Over mieren die goud verzamelen

door Brunetto Latini, Rébecca Dautremer

… en andere bizarre dieren

Bestaan er mieren die goud verzamelen? Hoe voelt een aap zich bij vollemaan? Kan een wolf zich met wind voeden? Groeien er weleens struiken op de rug van een walvis?

Eeuwenoude antwoorden staan in het encyclopedische Li livres dou tresor; geschreven rond 1260.

Duik in de wondere wereld van de middeleeuwse fantasie! Rébecca Dautremer bracht de dieren met haar illustraties tot leven.

Vertaald door Ed Franck.

Recensie

Bij een ‘encyclopedisch boek’ verwacht je niet een boek met slechts 11 dieren, toch? Maar meer staan er toch echt niet in dit boek. Dat valt dus een beetje tegen. Elk dier krijgt een eigen spread: een korte beschrijving met daarnaast een indrukwekkende, pagina-vullende tekening van Rébecca Dautremer.

Wie haar werk kent, weet wat hij in dat opzicht kan verwachten: zeer gedetailleerde prenten, technisch tot in de puntjes geperfectioneerd, en altijd lichtelijk surrealistisch. Haar stijl sluit in dit geval naadloos aan bij de teksten, die al even surrealistisch aandoen. Is dit echt hoe ze in de middeleeuwen over bepaalde dieren dachten?

©2021 Infodok, illustratie van Rébecca Dautremer uit Over mieren die goud verzamelen

Vooral de eenhoorn – ‘een schrikwekkend dier, dat wreed en geducht is’ – komt totaal niet overeen met het tegenwoordige beeld  van dit fabelwezen. Maar ook de kameleon valt op – met ogen die niet vrij bewegen (huh?!) – en van de leucrota hebben we überhaupt nog nooit gehoord. Het lijkt dat Dautremer ook niet zo goed wist wat ze met dit dier aan moest; de tekening die erbij staat, ziet er wel heel gek uit. Ook de draak heeft ze een heel bijzonder uiterlijk gegeven – met een gezicht dat je vaker terugziet in haar werk. De walvis – zowel op de cover als in het boek – spreekt nog het meest tot de verbeelding:

In volle zee steekt zijn rug boven de golven uit en hij blijft zo vaak op dezelfde plek dat de wind zand aanvoert en op zijn rug ophoopt, zozeer dat er struikjes op beginnen te groeien. En dat misleidt vaak de zeelui: zij beelden zich in dat daar een eiland ligt, zetten voet aan wal, slaan palen in de grond en leggen een vuur aan. Maar de vis kan de hitte niet verdragen: hij duikt diep onder water en alles en iedereen wat er zich op zijn rug bevindt, wordt verzwolgen.

Je zou er een boek over kunnen schrijven… En dat is dan ook wat dit boek doet: het prikkelt de fantasie en laat je zien wat voor verhalen een mens kan verzinnen op het moment dat hij nog niet alles weet.

Lestips

De illustratiestijl van Rébecca Dautremer is prachtig, maar soms ook wat duister en daardoor is het een beetje de vraag of kinderen dit boek, als ze het zelfstandig lezen, zullen waarderen.

Je kunt met dit boek echter wel veel verwondering oproepen en kinderen zelf laten fantaseren. Plaats het boek dan ook vooral in de juiste context: vertel dat de teksten geschreven zijn in een tijd waarin mensen nog maar weinig echt wísten: de middeleeuwen.

Lees dan bijv. de tekst van de eenhoorn voor – deze zal kinderen ongetwijfeld verbazen!

Tekenen

Aansluitend kun je ook de prent van de draak laten zien – die ziet er totaal anders uit dan de draken die we gewend zijn. Maar waarom ook niet? Heeft iemand ooit een draak gezien?

Lees de tekst bij de draak voor en laat kinderen zelf eens nadenken over hoe deze draak eruit zou kunnen zien. Laat ze zelf ook eens een draak tekenen, die klopt bij de omschrijving.

Ook de beschrijving van de leucrota kan een leuke tekenopdracht opleveren! Probeer deze maar eens te tekenen! Wedden dat dit fabeldier er bij iedereen anders uit zal zien!

Creatief schrijven

De teksten over de mieren – die goud verzamelen dus – en de walvis spreken ook tot de verbeelding en prikkelen juist de fantasie op verhalend vlak. Ook de feniks heeft al vele schrijvers geïnspireerd tot het schrijven van verhalen! Misschien dat kinderen in jouw klas ook mooie ideeën krijgen voor een verhaal.

Infodok / Standaard Uitgeverij, 2021