Wiplala

door Annie M.G. Schmidt

Op een dag vangt de poes van de familie Blom een wiplala. Een wat? Een wiplala: een klein mannetje dat kan toveren. Tinkelen noemt hij dat. Wiplala – want zo heet het mannetje ook – vergeet alleen steeds hoe hij de dingen weer terug getinkeld krijgt. Zo verandert hij de buurman in een stenen standbeeld en wordt de familie Blom net zo klein als hijzelf! Dat laatste is het begin van een spannend avontuur. Zullen ze ooit weer ‘normaal’ worden?

Recensie

Dit verhaal is in de bibliotheek ingedeeld bij de B-boeken: voor kinderen vanaf 9 jaar. Dat heeft echter vooral met het leesniveau te maken; het verhaal is duidelijk al geschikt voor jongere kinderen. Voorlezen kan al vanaf ca. 5 jaar – zo staat in het boek aangeraden. Elke leeftijdsgroep zal echter andere dingen uit het verhaal halen. De kleintjes zullen het verhaal spannend vinden; de oudere kinderen zullen vooral genieten van de subtiele humor, die dit verhaal heel grappig maakt. Het is niet een heel diepgaand of ingewikkeld verhaal – lekker ontspannend dus.

Het verhaal is geschreven in 1957 en sommige dingen in het verhaal zijn daardoor duidelijk niet meer van deze tijd. Zo heeft meneer Blom een ouderwetse typemachine en als hij met zijn twee kinderen uit eten gaat, denkt hij dat hij daarbij aan tien gulden genoeg heeft. Ook bepaalde woorden doen ouderwets aan, want die worden nu eigenlijk niet meer gebruikt (in spreektaal):

Permitteert u dat ik even krab? (blz. 43)

‘O wat een akelige ervaringen.’ (blz. 44)

Voor het verhaal maakt dat echter niets uit: de strekking is duidelijk en het taalgebruik past volledig bij de boeken van Annie M.G. Schmidt. Het is juist deel van de charme dat er ouderwetse elementen in het verhaal verweven zitten. Sommige woorden of elementen zul je alleen wel moeten uitleggen.

Deze versie van Wiplala (uit 2007) heeft mooie, kleurrijke illustraties van Philip Hopman. De illustraties zijn echt een verrijking, want ze geven een prachtig beeld bij het verhaal.

Lestips

In de bovenbouw zou ik Wiplala niet in zijn geheel voorlezen (dan zou ik gaan voor een wat complexer verhaal), maar het is wel de moeite waard om kinderen erop te wijzen dat het verhaal heel grappig is om te lezen. Het volgende fragment kun je gebruiken voor boekpromotie, maar geeft ook meteen een goed beeld van de stad Amsterdam, waar een groot deel van het verhaal zich afspeelt. Het fragment is daarom ook leuk om voor te lezen in een les over onze hoofdstad. Vertel dat je nog een leuk verhaal kent, waarbij de hoofdpersonen op het Paleis op de Dam terecht komen. Misschien kennen sommige kinderen het verhaal ook al wel!

‘Als we weer groot zijn,’ zuchtte meneer Blom. (…) niet wilde geloven. (blz. 39 t/m 43*)

Wat ook motiverend kan zijn, is om eerst de film te bekijken. Het boek is in 2014 verfilmd. De film is een stuk spectaculairder dan het boek, maar mist natuurlijk de typerende vertelstijl van Annie M.G. Schmidt. Het is leuk om de twee met elkaar te vergelijken!

* Dit fragment staat in hoofdstuk 6: Atlas. In de bundel Wiplala en Wiplala weer is de paginering met 2 bladzijden verschoven. Er zijn natuurlijk ook oudere versies van het boek; daar zul je het fragment zelf even moeten zoeken… (In mijn eigen, oude versie uit 1987 begint het fragment op blz. 59!)

Em. Querido’s Uitgeverij B.V., 2007