Rekenen voor je leven

door Edward van de Vendel, Floor de Goede, Ionica Smeets

Wat gebeurt er als een klas de saaie sommen mag vervangen door rekenlessen die met hun eigen leven te maken hebben?

Groep 7 van de Rover Hoepsika-school komt in opstand tegen hun saaie rekenboek. De klas sluit een contract met hun juf en meester: dit jaar gaan ze rekenen met vragen die belangrijk zijn voor hun leven. Iedereen één vraag. Elke week één vraag. Die nieuwe rekenlessen zullen alles veranderen.

* Hoe win je alle spelletjes?
* Is plassen onder de douche echt goed voor het milieu?
* Zijn ijsjes overal en altijd even koud?
* Hoe word je rijk?

Recensie

©2021 Nieuwezijds, illustratie van Floor de Goede uit Rekenen voor je leven

Maak kennis met groep 7 van de Rover Hoepsika-school: een leuke juf, een lieve meester en 22 kinderen. En maak vooral ook kennis met Mano, de jongen op de cover van dit boek. Want bij hem begint het allemaal: hij hoort zijn juf en meester klagen over de rekenboeken. En dan ontstaat er een fantastisch idee.

Maar toen gebeurde het. Pijke stond op.
Meteen werd het stil. Pijke stond nooit op. Pijke haalde hoge cijfers, maar Pijke práátte bijna nooit.
‘Juf Tine,’ zei Pijke, ‘ik vraag me al sinds het begin van het schooljaar af wat ons rekenboek met ons te maken heeft.’
‘Eh…’, zei de juf. Ze was onder de indruk van de stilte en ook van Pijke, dat kon je zien aan hoe ze keek – haar oogleden begonnen te knipperen. ‘Wat bedoel je…’ zei ze.
‘Wat hebben die sommen met ons leven te maken?’ vroeg Pijke, op die heel bijzondere, rustige manier van hem, het klonk bijna fluisterend. ‘Ik bedoel het serieus, juf. Wat we hier leren moet toch belangrijk zijn? We moeten er toch iets aan hebben voor nu en voor later?’ (blz. 9)

De klas sluit vervolgens een contract met hun juf en meester: elke week wordt er een rekenvraag van een van de kinderen beantwoord die te maken heeft met het échte leven. Hún leven. Dat levert niet alleen geweldige rekenvragen op, maar ook ontroerende, mooie en zeer interessante portretten. Wat brengt Edward van de Vendel de persoonlijkheden van de kinderen goed tot leven! En extra mooi is dat je ook een kijkje krijgt in hun thuissituatie; de rekenlessen beperken zich letterlijk niet meer tot school. En dat maakt dit boek op heel veel manieren de moeite waard.

©2021 Nieuwezijds, illustratie van Floor de Goede uit Rekenen voor je leven

Elk hoofdstuk is weliswaar op dezelfde manier opgebouwd, maar verrast steeds weer. Het begint met een kort verhaal over een van de kinderen uit de klas, waarin je dus dat mooie inkijkje krijgt in hun persoonlijkheid en hun leven. Zo heb je Chiara-die-veel-praat; hartsvriendinnen Roos en Romée, die allebei verliefd zijn op Mano (met zijn lach die zo hard straalde dat het om je heen meteen Marokkaans zomer werd); Tim met twee moeders, waarvan er eentje tijdelijk in Zwitserland werkt; Mirelva, met een Surinaamse moeder, een slungelbroer en twee kleine zusjes; Benthe, die fan is van Mimilou (‘Girls, wij lakken ons naar de top!’), Patrick die wordt afgeblaft door zijn voetbaltrainer, en ga zo maar door. Het doet je goed beseffen dat er veel meer gaande is in de levens van je leerlingen, dan alleen wat je op school ziet of hoort.

©2021 Nieuwezijds, illustratie van Floor de Goede uit Rekenen voor je leven

Aansluitend volgt hun rekenvraag, die – geweldig, expressief verbeeld door Floor de Goede – in stripvorm wordt beantwoord. Als kers op de taart sluit het hoofdstuk af met een stukje reflectie (LATER), waarbij je meestal nog een leuk weetje leert. De illustraties van Flo geven ook hier extra betekenis aan – zo zie je bijvoorbeeld juf Tine, met poes en een glaasje wijn op de bank, de rekensom nog even doorspreken aan het eind van de dag. Niet alleen de kinderen krijgen dus meer persoonlijkheid, maar ook de leraren!

Mooi is hoe er in al die losse verhalen ook nog een doorlopende verhaallijn zit, waarin je merkt hoe al die individuele levens met elkaar verbonden zijn. Het verzinnen van de rekenvragen versterkt dat: kinderen zoeken contact met elkaar en zo hebben de rekenvragen nog meer betrekking op hun leven dan ze van tevoren hadden gedacht. Van de Vendel weet precies de juiste toon te gebruiken en laat alles op feilloze wijze in elkaar vloeien.

De rekenvragen zelf – en dan eigenlijk vooral de antwoorden – zijn ook ontzettend interessant om te lezen. Sommige vragen zou je zelf als leerkracht ook nog wel kunnen beantwoorden, maar bij andere vragen is het toch wel heel fijn dat ‘getallenkeizerin’ Ionica Smeets de antwoorden op heldere wijze uiteen heeft gezet! Zo vind je het zelf vast ook interessant om te lezen ‘hoe je vlekkeloos lootjes kunt trekken’ of ‘hoe je alle spelletjes kunt winnen’!

Het is dan ook een boek dat zowel voor kinderen als voor leerkrachten heerlijk is om te lezen. Kinderen zullen enorm genieten van de boeiende rekenvragen en de grappige of ontroerende beschrijvingen van de kinderen. De kinderen in het boek zijn zo divers, dat elke lezer zich wel ergens in kan herkennen. En wie weet wakkeren Edward van de Vendel, Ionica Smeets en Floor de Goede bij leerkrachten ook wel een vuurtje aan om de rekenlessen voortaan anders te geven… Dit boek laat goed zien hoeveel moois dat kan opleveren!

Lestips

De kinderen van de Rover Hoepsika-school mogen elke week een rekenvraag stellen. Dat betekent dat jij ook elke week een verhaal met rekenvraag zou kunnen voorlezen uit dit boek. Dan kun je vervolgens de rest van het schooljaar de klas zélf rekenvragen laten bedenken!

Jammer is wel dat je dan geen Ionica Smeets beschikbaar hebt, die je kan helpen bij het oplossen, maar wie weet kun je toch een eind komen. Het gaat er natuurlijk ook om dat kinderen merken dat je ze serieus neemt en dat hun rekenvragen ertoe doen. En wellicht is er wel een ouder die erg goed is in wiskunde en met je mee kan denken!

Om het boek te promoten, kun je het boektrailer-filmpje laten zien dat je op de website van Uitgeverij Nieuwezijds kunt vinden.

Thema’s

Als je het boek verder niet voorleest, kun je er ook voor kiezen om bepaalde rekenvragen te koppelen aan een thema in de klas. Hieronder staat een aantal interessante onderwerpen:

• Koken: blz. 41
• De ruimte: blz. 50
• Voetbal: blz. 60
• Tweelingen en uiterlijke kenmerken: blz. 72
• Het milieu: blz. 87 en blz. 233
• Sinterklaas (inclusief gedicht!): blz. 95
• Tijd en tijdreizen: blz. 119
• Vluchtelingen: interessant zijn vooral de uitspraak op blz. 149 (‘Iemand die gevlucht is, is geen vluchteling. Het is iemand met een verhaal.’) en de vraag op blz. 154!
• De Chinese Muur: weetje op blz. 160 in combinatie met de rekenvraag op blz. 155
• Mieren: blz. 244

Kennismaken

Wat zo leuk is aan de (reken)verhalen in dit boek, is dat de kinderen elkaar steeds beter leren kennen. Ook als lezer leer je ze steeds beter kennen en dat komt vaak doordat je iets te weten komt over hun privéleven.

Hoe zit dat eigenlijk in jouw klas? Kennen de kinderen elkaar? Een heel leuke manier om elkaar beter of op een andere manier te leren kennen is een kennismakingsbingo: dan moet je in de klas op zoek gaan naar kinderen met een bepaalde eigenschap, situatie of hobby. Zo ontdek je kanten van elkaar die je misschien nog niet kende en kan je er zomaar achterkomen dat iemand dezelfde hobby heeft als jij. Even googelen op kennismakingsbingo en je hebt direct heel veel om uit te kiezen!

Wiskunde

In het boek wordt het verschil tussen rekenen en wiskunde uitgelegd op blz. 191 en krijg je een mooi overzicht van vrouwen die veel hebben betekend voor de wiskunde.

Interessant is ook het ‘getal’ googolplex – ooit wel eens van gehoord? Nee? Leuk om dan de rekenvraag van Pijke te bespreken op blz. 108!

Geldrekenen

In het boek staan een paar leuke werkbladen over geld omrekenen (blz. 166 -170), met een erg grappig stripje erbij (blz. 165) én de antwoorden (op blz. 274)

Ook de rekenvraag op blz. 255 is een klassieker: hoe kun je rijk worden. Leuk om dit te bespreken tijdens de Week van het geld!

Inspraak

Eigenlijk is voor leerkrachten het concept van dit boek misschien nog wel belangrijker dan de rekenvragen zelf: wat gebeurt er als een klas zelf inspraak heeft in de lessen? Hoeveel effect heeft betekenisvol leren? Hoe kan de sfeer in de klas bepaald worden door hoe er wordt lesgegeven? Interessante dingen om over na te denken! Dit boek is in ieder geval een prachtig pleidooi om de methode maar (weer) eens los te laten!

Uitgeverij Nieuwezijds, 2021