In de ruimte is het stil

door Nicole Panteleakos

De twaalfjarige Nova kijkt reikhalzend uit naar de lancering van de Challenger. Ze is net als haar zus Bridget gek op astronomie, ruimtevaart en alles wat met NASA te maken heeft. Over tien dagen zullen ze dan ook samen kijken hoe de spaceshuttle de ruimte in gaat. Maar Bridget is weg en Nova is in haar eentje in een nieuw pleeggezin geplaatst.

Nova vindt het moeilijk om te communiceren en uit zich anders dan andere kinderen. Zonder Bridget lijkt niemand haar te begrijpen. Elke dag telt Nova af naar de lancering van de Challenger en naar het moment waarop ze haar zus weer zal zien. Want Bridget zei: ‘Wat er ook gebeurt, ik ben er. Beloofd.’

Vertaald door Lidwien Biekmann.

Recensie

‘Bridget was weg.’ Deze eerste zin van dit boek laat de lezer behoorlijk puzzelen. Wanneer is Bridget precies weggegaan? Waarvandaan en hoe dan? Je leest dat zij en haar zusje Nova plotseling zijn vertrokken bij hun vorige pleegouders. Maar nu is Nova in haar eentje bij nieuwe pleegouders en gaat ze naar een nieuwe school. Maar waar is Bridget?

Nova schrijft brieven aan Bridget en dan weet je ook meteen wanneer het verhaal zich afspeelt: in januari 1986, vlak voor de lancering van de Challenger. Via de brieven kom je steeds meer te weten over de situatie waar Bridget en Nova uitkomen en wordt duidelijk dat Nova autistisch is – iets wat in de jaren ’80 nog als ‘achterlijk’ werd bestempeld.

Dat Nova Bridget mist, is zeer begrijpelijk: Bridget is de enige die Nova lijkt te verstaan en volledig begrijpt. Er is bij veel andere mensen zoveel onbegrip voor haar gedrag… het is werkelijk hartverscheurend! Het verhaal geeft een heel mooi beeld van iemand met autisme, maar dan toch heel anders dan in de meeste kinderboeken. Nova is misschien wel heel erg slim, maar niemand weet het, want ze praat niet.

Hoe haar nieuwe pleegmoeder Francine op haar reageert is tegelijkertijd weer hartverwarmend: zo vol liefde, begripvol en met geduld. Zij en haar man Billy zorgen ervoor dat Nova in een speciale schoolklas komt, waar nog meer bijzondere kinderen zitten. Door dit boek leer je met andere ogen naar deze kinderen te kijken. Zelfs Nova leert om met andere ogen te kijken!

Nova wilde het net nog een keer proberen toen ze dacht: misschien hoort Margots hoofd wel niet rechtop. En misschien hoort Buddy wel niet stil te zitten en misschien hoort Mary-Beth wel geen s-klank te kunnen zeggen en misschien hoorde Bridget wel niet in de pleegzorg te blijven bij pleegouders die vonden dat ze in de jeugdgevangenis thuishoorde. (blz. 192)

In het nawoord vertelt de schrijfster dat zij Nova’s gedrag gedeeltelijk heeft gebaseerd op dat van haarzelf. Dat verklaart waarschijnlijk waarom dit verhaal zo hard binnenkomt: je voelt hoe authentiek en echt het allemaal is. Het is een zéér aangrijpend boek. Tijdens de eerste hoofdstukken zul je al regelmatig een brok in je keel voelen, maar dat is nog maar het begin…

Naast het ontroerende, persoonlijke verhaal van Nova speelt ook de ontploffing van de Challenger nog een belangrijke rol in het verhaal. Nova is geïnteresseerd in alles wat met ruimtevaart te maken heeft en de ontploffing maakt dus heel wat bij haar los. Mooi is hoe het verhaal in de juiste tijd wordt geplaatst door verwijzingen naar films en muziek. Er zijn veel verwijzingen naar songs van David Bowie, waardoor er vrij veel Engelse tekst in het boek staat.

Kinderen op de basisschool zullen een behoorlijk pittige kluif hebben aan dit boek, onder andere door de complexe opbouw met veel flashbacks. Ook is de inhoud echt behoorlijk heftig. Maar wat een waanzinnig mooi boek voor op de leeslijst van het VO… Echt prachtig.

Lestips

Gezien de complexe opbouw van het boek, de thematiek en de aangrijpende inhoud van dit verhaal zou ik dit boek eerder op de middelbare school aanraden dan op de basisschool.

Toch kun je er zeker voor kiezen om dit boek voor te lezen in groep 8, maar zorg dan wel dat je het eerst zelf gelezen hebt. Het verhaal is ongelooflijk aangrijpend.

Autisme

Het is een verhaal dat kinderen heel mooi inzicht geeft in het hoofd van een kind dat ‘anders’ is.

Zo lees je in dit boek waarom Nova zichzelf tegen het hoofd slaat (om een naar gevoel te verjagen), waarom ze neuriet (om andere geluiden buiten te sluiten) of dat ze oogcontact maken heftig vindt.

Het is bij uitstek een boek dat het begrip en empatisch vermogen van kinderen vergroot, want het maakt een wereld zichtbaar die normaalgesproken verborgen blijft.

Van Goor, 2020