Verborgen wereld

door Ben Rothery

Voor dit boek maakte natuurillustrator Ben Rothery een selectie van dieren die hem als kind al wisten te verwonderen. Elke soort heeft zijn eigen geheim. Van verborgen verbanden tot onverwachte vaardigheden. Een boek over de wonderen van de dierenwereld, vol meesterlijke, gedetailleerde illustraties.

Vertaald door Rob de Ridder.

Recensie

Wauw, die illustraties!!! De Engelse Ben Rothery wilde met dit boek verwondering over de natuur opwekken, maar in eerste instantie wekt hij vooral béwondering op over zijn onvoorstelbaar gedetailleerde en prachtige tekeningen. Door enkele onuitgewerkte details zie je dat de illustraties écht getekend zijn, maar de tekeningen die hij wel heeft uitgewerkt zijn zo ongelooflijk verfijnd dat het net foto’s lijken.

Alleen al die tekeningen zorgen ervoor dat je zeer aandachtig naar de vele bijzondere dieren in dit boek gaat kijken. Van pluizige aapjes tot glanzende kolibries; van de aaibare suikereekhoorn tot een octopus die aan de bladzijde lijkt te zijn vastgeplakt… je kunt de dieren niet alleen bekijken, maar bijna vóelen. Juist doordat de dieren met zoveel aandacht getekend zijn, voel je de liefde voor de natuur van de illustrator.

Maar ook in de tekst komt die liefde mooi naar voren. Ben Rothery heeft lange tijd in Zuid-Afrika gewoond en vertelt regelmatig over de bijzondere dieren die hij daar zag. Daardoor lees je over rotsklipdassen (ofwel ‘dassies’), waar hij tijdens een uitstapje naar Kaapstad verliefd op werd; over honingzuigers in tuin van zijn oma of over de Namaqua blaasoppie, die in Zuid-Afrika voornamelijk onder de grond leeft. Dieren waar je zeer waarschijnlijk nog nooit van hebt gehoord, maar dat maakt ze juist zo interessant – zeker door de enthousiaste manier waarop Rothery erover vertelt! Daarnaast legt hij allerlei verbanden met andere dieren, waarbij ‘verborgenheid’ het hoofdthema is.

Die ‘verborgenheid’ moet je heel breed zien: het gaat over onverwachte relaties tussen dieren; over dieren die verwant zijn, maar helemaal niet op elkaar lijken; over dieren die dingen kunnen die je niet zo snel zou verwachten en natuurlijk ook over camouflage. Het is echt een ideaal boek voor kinderen die bovengemiddeld gefascineerd zijn door dieren – en dan vooral gek zijn op onverwachte feitjes. Wist je bijvoorbeeld dat de komodovaraan paart met mannetjes die ze eerst zelf uit het ei heeft laten komen? Of dat de bidsprinkhaankreeft een vuistslag kan geven die sneller gaat dan een kogel uit een geweer? Of dat de ‘dassies’ zo goed kunnen klimmen door hun zweetvoeten? Uit alles wat Rothery vertelt, spreekt verwondering en dat werkt enorm aanstekelijk.

Ik hou al van kameleons zolang ik me kan herinneren. Als kind kon ik uren naar ze kijken terwijl ze zich met unieke, trage, zwaaiende stappen bewogen. Met hun ogen die onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen, lange plaktong, rare naar binnen gebogen voeten en het vermogen van kleur te veranderen lijken ze op het werk van een gekke geleerde. (blz. 38)

Enige puntje is wel dat je je niet al teveel moet laten afschrikken door moeilijke woorden. Al direct op de tweede pagina vliegen de ingewikkelde termen je om de oren: commensalisme, mutualisme en parasitisme. Hoewel het allemaal wordt uitgelegd en juist voor de weetgrage dierenvriend superinteressant is, leest het af en toe wat minder lekker door. Ook stoort het enigszins dat roofdieren vrijstel steeds ‘predatoren’ worden genoemd – een woord dat op de basisschool niet gebruikt wordt en erg Engels aandoet. Sowieso staan er veel woorden voor ‘kenners’ in (organisme, habitat, huidmembraan), wat op zich getuigt van ‘rijke taal’, maar iets minder geoefende lezers zullen wel een stevige kluif hebben aan de tekst.

Hoewel Rothery met dit boek de enorme diversiteit van de natuur wil laten zien, zul je weinig Europese dieren tegenkomen (alleen de kerkuil, de koekoek en het vliegend hert). Anderzijds laat hij alle dierenfamilies voorbij komen: reptielen, vissen, vogels, zoogdieren, amfibieën, insecten en weekdieren… en slaagt hij heel goed in zijn opzet om allerlei onbekende, verborgen dieren zichtbaar te maken. Hoe dan ook is het een prachtig boek voor dierenliefhebbers!

Lestips

Ik weet zeker dat kinderen met open mond naar de illustraties in dit boek zullen kijken! Niet alleen dierenliefhebbers, maar ook tekenliefhebbers zullen zich wat dat betreft aan dit boek vergapen.

Je kunt een stukje voorlezen uit het boek om het boek te promoten, maar je kunt het natuurlijk ook mooi in projecten gebruiken over evolutie, dierencamouflage, aanpassing of dieren in het algemeen.

Het hoofdstuk over de helmparelhoen is erg leuk om voor te lezen, omdat daar ook een kort volksverhaal in staat: ‘Hoe Parelhoen haar vlekken kreeg’. (blz. 48/49)

Achterin het boek staat een alfabetisch register, waarin je elke diersoort die beschreven is kunt terugvinden.

Verder gaat het boek over:

• Verschillende diersoorten die met elkaar samenleven (commensalisme, mutualisme, parasitisme) -> wil je hier nog meer over weten, lees dan ook het boek De grondel & de garnaal van Geert-Jan Roebers en Margot Westermann.
• Onverwachte dierenfamilies (bijv. dat het nijlpaard directe familie is van de dolfijnen!)
• Buideldieren
• Loopvogels
• Camouflage
• Convergente evolutie (ingewikkelde term voor dieren die niet nauw verwant zijn, maar tóch heel erg op elkaar lijken omdat ze zich aanpassen aan vergelijkbare omgevingen, zoals de kolibrie en de honingzuiger)
• Geslachtsdimorfie (weer een ingewikkelde term voor het grote verschil in uiterlijk tussen mannetjes en vrouwtjes, zoals bij de leeuw of de pauw)
•  Veren

en tenslotte ook nog over verborgen verbanden, waarbij het voedselweb van de Afrikaanse savanne wordt laten zien.

Uitgeverij Van Goor, 2020