Scherven van de hemel

door Pieter van Oudheusden, Stephanie De Graef

Een jongen gaat in de leer bij een meesterschilder.
De meester maakt het volmaakte schilderij.
Vanuit alle hoeken van het land komen mensen kijken.
Wie het ziet, wil het hebben. De meester staat voor een dilemma:
voor wie heeft hij dit werk geschilderd?
Hij vindt een bijzondere en verrassende oplossing.

Recensie

Dit schitterende prentenboek voert je al vanaf de schutbladen mee op een betoverende reis naar het oude Japan. Het verhaal leest als een eeuwenoud sprookje of een legende, waar je – want zo gaat dat met dat soort verhalen – een mooie, wijze les uit kunt leren.

Elke dag vroeg de leerling wanneer de lessen zouden beginnen,
en elke dag antwoordde de schilder: ‘Morgen’.
Op het laatst vroeg de leerling niets meer.

Ze maakten lange wandelingen. De schilder zei niets en stond vaak stil.
De leerling keek totdat hij zag wat de schilder zag:
een rimpeling in het water; het laatste blad aan een tak.

©2013 De Eenhoorn, illustratie van Stephanie De Graef uit Scherven van de hemel

Op een dag maakt de schilder een volmaakt schilderij en iedereen wil het hebben… maar is dat de reden dat de schilder het schilderij heeft gemaakt? Wat wil de meester zelf? Als je perfectie hebt bereikt, heb je dan nog wel iets om voor te leven? En wat kan zijn leerling van hem leren? Prachtige thema’s om over na te denken en dat doet dit boek op ingenieuze wijze: juist door een summier gebruik van woorden, geeft het verhaal heel veel ruimte voor eigen interpretatie en gedachten.

©2013 De Eenhoorn, illustratie van Stephanie De Graef uit Scherven van de hemel

Tegelijkertijd is het boek zelf ook een waar kunstwerk. Stefanie De Graef heeft de sfeer van het mystieke Japan prachtig weten te treffen. Mysterieuze geisha’s, bloeiende kersenbomen, dansende kraanvogels, kleurige koikarpers, traditionele Japanse bouwkunst en op de achtergrond Mount Fuji… je ziet het allemaal terug in de grote verstilde prenten. Dit zijn eigenlijk geen illustraties te noemen; het zijn stuk voor stuk schilderijen die je zelf ook wel aan de muur zou willen hangen. Het kleurenpalet is vrij somber, maar dat zorgt juist voor een deel van de betovering.
Een magisch prentenboek!

Lestips

Dit prentenboek kun je heel goed gebruiken voor een filosofische les over volmaaktheid en perfectionisme. Maakt het streven naar perfectie gelukkig? Waarom wel, waarom niet? Door dit boek voor te lezen in de klas, laat je kinderen daar eigenlijk automatisch over nadenken. Begrijpen ze de keuze van de schilder?

Japan

Daarnaast geeft dit boek een prachtig beeld van het traditionele Japan. Vooral het beeld van de keizer en zijn gezelschap plaatst het verhaal in het verleden, maar ook de geisha’s zie je nauwelijks meer.

©2013 De Eenhoorn, illustratie van Stephanie De Graef uit Scherven van de hemel

De prenten geven daarom een mooie aanleiding om het over de traditionele cultuur van Japan te hebben. Welke elementen uit de Japanse cultuur zie je terug in de prenten? Welke betekenis hebben deze elementen? Op elke pagina vind je wel iets terug om het over te hebben: van kalligrafeerkunst tot het eten met stokjes, van Japanse schuifdeuren (shoji) tot Japanse tuin.

Helemaal opvallend zijn natuurlijk de geisha’s (ook te zien op de cover). Waarom is hun gezicht wit? Wat deden deze vrouwen? Wat kun je vertellen over hun kleding?

Wil je zelf goed beslagen ten ijs komen, dan kan ik je trouwens het boek Dagboek van een geisha aanraden – een indrukwekkend boek over het leven van een geisha (let op: geen kinderboek!). Er is ook een film van dit boek gemaakt (Memoirs of a geisha – bekijk hier de trailer). De film zou geschikt zijn voor 6+, maar het verhaal is behoorlijk dramatisch en lijkt mij qua verhaal (liefde, verraad, verleiding) eigenlijk niet zo geschikt voor kinderen in de basisschoolleeftijd…

Kunst

©2013 De Eenhoorn, illustratie van Stephanie De Graef uit Scherven van de hemel

De schilderingen van Stefanie De Graef zijn niet alleen ware kunstwerken om te zien, het zíjn ook daadwerkelijk kunstwerken, die worden uitgeleend en die je kunt kopen!

Japanse schilderkunst ziet er echter toch wel weer heel anders uit en het is natuurlijk erg leuk om dit te bekijken! Op de website van het Van Gogh museum vind je een mooi verhaal over (de inspiratie van) Japanse kunst. Ook kun je in de bibliotheek (of je eigen boekenkast) misschien de (uitverkochte) DADA vinden over Japan. Erg interessant!