Rivieren - Leesbevordering in de klas

Een reis langs zeeën, meren en rivieren

Vaar mee langs de belangrijkste rivieren ter wereld: van de Nijl tot de Amazone, van de Mekongdelta tot de Mississippi en van de Donau tot de Theems.

Terwijl je de rivier volgt, lees je over de geschiedenis van het gebied, over de cultuur, bezienswaardigheden, dieren… en nog veel meer.

Recensie

De boeken van illustrator Peter Goes zijn werkelijk pareltjes om te bekijken. Ook het boek Rivieren doet je watertanden: prachtig grote platen, vol met afwisselende illustraties. Soms groot en dromerig, soms juist strak en grafisch. Vaak in zwart met de achtergrondkleur als steunkleur; soms met extra kleuraccenten. Een ware ontdekkingsreis.

Het boek laat je zien welke belangrijke rivieren er zijn en waar ze lopen. De rivier ‘neemt je mee’ langs allerlei bezienswaardigheden, dieren, bouwwerken en natuurgebieden die je onderweg kunt tegenkomen. Per rivier zijn er allerlei weetjes te lezen, over zeer uiteenlopende onderwerpen.

Rivieren

Hoewel dit allemaal fantastisch klinkt, laat de uitwerking nog wel wat te wensen over. Hoe mooi de illustraties en de vormgeving ook zijn; soms is het best lastig om te zien wat nu precies land is en wat water (tip: afstand nemen!). Ook de weetjes zijn niet altijd even gemakkelijk te lezen. Het is zo’n enorme, bonte en daardoor onsamenhangende verzameling kennis, dat de informatie lastig te verwerken is. Dit is niet een boek dat je lekker achter elkaar door kunt lezen. Het taalgebruik is daarnaast vaak volwassen en behoorlijk pittig voor basisschoolkinderen.

Manaus was op het einde van de 19^deeeuw het rijke epicentrum van de rubberhandel. Toen een Engelsman rubberzaden uit het land smokkelde, verdween het monopolie van de rubberbaronnen.

Jammer is bovendien dat de bondige tekst soms juist meer vragen oproept, dan duidelijkheid geeft (‘Een andere naam die vaak gebruikt wordt voor dit gebied is ‘Scandinavië’, maar dat klopt niet helemaal.’ blz. 13 – Waarom dan niet?!).

Als informatief leesboek over rivieren is dit boek dan ook minder geslaagd. Beter kun je je richten op de mooie illustraties, want die vertellen je in beeld al over de reizen die je langs de rivieren kunt maken. Hoe dan ook is dit namelijk nog steeds een prachtig kijkboek, dat met wonderschone prenten de hele wereld laat zien.

Lestips

Eigenlijk staan er tevéél weetjes in dit boek. Het gaat namelijk echt niet alleen over rivieren; het gaat over de geschiedenis van landen, over legenden, dieren, gebouwen, ontdekkingsreizigers… ga zo maar nog even door. Nogal veel om te behappen.

Als je echter slechts 1 rivier centraal stelt, kun je natuurlijk prima een van de spreads gebruiken. Lees met de klas de weetjes en splits ze uit. Welke weetjes gaan over natuur? Welke gaan over geschiedenis? Welke gaan over cultuur? Etc.
Maak groepjes en laat de weetjes die over één aspect gaan verder uitwerken. Je kunt op deze manier een hele set posters per rivier laten maken!

Kinderboekenweek 2019 – kinderboeken

Het boek Rivieren is kerntitel van de Kinderboekenweek 2019 met het thema Voertuigen en het motto ‘Reis mee’. Inderdaad kun je de rivier goed als een transportmiddel zien: het stromende water brengt je gemakkelijk van A naar B. Alleen nog wel even een vlot, boot, kano of ander vaartuig regelen…

Het leuk is dat je daar heel gemakkelijk andere boeken aan kunt koppelen. Neem bijvoorbeeld het boek De ontdekkingsreiziger van Katherine Rundell: daar proberen vier kinderen via de Amazonerivier naar de stad Manaus te komen. Zie citaat hierboven!

Je kunt meer rivieren uit dit boek als uitgangspunt nemen en er verhalen bij zoeken. Zo heb je over de rivier de Eufraat en de Tigris het boek De reis van Yarim van Hans Hagen, en over de Nijl wordt veel geschreven in de boeken over Dummie de Mummie van Tosca Menten.

Maar ook door het volgen van een rivier (over land), kun je de weg vinden. Dat doet Anne in het boek Anne, het paard en de rivier, van Wouter Klootwijk & Enzo Pérès-Labourdette. Sowieso zijn er wel meer boeken waarin rivieren worden gebruikt om de weg te vinden.

Een rivier kan echter ook een barrière zijn! Want hoe kom je van de ene kant naar de andere kant? Toevallig hebben Wouter Klootwijk & Enzo Pérès-Labourdette ook hier een boek over gemaakt. Het verschijnt eind oktober 2019: Naar de overkant.

En wat denk je van het boek Bo bouwt een boot? van Astrid Poot & Dieuwertje Boeren? Hierin probeert Bo een boot (of eigenlijk: een vlot) te bouwen om snel naar de overkant van de rivier te kunnen komen, omdat de brug wordt gesloopt. Het leuke aan dit boek is dat het verhaal eigenlijk bedoeld is om kinderen zelf aan de slag te laten gaan! Ontzettend leuk om te gebruiken voor technieklessen.