Mondi

door Milouska Meulens

Reis mee naar Curaçao in dit griezelige eilandverhaal

De vier broers DeeJay, Jay-Dean, Fenchi en Tonchi verkennen na school de mondi: de woeste natuur vol geheimen, op het eiland Curaçao. In de mondi staat een verlaten huisje. Het verhaal gaat rond dat er een bruado woont, een heks. Rond het huis gebeuren vreemde dingen. De wind waait er niet, er ligt een leguaan voor de deur en is dat grote bolvormige ding in de boom voor het huis een nest?

Als de ouders van de jongens besluiten om naar Nederland te emigreren, slaat Tonchi uit frustratie het ding in de boom kapot, met hulp van zijn broers. Dat hadden ze beter niet kunnen doen. Zullen de broers veilig zijn in Nederland of… ?

Recensie

Met dit boek waan je je niet alleen op een warm Caribisch eiland, maar word je ook volledig ondergedompeld in de Antilliaanse cultuur. Milouska Meulens schrijft heerlijk vlot en lekker eigentijds. Ze heeft in het boek duidelijk veel van haar eigen ervaringen en kennis verwerkt. Je leest over cactusvelden met infrou en vergroeide kadushi, lesdagen die al om 6.45u (!!) beginnen, over funchi met yoghurt of over hoe belangrijk het is om in de schaduw te zitten.

Hoe boos of beledigd ik ook ben, nooit van mijn levensdagen geef ik mijn plekje in de schaduw op. Je Fria* wordt warm, in de zon, de prik gaat eruit en je uniform gaat naar uit stinken. (blz. 32)
* Fria: typisch Curaçaose frisdrank in smaken als banaan, sinaasappel en druiven. Dit drankje bevat echt geen gram fruit. Als er een frisdrankverkiezing gehouden zou worden, zou Fria in de prijzen vallen voor lekkerste, maar ongezondste frisdrank ter wereld.

De taal – het Papiaments – speelt een belangrijke rol in het verhaal. Dat begint al direct bij de titel van het eerde deel: Aki. Dat is, net als Aya (deel 2), geen naam, maar een woord uit het Papiaments, dat achter in het boek in een woordenlijst wordt vertaald. Er zijn zelfs twee woordenlijsten! Ook enkele Nederlandse woorden worden toegelicht. Aki en Aya blijken hier en daar te betekenen, waarbij ‘hier’ slaat op Nederland, waar de Antilliaanse familie aan het begin van het boek woont. Dat is even puzzelen en tussen de regels doorlezen, maar wat vooral raadselachtig is: waarom zijn de broers zo bang? En hoezo kregen de broers ‘Tonchi terug’ voor een hangertje met een kolibri? De proloog roept dan ook veel vragen op, maar alles wordt duidelijk zodra je verder leest over aya.

We kijken alle vier naar het vervallen huis. Het kijkt terug, zo lijkt het. (…)
Een tak breekt. Het klinkt als een startschot. Van schrik pak ik de dichtsbijzijnde hand vast tot ik doorheb dat die van Tonchi is. Snel laat ik hem los. Vlak naast ons liggen plasjes water, waar de grond net nog zo droog was als kurk. Niemand telt af van drie, twee, één, go, niemand heeft het afgesproken, toch zetten we het tegelijk op een sprinten. Weg van het huis met de starende ramen, weg van de windstille plek in de verlaten mondi, weg. (blz. 20/21)

Het verhaal is echt behoorlijk griezelig! Veel kinderen fantaseren wel eens over spookhuizen en griezelige bewoners, maar dan blijkt het toch allemaal verzonnen te zijn. In dit verhaal lijkt er echt meer aan de hand te zijn! Kwade geesten, totemdieren en spiritualiteit… je kunt het bijgeloof noemen, maar is dat het wel? Ook DJ, de verteller van dit verhaal, blijkt over bijzondere gaven te beschikken. In dit verhaal draait het dan ook om het overwinnen van echte angsten, over vertrouwen en geloven in jezelf, maar elke lezer zal snappen dat dat behoorlijk lastig is, als er een enge bruado achter je aan zit. Met brua (zwarte magie) valt niet te spotten!

Naast het spannende avontuur gaat het in dit boek ook over broederliefde (met broverleg) en het grote verschil tussen Curaçao en Nederland. DJ vertelt zo liefdevol over zijn kleurrijke eiland, dat je je bijna niet kunt voorstellen dat zoveel mensen het achter zich laten. De talrijke viltstift-illustraties van Hedy Tjin passen daar met hun kenmerkende kleurenpracht uitermate goed bij. Dit fijne, compacte boek voert je echt even weg uit je dagelijkse leven!

 

Lestips

Wat een heerlijk en spannend boek om meer te weten te komen over de cultuur van Curaçao! De woordenlijsten achter in het boek zijn ook nog eens ontzettend leerzaam. En voor kinderen die het eiland al kennen of er zelfs vandaan komen, zal dit verhaal ongetwijfeld een feest der herkenning zijn. Maar ook voor hen valt er nog een heel griezelig verhaal in te ontdekken!

Om het boek te promoten, kun je de achterkant voorlezen en daarna het spannende hoofdstuk Un:

De schommelstoel voor (…) verlaten mondi, weg. (blz. 15 t/m 21)

Het is een wat langer voorleesfragment, maar je krijgt er een ontzettend goed beeld van het boek en de hoofdpersonen van. Evt. kun je het fragment ook nog wat inkorten:

We móéten erachter (…) verlaten mondi, weg. (blz. 18 t/m 21)

Curaçao

Milouska Meulens beschrijft het eiland, de planten en de inheemse dieren heel beeldend, maar het is natuurlijk ook leuk om kinderen plaatjes te laten zoeken bij de verschillende in de tekst gekleurde woorden. Hoe ziet infrou of kadushi er bijvoorbeeld uit? Weten kinderen wat een pegasaya is? Op de laatste schutbladen heeft Hedy Tjin ook al een aantal woorden afgebeeld!

Een mooi, sfeervol fragment, met veel gekleurde woorden, is:

Er is zoveel moois (…) plannen te smeden. (blz. 50/51)

Dat is ook een mooi fragment als je het in de klas over de Antillen hebt! Lukt het de klas om (een deel van) de tuin van de jongens te tekenen? Bij Curaçao denken veel kinderen misschien alleen aan tropische, witte stranden, dus dan is het extra leuk om te laten zien hoeveel moois er groeit en bloeit. Om in de stijl van het boek te blijven, kun je de kinderen viltstiften laten gebruiken voor hun tekeningen.

Emigreren

De ouders van DJ en zijn broers besluiten om naar Nederland te emigreren, omdat ze daar ‘meer kansen krijgen’.

Mama praat verder over een ontbijt van brood met chocoladekorreltjes, rondslingerende keien van miljoenen jaren oud en overal koeien. Ik wil gewoon funchi met yoghurt als ontbijt, en rondslingerende schelpen van maakt niet uit hoe oud en geiten om me heen. (blz. 45)

DJ vindt het vreselijk om zijn eiland te moeten verlaten, maar Tonchi ziet ook de goede kanten ervan in (bibliotheken!). Hier kun je een mooie opdracht aan koppelen: laat kinderen DJ helpen en een lijst maken van voor- en nadelen van zijn emigratie. Wat zal hij gaan missen op Curaçao? En wat zal hij juist krijgen in Nederland?

Vervolgens kun je de opdracht ook omdraaien! Stel dat zij vanuit Nederland naar Curaçao zouden moeten verhuizen? Hoe zou die lijst er dan voor hen uit gaan zien? Zouden zij willen emigreren?

Trouwens nog een leuke vraag voor je leerlingen: is er eigenlijk wel sprake van emigreren als je van Curaçao naar Nederland verhuist? Curaçao hoort toch bij het Koninkrijk der Nederlanden? Of is het toch een apart land? Hoe zit dan dan precies? Eventueel kun je hierbij gebruik maken van deze twee informatieve boeken:

 

 

 

 

 

Verschillen in uiterlijk

Een van de nadelen van de emigratie naar Nederland, is dat de jongens ook te maken krijgen met ‘nare dingen op straat’. Het speelt geen grote rol in het verhaal – dit is eigenlijk het enige fragment waarin het ter sprake komt – maar het is wel interessant om over na te denken: hoe zou het zijn om ergens te wonen waar jij er duidelijk anders uitziet dan de meerderheid?

mensen wijzen ons na, in de bus voelde een mevrouw zomaar aan mijn afro waardoor er een deuk in kwam en één keer riepen grote jongens naar ons: ‘Pietjes, wat hebben jullie met Sinterklaas gedaan?!’ Op zulke momenten mis ik het om ergens te zijn waar iedereen eruitziet zoals wij. (blz. 149)

---

Volt, 2022

Bekijk bij bol:

---