Spoken

door Raina Telgemeier

Kate verhuist naar Noord-Californië, omdat haar kleine zusje Maya ziek is en schone zeelucht nodig heeft. De buurt is totaal anders dan waar ze vandaan komen: mistig, grijs en mysterieus. De Mexicaanse buurjongen vertelt dat hun woonplaats Bahía de la Luna zelfs de ideale hangplek voor geesten is. Kate is bang en wil er niets mee te maken hebben, maar Maya vindt het prachtig! Maar dan is het ineens Halloween en die nacht wordt ook het feest van de Dag van de Doden gevierd. Kate kan de spoken niet meer negeren. Ze overwint zelfs haar angsten en ontdekt zo een heel bijzondere wereld…

Vertaald door Marjon Hoffman.

Ingekleurd door Braden Lamb.

Recensie

Wat een prachtig, bijzonder boek is dit! Het is geen ‘gewoon’ verhaal, maar een echte graphic novel. Een literaire strip dus! In het indrukwekkende en ontroerende verhaal staan een meisje met taaislijmziekte en de Dag van de Doden (Día de los Muertos) centraal. Dit is een eeuwenoud feest waarbij (voornamelijk) Mexicanen niet alleen de doden herdenken; zij geloven dat de geesten van hun dierbaren op de Dag van de Doden de aarde bezoeken, zodat ze met elkaar samen kunnen zijn.

In het (fictieve) stadje Bahía de la Luna, aan de noordelijke Californische kust zijn echter altijd spoken volgens Carlos, de Mexicaanse buurjongen van Kate en Maya. Kate en Maya komen uit het warme zuiden, maar zijn naar de mistige zeekust verhuisd vanwege Maya’s taaislijmziekte. Ze zou daar beter door kunnen ademen. Kate vindt het er vreselijk: het is er koud en grijs en ze vindt de spoken doodeng. De vrolijke en levenslustige Maya vindt het echter allemaal prachtig en ziet de verhuizing als een groot avontuur.

Raina Telgemeier heeft niet alleen de sfeer van het kuststadje prachtig weergegeven, ook de sociaal-emotionele kant van dit verhaal is werkelijk hartverwarmend. Het is onmogelijk om de enthousiaste, opgewekte Maya niet in je hart te sluiten en het is zeer ontroerend als je ziet hoe Kate worstelt met haar dubbele gevoelens over haar zieke zusje. Enerzijds is er de enorme liefde en continue angst dat ze dood zal gaan; anderzijds verzwijgt ze het bestaan van haar zusje aan haar nieuwe vriendinnen omdat ze ‘iets voor haarzelf wil’. Juist het feit dat dit een graphic novel is, maakt het verhaal zo ongelooflijk krachtig: de beelden vertellen vaak meer dan de woorden.

De parallellen in het verhaal zijn ook prachtig: niet alleen Maya heeft altijd adem tekort; spoken kunnen ook niet zelf ademen. Kate gebruikt haar adem vooral om rustig te worden… Maar uiteindelijk is het vooral Maya die Kates angst voor geesten wegneemt:

En wat als ik doodga, Kate? Ben je dan ook bang voor MIJN geest? (blz. 181)

Dat Stine Jensen met een citaat op de cover staat, is trouwens ook niet gek, want het sluit bizar goed aan bij haar boek: Alles wat was, over veranderingen, dood en afscheid nemen. Jensen noemt in dat boek zelfs de Día de los Muertos. Het is dan ook een ongelooflijk bijzonder feest en Raina Telgemeier noemt het achterin haar boek ‘een van de mooiste, respectvolste en ontroerendste ervaringen die ik ooit hebt gehad.’ Dat gevoel heeft ze naadloos over weten te brengen. ‘Spoken’ is echt een ongelooflijk mooi boek, over angst, de dood, troost en… ademen.

Lestips

Zeker in oktober, in de aanloop naar Halloween of Allerheiligen/Allerzielen is dit een prachtig boek om te promoten in de klas. Het vormt een mooie aanleiding om de verschillen en overeenkomsten tussen deze feesten te bespreken.

De kinderen in dit boek vieren ook Halloween: ze verkleden zich en gaan de deuren langs om snoep op te halen. Toch gaat dit boek niet zozeer over dit feest, maar over het feest wat aansluitend wordt gevierd: de Dag van de Doden! Het is natuurlijk heel interessant om hierover te vertellen. Misschien kennen de kinderen de film Coco wel – die gaat daar ook over.

Spoken is geen voorleesboek; daarvoor is het beeld veel te belangrijk. Het is dan ook lastig om er een stukje uit voor te lezen ter promotie, maar je kunt natuurlijk wel het uitgebreide inkijkexemplaar laten zien.

Taaislijmziekte

Maya, het zusje van Kate, heeft taaislijmziekte: een ziekte waardoor je moeilijk kunt ademen en er ontstekingen kunnen ontstaan. Achterin het boek wordt hier iets meer over verteld, maar door het verhaal krijg je er ook al een vrij goed beeld van.

Mochten kinderen het interessant vinden en er meer over willen weten; er is ook een informatief prentenboek over deze ziekte: Jasper heeft taaislijmziekte (8+).

Ook in het boek Hartenjager heeft het broertje van de hoofdpersoon (Gemma) taaislijmziekte en net als bij Kate heeft dat ook heel veel impact op het leven van Gemma. Het is wel een boek in een totaal ander genre dan Spoken.

Californië

Het verhaal speelt zich af aan de noordkust van Californië. Bij Californië denken veel mensen misschien aan stranden met palmbomen, maar de noordkust is juist heel ruig, mistig en koel. Het is leuk om dat contrast te laten zien aan je leerlingen. Reina Telgemeier komt zelf uit Noord-Californië en noemt Half Moon Bay als voorbeeld (achterin het boek). Als je daarop googelt, zie je dus precies hoe de kust er in het echt uitziet en waar deze ligt (bij San Francisco).

Spaans

Met de geesten wordt voornamelijk Spaans gesproken; immers de taal die Mexico gesproken wordt. Helemaal achterin het boek  vind je een woordenlijst Spaans, met uitspraken die je in het verhaal terugvindt.

Uitgeverij Condor, 2020