Onze lange reis met het hoofd in de koffer

door Lucinda Vos, Marlene Rebel

Iedereen op de kermis kijkt raar op als er na een hagelbui opeens een grote, zwarte tent tussen de kramen wordt opgezet. De jonge poppenspeelster Matje is razend nieuwsgierig naar de Engelssprekende nieuwkomers. Zouden deze mensen haar iets kunnen vertellen over Amerika, het land van haar dromen?

Wat ze niet weet, is dat de komst van de nieuwe kermisreizigers haar leven overhoop zal gooien. Na een vernietigende brand slaat Matje met haar zusje Kee, vriend Puf en aapje Toets op de vlucht. Ze slepen een koffer met wonderlijke spullen mee. Lukt het de kinderen om Amerika te bereiken en zo hun droom te verwezenlijken?

Recensie

Met dit boek ga je echt even terug in de tijd (1901), op roadtrip door Nederland! De sfeervolle cover en de mooi getekende kaart van Sophie Pluim op de schutbladen verklappen je al een beetje wat je te wachten staat: een reis per stoomtrein, met een aapje – van Drenthe, langs Veendam, Foxhol en Groningen naar Amsterdam. Maar je ziet ook een reclame van de Holland-Amerika Lijn, een trekschuit, een hondenkar en… een kermis. En daar begint het allemaal: op zo’n echte, ouderwetse kermis met een zweefmolen, vlooiencircus, waarzegster en een poppentheater.

In dat poppentheater werken Matje en haar zusje Kee. Hun ouders zijn er niet meer en ze wonen daarom bij Bonker, de gemene kermisbaas, en zijn zoon Puf. Kee is goed bevriend met Puf en lijkt de enige te zijn die hem begrijpt, want Puf praat niet. Of hij kan horen, weet niemand.

De proloog verraadt al dat Matje, Kee en Puf met zijn drieën van de kermis wegvluchten. Ze nemen een zware koffer mee, met daarin een wassen hoofd – een koffer die om een of andere reden héél belangrijk was voor Bonker.

Naarstig probeer ik een manier te bedenken om van de overbodige bagage af te komen tot ik opeens het gezicht van Bonker voor me zie als hij straks ontdekt dat niet alleen wij ervandoor zijn, maar dat ook de koffer weg is. Ik hoor de lucht door zijn lelijke neus gieren bij het woeste in- en uitademen. Hij zal stampvoeten, misschien slaat hij daarna zijn blote vuisten wel stuk tegen de wand. En bijna vind ik het jammer dat ik daar geen getuige van kan zijn. (blz. 63)

Vanaf de vlucht komt het verhaal in een stroomversnelling; je vliegt er als een (stoom)trein doorheen! Het drietal beleeft een ontzettend verrassend avontuur, waarbij je – net als de kinderen – geen idee hebt hoe het zal verlopen. Ze ontmoeten onderweg allerlei kleurrijke, interessante, ongure of verwaande types, die het verloop van hun reis steeds bepalen.

Leuk is dat je tijdens dit avontuur een mooi beeld van de tijd krijgt: met grote verschillen tussen arm en rijk, en ouderwetse vervoersmiddelen, zoals de trekschuit en de stoomtrein – waar Matje heel bang voor is, omdat deze ‘met duizelingwekkende snelheid’ rijdt. Grappig is dat de treinreis van Groningen naar Amsterdam ook gedeeltelijk per boot verloopt: in Stavoren moeten ze overstappen! En varen over de Zuiderzee was bepaald geen pretje…

©2021 Billy Bones, Sophie Pluim uit Onze lange reis met het hoofd in de koffer

Matjes vastberadenheid is bewonderenswaardig. Het is echt een stoer meisje, met zó’n sterke wil, dat ze bergen kan verzetten. Ook de vriendschap tussen Kee en Puf is ijzersterk en gezamenlijk lijken ze onoverwinnelijk. En toch is het de vraag of ze Amerika wel gaan bereiken…

Er glijdt een schaduw over het gezicht van mijn zusje.
‘Amerika is jouw droom, ik heb nooit gezegd dat het de mijne was,’ valt ze tegen me uit. (blz. 194)

Marlene Rebel en Lucinda Vos voeren de spanning mooi op! Ze laten de korte hoofdstukken steeds zó eindigen dat je alsmaar door wilt blijven lezen. Het verhaal is bovendien niet alleen avontuurlijk, maar ook lekker raadselachtig, want die koffer met dat hoofd… blijkt interessante geheimen te bevatten!

Lestips

Er is een mooie boektrailer bij dit boek gemaakt, die je heel goed kunt gebruiken ter promotie:

Het is echt zo’n avontuurlijk kinderboek, dat veel kinderen fijn vinden om zelf te lezen, maar het boek kun je ook mooi voorlezen, omdat bij diverse thema’s past. Het verhaal past in het tijdvak van burgers en stoommachines en sluit prachtig aan bij lessen over oude vervoersmiddelen, de kermis of het circus, emigratie naar Amerika (met de Holland-Amerika lijn) of het verschil tussen arm en rijk.

Reis door Nederland, toen en nu

En natuurlijk is het ook erg leuk om te bekijken hoe de locaties die in het boek voorkomen er nú uitzien en hoe de reis van de kinderen er in de huidige tijd uit zou kunnen zien! Wat is de snelste manier om nu van Gieten naar Amsterdam te reizen? Hoe kom je tegenwoordig met de trein van Groningen naar Amsterdam? En stel dat je de route die de kinderen afleggen nu per fiets zou rijden – hoeveel kilometer is dat en hoe lang ben je dan onderweg?

De schrijfsters vertellen op hun Facebook– en Instagrampagina regelmatig over locaties of elementen uit het verhaal – heel interessant!

Uitgeverij Billy Bones, 2021