voor zichzelf ook beschrijven hoe en waar ze een gevoel voelen?

Echtscheiding

Het is nogal wat als je ouders uit elkaar gaan, maar Bea en haar ouders gaan er op een goede manier mee om, al wordt soms tussen de regels ook wel duidelijk dat de scheiding met name Bea’s moeder veel verdriet doet.

In het boek vind je een mooie metafoor over gescheiden ouders (waardoor de cover ook meteen duidelijk wordt!):

Bij mam heeft (…) nu ook zo. (blz. 102)

Em. Querido’s Uitgeverij, 2020