Leesmethodes de deur uit?

In de afgelopen periode heb ik erg veel interessante theorieën gehoord over lezen, onder andere tijdens lezingen van drs. Kees Broekhof (leesdeskundige, onderzoeksbureau Sardes), dr. Thoni Houtveen (lector geletterdheid, Hogeschool Utrecht) en dr. Anneke Smits (associate lector en taaldeskundige, Hogeschool Windesheim).

De belangrijkste boodschap: gebruik leesboeken om kinderen beter te laten worden in taal.

Taal in de breedste zin van het woord:

• technisch lezen
• begrijpend lezen
• woordenschat
• schrijfvaardigheid
• spelling

Want, een kind dat veel leest, ontwikkelt automatisch al deze onderdelen van taal.

Het belang van lezen

Eigenlijk is het heel logisch dat het lezen van boeken de taalontwikkeling enorm stimuleert:

• Door veel te lezen, oefen je je leesvaardigheid en lees je makkelijker (verbetering technisch lezen).
• Door veel te lezen, kom je veel nieuwe woorden tegen en ontwikkel je je woordenschat.
• Door veel te lezen, krijg je gevoel voor zinsstructuur, verhaalopbouw en interpunctie. Dat helpt je bij het schrijven van teksten.
• Door veel te lezen, zul je spelling gemakkelijker automatiseren.
• Door veel te lezen, ontwikkel je een grotere kennis van de wereld en dat leidt tot beter begrip van veel zaken.

Het lezen van boeken kan dus niet alleen heel erg leuk, grappig, spannend of ontspannend zijn, maar is vooral ook heel erg nuttig en belangrijk voor de ontwikkeling van een kind!

En tóch blijven scholen vaak vasthouden aan verschillende lesmethodes per vakgebied en schiet het vrij lezen, het voorlezen en het praten over boeken er vaak bij in.

Zijn die methodes echt nodig? En is het lezen van boeken niet belangrijker dan het gebruik van die methodes?

Onderwijsvernieuwingen

Dr. Anneke Smits is betrokken bij vele onderzoeksprojecten over dit onderwerp, die enigszins afwijken van de huidige aanpak in het onderwijs. Volgens de onderzoekers is het doel van leesonderwijs:

Alle leerlingen moeten functioneel geletterd zijn en kunnen daardoor in de maatschappij volwaardig meedraaien. Daarvoor is goed begrijpend kunnen lezen een vereiste.

In hun visie kom je tot begrip door een samenhangende aanpak: begrijpend lezen, woordenschat, technisch lezen, schrijven, luisteren en zelfs de zaakvakken zouden niet als loshangende onderdelen moeten worden aangeboden, maar als totaalpakket.

De verbindende factor: leesboeken. Want met boeken werk je aan alles tegelijk.

Meer informatie over woordenschatonderwijs: Woorden leren door te lezen.

Meer informatie over begrijpend lezen: Begrijpend lezen dóór te lezen.

Werken zonder methodes – het kán!

Het vergt nogal wat van het team om de methodes los te durven laten. Want: hoe ga je dan nog toetsen? Hoe volg je de kinderen op de juiste manier? Hoe kun je je verantwoorden aan ouders en inspectie?

Maar het is bewezen dat het kan: zo is het programma LIST (Lezen IS Top) voor voortgezet technisch lezen bewezen effectief. De eindresultaten liegen er niet om en dat is waar het toch om draait! Hierbij wordt de methode volledig losgelaten. Hoe dat wordt aangepakt, lees je hier. Bovendien wordt het technisch lezen in dit geval gekoppeld aan woordenschat, begrijpend lezen, de zaakvakken én schrijfonderwijs!

Na alles wat ik zo heb gehoord en gelezen, is mijn conclusie in ieder geval: om de basis aan te leren, is een methode zeker handig (aanleren van strategieën, basiswoordenschat en aanvankelijk lezen), maar daarna kun je met kinderboeken enorm veel bereiken. En wat misschien nog het belangrijkste is: de kinderen zullen het nog leuk vinden ook. En de juiste motivatie kan bergen verzetten!

Ik geloof er dus in: werken zonder leesmethodes kán, zeker in de bovenbouw! En mocht je dat toch nog iets te spannend vinden? Dan heb ik wel een advies: maak het niet meer zo belangrijk. Gebruik de methode als basis, maar neem de ruimte om hem aan de kant te leggen en te werken op een meer thematische, vrijere manier.

Leesbevorderingindeklas.nl is opgericht met het idee om lezen te kunnen combineren met de zaakvakken. Zo kun je binnen je projecten dus al heel gemakkelijk werken aan woordenschat, begrijpend lezen en technisch leesonderwijs! Maak gebruik van de informatie op deze website en probeer het eens uit!